Рабочы інтэрнацыянал

Рабочы інтэрнацыянал
Тып арганізацыі	палітычны інтэрнацыянал
Заснаванне
Дата заснавання	14 ліпеня 1889 года
Ліквідацыя
Дата скасавання	1916
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Камунізм Канцэпцыя Марксісцкая філасофія Класавая барацьба Інтэрнацыяналізм Камуністычная партыя Ідэалогіі Марксізм Марксізм-ленінізм Трацкізм Сталінізм Цітаізм Мааізм Сталінізм-хаджаізм Чучхэ Геварызм Левы камунізм Камунізм рабочых саветаў Анарха-камунізм Рэлігійны камунізм Еўракамунізм Нацыянальны камунізм Інтэрнацыяналы Міжнароднае таварыства працоўных Другі Інтэрнацыянал Камуністычны інтэрнацыянал Чацвёрты Інтэрнацыянал Асобы Карл Маркс Фрыдрых Энгельс Уладзімір Ленін Роза Люксембург Іосіф Сталін Леў Троцкі Маа Цзэдун Іншае Анархізм Антыкапіталізм Антыкамунізм Камуністычныя краіны Камуністычная сімволіка Крытыка камунізму Дэмакратычны цэнтралізм Дыктатура пралетарыяту Гісторыя камунізму Левыя Люксембургізм Новы клас Новыя левыя Пост-камунізм Прымітыўны камунізм Сацыялізм Сталінізм Сацыяльная эканоміка Цітаізм СССР

Рабочы інтэрнацыянал або Другі інтэрнацыянал — міжнароднае аб’яднанне сацыялістычных партый. Заснаваны ў 1889 годзе. Перадумовамі яго стварэння з’явіліся рост рабочага руху, працэс фармавання ў Еўропе і Амерыцы на глебе, падрыхтаванай Першым інтэрнацыяналам, палітычных партый рабочага класа, шырокае распаўсюджванне марксісцкіх ідэй.

Гісторыя

Першы ўстаноўчы кангрэс інтэрнацыяналу прайшоў у Парыжы 14-21 ліпеня 1889 года. На ім прысутнічалі 393 дэлегаты, якія прадстаўлялі амаль усе нацыянальныя рабочыя і сацыялістычныя партыі і прафсаюзы краін Еўропы і ЗША, якія існавалі ў той момант. Самай уплывовай і шматлікай была дэлегацыя Сацыял-дэмакратычнай партыі Германіі, якую ўзначальваў Вільгельм Лібкнехт. Другі і трэці кангрэсы прайшлі ў Бруселі і Цюрыху ў 1891 і 1893 гадах адпаведна, на іх былі прыняты праграмныя дакументы Другога інтэрнацыяналу.

На чацвёртым кангрэсе інтэрнацыяналу ў 1896 годзе ў Лондане з арганізацыі былі выключаныя анархісты. На пятым кангрэсе ў Парыжы ў 1900 годзе абвастрылася супрацьстаянне паміж прадстаўнікамі артадаксальнага марксізму і рэвізіянізму. Цэнтральным у дыскусіі паміж групоўкамі стала пытанне аб заваёве рабочым класам палітычнай улады і магчымасці супрацоўніцтва сацыял-дэмакратаў з буржуазнымі партыямі. Вынікі дыскусіі сведчылі аб узмацненні ўплыву ў Другім інтэрнацыянале рэвізіянісцкага напрамку, які падтрымліваў ідэю класавага супрацоўніцтва і ўдзелу прадстаўнікоў сацыял-дэмакратычных партый ва ўладных інстытутах буржуазнага грамадства.

Шосты кангрэс прайшоў у 1904 годзе ў Амстэрдаме. Гэта быў першы кангрэс, на якім прысутнічалі прадстаўнікі РСДРП. Ключавым пытаннем кангрэса было асуджэнне руска-японскай вайны. Сёмы кангрэс прайшоў у Штутгарце ў 1907 годзе і быў прысвечаны абмеркаванню рэакцыі левых рухаў на вайну. Восьмы кангрэс прайшоў у Капенгагене ў 1910 годзе.

Ва ўмовах перадваеннага стану і напружанасці на Балканах у 1912 годзе ў Базелі адбыўся дзявяты кангрэс Рабочага інтэрнацыяналу. Дэлегаты кангрэса прынялі маніфест, у якім патрабавалі ад усіх сацыялістычных партый рашучай барацьбы і салідарных дзеянняў супраць імперыялізму.

Аднак, з пачаткам Першай сусветнай вайны, Рабочы інтэрнацыянал пацярпеў крах. Прадстаўнікі Сацыял-дэамкратычнай партыі Германіі, а таксама сацыялістычныя лідэры Вялікабрытаніі, Францыі і Бельгіі галасавалі ў парламентах сваіх краін за ўвядзенне ваенных крэдытаў. Шэраг кіруючых дзеячаў Другога інтэрнацыяналу ўвайшлі ва ўрады сваіх краін. У цэлым, сацыялістычныя партыі выступілі ў падтрымку лозунгу «абароны айчыны», абвясціўшы на час вайны «грамадзянскі мір». Тым самым былі адкінуты асноўныя прынцыпы Рабочага інтэрнацыяналу - аб пралетарскім інтэрнацыяналізме і міжнароднай салідарнасці працоўных. З восені 1914 года спыніла дзейнасць Міжнароднае сацыялістычнае бюро (пастаянны кіруючы орган Другога інтэрнацыяналу), перапыніліся сувязі паміж сацыял-дэмакратычнымі і сацыялістычнымі партыямі розных краін. Канферэнцыі сацыялістаў краін Антанты (якая прайшла ў лютым 1915 года ў Лондане) і блока Цэнтральных дзяржаў (якая прайшла ў красавіку 1915 года ў Вене) выказаліся за «вайну да пераможнага канца». Уладзімір Ленін і блізкія да яго сацыялісты-інтэрнацыяналісты (Карл Лібкнехт і іншыя) на скліканых імі Цымервальдскай (у 1915 годзе) і Кінтальскай (у 1916 годзе) канферэнцыях распачалі спробу стварыць новае міжнароднае аб’яднанне сацыялістычных і рабочых партый, аднка яны не ўвянчаліся поспехам. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 года кардынальна змяніла сітуацыю ў сусветным сацыялістычным руху. У 1918 годзе на аснове інтэрнацыяналісцкіх груп у шэрагу краін узніклі камуністычныя партыі. Гэта падрыхтавала глебу для стварэння ў сакавіку 1919 года Камуністычнага інтэрнацыяналу.

Ужо пасля Другой сусветнай вайны ў 1951 годзе быў створаны Сацыялістычны інтэрнацыянал, які аб’явіў сябе пераемнікам Другога інтэрнацыяналу.

Літаратура

• Крывагуз І. М. Другі Інтэрнацыянал. 1889–1914. М., 1964
• Joll J. The Second International, 1889–1914. Boston, 1974;
• Blänsdorf A. Die Zweite In­ternationale und der Krieg: die Diskussion über die internationale Zusammenarbeit der sozialis­tischen Parteien 1914–1917. Stuttgart, 1979;
• Si­meonov S. The Second International (1889–1914). Sofia, 1980.