Эндру Джон Уайлс

Эндру Джон Уайлс
англ.: Sir Andrew John Wiles
Дата нараджэння	11 красавіка 1953(1953-04-11)[…] (72 гады)
Месца нараджэння	Кембрыдж, акруга Кембрыдж[d], Кембрыджшыр, Англія, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Бацька	Maurice Wiles[d]
Маці	Paddy Mowll[d]
Род дзейнасці	матэматык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	тэорыя лікаў
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт Кембрыджскі ўніверсітэт Гарвардскі ўніверсітэт Інстытут перспектыўных даследаванняў[d]
Навуковае званне	Regius Professor of Mathematics[d]
Альма-матар	Клэр-каледж[d] Каледж Мёртан[d] (1974) Кембрыджскі ўніверсітэт (1980) King's College School[d] The Leys School[d]
Навуковы кіраўнік	John H Coates[d]
Вядомыя вучні	Манджул Бхаргава
Вядомы як	матэматык, які даказаў Вялікую тэарэму Ферма
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Французская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Еўрапейская акадэмія[d] Амерыканскае філасофскае таварыства Каралеўскае таварыства Канады
Узнагароды	прэмія Уайтхеда[d] (1988) член Лонданскага каралеўскага таварыства (1989) прэмія Ферма (1995) прэмія Рольфа Шока па матэматыцы[d] (1995) прэмія Астроўскага[d] (1996) Каралеўскі медаль[d] (1996) Прэмія Вольфа па матэматыцы (1996) стыпендыя Мак-Артура (1997) прэмія Коўла[d] (1997) Міжнародная прэмія караля Фейсала ў галіне навукі[d] (1998) Прэмія Матэматычнага інстытута Клэя[d] (1999) прэмія Шаа[d] (2005) Абелеўская прэмія (2016) грант Гугенхайма прэмія Коўла па тэорыі лікаў[d] (1997) прэмія Шаа ў галіне матэматычных навук[d] (2005) медаль дэ Моргана[d] (2019) прэмія Марыям Мірзахані па матэматыцы[d] (1996) Regius Professor of Mathematics[d] (2018)
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сэр Эндру Джон Уайлс (англ.: Sir Andrew John Wiles, нар. 11 красавіка 1953 года, Кембрыдж, Вялікабрытанія, рыцар-камандор Ордэна Брытанскай Імперыі з 2000) — англійскі і амерыканскі матэматык, прафесар матэматыкі Прынстанскага ўніверсітэта, загадчык кафедры матэматыкі, член навуковага савета Інстытута матэматыкі Клэя. Атрымаў навуковую ступень бакалаўра ў 1974 годзе ў каледжы Мёртан Оксфардскага ўніверсітэта. Навуковую кар’еру пачаў летам 1975 пад кіраўніцтвам прафесара Джона Коўтса ў каледжы Клэр Кембрыджскага ўніверсітэта, дзе і атрымаў ступень доктара. У перыяд з 1977 па 1980 Уайлс займаў пасады малодшага навуковага супрацоўніка ў каледжы Клэр і дацэнта ў Гарвардскім універсітэце. Сумесна з Джонам Коўтсам ён працаваў над арыфметыкай эліптычных крывых з комплексным памнажэннем метадамі тэорыі Івасавы. У 1982 годзе Уайлс пераехаў з Вялікабрытаніі ў ЗША.

Адной з галоўных падзей у яго кар’еры стаў доказ Вялікай тэарэмы Ферма і выяўленне тэхнічнага метаду, які дазволіў скончыць доказ з дапамогай яго былога аспіранта, Рычарда Тэйлара, у 1994 годзе. Працаваць над тэарэмай Ферма ён пачаў летам 1986 года пасля таго, як Кен Рыбет даказаў гіпотэзу аб сувязі паўстабільных эліптычных крывых (асобнага выпадку тэарэмы Таніямы — Сімуры) з тэарэмай Ферма. Асноўная ідэя аб такой сувязі належыць нямецкаму матэматыку Герхарду Фраю.

Гл. таксама

• Тэарэма Таніямы — Сімуры
• Вялікая тэарэма Ферма
• Эліптычная крывая