Майкл Артын

Майкл Артын
англ.: Michael Artin
Дата нараджэння	28 чэрвеня 1934(1934-06-28) (89 гадоў)
Месца нараджэння	Гамбург, Трэці рэйх
Грамадзянства	ЗША
Бацька	Эміль Артын[d]
Маці	Natascha Artin Brunswick[d]
Дзеці	Wendy Artin[d]
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	алгебраічная геаметрыя, алгебра і матэматыка
Месца працы	Масачусецкі тэхналагічны інстытут Гарвардскі ўніверсітэт Інстытут вышэйшых навуковых даследаванняў[d]
Альма-матар	Гарвардскі ўніверсітэт (1960) Прынстанскі ўніверсітэт (1955) Princeton High School[d] (1952)
Навуковы кіраўнік	Оскар Зарыскі
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканская асацыяцыя садзейнічання развіццю навукі Таварыства прамысловай і прыкладной матэматыкі[d] Амерыканскае матэматычнае таварыства
Узнагароды	медаль Стагоддзі Вышэйшай школы мастацтваў і навук Гарвардскага ўніверсітэта[d] (2005) Прэмія Вольфа па матэматыцы (2013) член Таварыства прамысловай і прыкладной матэматыкі[d] (2009) член Амерыканскай асацыяцыі садзейнічання развіццю навукі[d] член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1969) прэмія Стыла за выдатныя дасягненні на працягу ўсёй кар’еры[d] (2002) правадзейны член Амерыканскага матэматычнага таварыства[d] (2013)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Майкл Артын (англ.: Michael Artin; нар. 28 чэрвеня 1934) — амерыканскі матэматык і заслужаны прафесар Масачусецкага тэхналагічнага інстытута, вядомы сваім укладам у алгебраічную геаметрыю.

Біяграфія

Арцін нарадзіўся ў Гамбургу, Германія. Яго маці — Наталля Навумаўна Ясная (пазней змяніла імя на Natasha і найбольш вядомая пад гэтым імем, 1909—2003), нарадзілася ў сям’і адваката, пасля вядомага эканаміста Н. Х. Яснага (англ.: Naum Jasny, 1883—1967) у Санкт-Пецярбургу і эмігравала ў Германію ў 1921 годзе пасля прыходу да ўлады бальшавікоў. Яна наведвала гімназію ў Гамбургу, а затым — курсы ў Гамбургскім універсітэце, якія праводзіліся Эмілем Артынам — адным з выбітных алгебраістаў XX стагоддзя. Артын і Ясная ажаніліся ў 1929 годзе, Майкл Артын быў іх другім сынам. У 1937 годзе Артын быў звольнены з універсітэта (Наташа была напалову яўрэйкай) і іх сям’я эмігравала ў ЗША.

У 1955 годзе Майкл Артын атрымаў ступень бакалаўра ў Прынстанскім універсітэце. Затым ён пераехаў у Гарвард і ў 1960 годзе атрымаў ступень Ph.D. пад кіраўніцтвам Оскара Зарыскага (тэма дысертацыі — On Enriques’ Surfaces). Ён вырашыў не публікаваць дысертацыю, бо лічыў, што яна недастаткова добрая для публікацыі. Да 1963 года Артын працаваў у Гарвардскім універсітэце, а затым правёў некаторы час у Францыі, у Інстытуце вышэйшых навуковых даследаванняў (IHES), паўдзельнічаўшы ў напісанні 4-га тома запісак SGA. У 1966 годзе атрымаў пасаду прафесара MIT. Яго праца над праблемай апісання прадстаўленых функтараў у катэгорыі схем прывяла да доказу апраксімацыйнай тэарэмы Артына. Таксама ён даў вызначэнне алгебраічнай прасторы. У 1974 годзе ён даў новае вызначэнне алгебраічнага стэка. Пачынаючы з 1980-х гадоў яго навуковыя інтарэсы перамясціліся ў галіну некамутатыўнай геаметрыі.