Сяргей Пятровіч Сахараў

Сяргей Пятровіч Сахараў
Дата нараджэння	29 верасня 1880(1880-09-29)
Месца нараджэння	Полацк, Полацкі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	22 красавіка 1954(1954-04-22) (73 гады)
Месца смерці	Рыга, Латвійская ССР, СССР
Месца пахавання	Рыга
Грамадзянства	Расійская імперыя  Латвія  СССР
Жонка	Вольга Фёдараўна Нікановіч-Сахарава
Род дзейнасці	фалькларыст, этнолаг, этнограф
Навуковая сфера	Фалькларыстыка, этнаграфія, гісторыя
Месца працы	Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава Дзвінская дзяржаўная беларуская гімназія
Альма-матар	Полацкае духоўнае вучылішча[d] Віцебская духоўная семінарыя Тартускі ўніверсітэт
Вядомы як	Даследчык народнай культуры беларусаў Латгаліі
Творы у Вікікрыніцах
Сяргей Пятровіч Сахараў на Вікісховішчы

Сяргей Пятровіч Сахараў (29 верасня 1880, Полацк — 22 красавіка 1954, Рыга; Псеўданімы: Гісторык; Двинчанин; Дзьвінчук; Скучающий; крыптанімы: С.; С. С.;) — беларускі фалькларыст, этнограф, царкоўны гісторык, публіцыст, педагог.

Біяграфія

Сяргей Сахараў і Вольга Нікановіч у дзень шлюбу. Люцын, 1905

Сяргей і Вольга Сахаравы. Тарту, 1911

Скончыў Полацкае духоўнае вучылішча (1895), Віцебскую духоўную семінарыю (1901). Настаўнічаў у Люцынскім павеце і ў Люцыне.

У 1906 годзе апублікаваў першы запісаны ім народны твор «Лютинская легенда о старом замке».

У 1907—1911 вучыўся на юрыдычным факультэце Юр’еўскага (Тартускага) універсітэта; адначасова слухаў лекцыі на гісторыка-філалагічным факультэце. З 1911 выкладаў у Віцебску ў гімназіях і настаўніцкім інстытуце; адначасова працаваў сакратаром Віцебскай архіўнай камісіі. У 1913 прызначаны інспектарам народных вучылішчаў у Юр’еве. У 1917 годзе Сахараву давялося шмат павандраваць па Беларусі ў пошуках працы (Пінск, Барысаў, Мінск, Магілёў). З кастр. 1917 дырэктар Люцынскай рускай гімназіі. З 1921 старшыня беларускага грамадскага культурна-асветнага таварыства «Бацькаўшчына». З пачатку 1922 жыў у Рызе. Кіраўнік беларускага аддзела Міністэрства асветы Латвіі. Пасля ліквідацыі ў 1925 беларускага аддзела дырэктар Дзвінскай беларускай гімназіі.

У 1932 гімназія ліквідавана, а С. Сахараў адпраўлены на пенсію. Пераехаў у Рыгу, актыўна заняўся гісторыка-літаратурнай працай, запісваў беларускі фальклор Латгаліі. З 1935 да 1938 зрабіў гісторыка-статыстычнае апісанне «Православные церкви в Латгалии» (па заданні сінода Латвійскай Праваслаўнай Царквы) і даследванне «Народная творчасць латгальскіх і лукстэнскіх беларусаў». У 1940 вярнуўся да выкладчыцкай дзейнасці, працаваў у беларускіх і рускіх школах.

Асноўная праца — «Народное творчество латгальских и илукстенских белорусов» (вып. 1, Рыга, 1940) — зборнік беларускай народнай паэзіі з уступнымі артыкуламі перад кожным жанрам. У 2-4-ы выпускі (рукапіс) увайшлі казкі, легенды, паданні, вершаваныя апавяданні, скакушкі, праказкі, дзіцячы фальклор.

Сяргей Сахараў быў таксама даследчыкам беларускай дуды. Захаваліся фотаздымкі даследчыка з дудой, а таксама рукапісныя нататкі пра асаблівасці гэтага інструмента.

Арыштаваны 9 ліпеня 1945 года. Абвінавачваўся ў «антысавецкай агітацыі» і інш. Асуджаны да 5 гадоў ППК. Пакаранне адбываў у лагерах Карабас і Батык (Казахстан). Вярнуўся ў Латвію ў 1950 годзе без права пражывання ў Рызе.

Памёр і пахаваны ў Рызе.

Сям’я

Сяргей і Вольга Сахаравы з дочкамі Ірынай і Галінай. 1930

С.П.Сахараў з беларускай дудой. (1938) г.

У шлюбе з Вольгай Нікановіч меў дачок Ірыну і Галіну.

Бібліяграфія

• Народное образование в Юрьевском уезде. Юрьев, 1917;
• Город Лудза в прошлом и настоящем: (Популярный очерк). Рига, 1935;
• Рижские православные архипастыри за сто лет (1836—1936). Рыга, 1937;
• Полацкі князь Усяслаў — нацыянальны беларускі асілак. Вільня, 1939;
• Православные церкви в Латгалии: (Историко-статистическое описание). Рига, 1939.
• Народная творчасць Латгальскіх і Ілукстэнскіх беларусаў. Вып.1 / С.П.Сахараў. - Рига: Latijas baltkrievu biedribas izdevums: 1940. - 160 с.

Літаратура

• Літ. з даведн. Л. У. Маракова: Ліс А. Збіральнік духоўных скарбаў // ЛіМ. 1980, 7 крас.;
• Папар С. (Панізнік С.). У зялёным садзе вятры гудзелі // Голас Радзімы. 1980, 23 кастр.;
• Сахараў Сяргей // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.
• Мартиролог православных священнослужителей Латвии, репрессированных в 1940—1952 гг. М., 1999;|ЭГБ, т. 6—1;
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
• Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя праваслаўныя свяшчэнна- і царкоўнаслужыцелі Беларусі 1917—1967. Энцыклапедычны даведнік у 2-х тамах. Т. 2. — Мн., 2007.

Спасылкі

• Ліс М. Сяргей Сахараў і беларуска-балцкія сувязі // Беларусь паміж Усходам і Захадам: Праблемы міжнацыян., міжрэлігійн. і міжкультур. ўзаемадзеяння. дыялогу і сінтэзу. Ч. 1 / Рэд. Ул. Конан і інш. — Мн.: ННАЦ імя Ф. Скарыны. 1997. — 356 с. — (Беларусіка — Albaruthenica; Кн. 6). Архівавана 8 верасня 2008.
• Рукапісы не гараць. Сяргей Сахараў Архівавана 10 чэрвеня 2011.