Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава

Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава (ВДУ)
Дэвіз	Docendo discimus
Заснаваны	21 лістапада 1910
Рэктар	Валянціна Васілеўна Багатырова
Сайт	vsu.by
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава — вышэйшая навучальная ўстанова ў горадзе Віцебску.

Гісторыя

У 1910 годзе ў Віцебску быў заснаваны настаўніцкі інстытут, якія рыхтаваў настаўнікаў для сярэдняй школы. У 1918 годзе ён быў ператвораны ў педагагічны інстытут. У пачатку 1920-х гадоў некалькі разоў мяняў назву і рэарганізовываўся, а ў 1924 годзе быў аб’яднаны з Беларускім дзяржаўным універсітэтам. У 1930 годзе быў узноўлены ў выглядзе індустрыяльна-педагагічнага інстытута, з 1933 года стаў называцца Віцебскім дзяржаўным педагагічным інстытутам. У 1934 годзе інстытуту было прысвоена імя С. М. Кірава. У 1935 годзе ў яго складзе быў створаны настаўніцкі інстытут.

Будынак былога мужчынскага духоўнага вучылішча

Падчас Вялікай Айчыннай вайны карпусы інстытута былі разбураныя, а многія выкладчыкі і студэнты загінулі на фронце ці ў партызанскім руху. Нягледзячы на гэта, заняткі ў інстытуце зноў пачаліся ўжо ў 1944 годзе. Пасля вайны праца інстытута была адноўлена да пачатку 1950-х гг. У гэты час, аднак, былі ліквідаваныя настаўніцкі інстытут і філалагічны факультэт, а гістарычны факультэт інстытута быў пераведзены ў Магілёў. У 1960—1970 гг. інстытут актыўна развіваўся, адкрываліся новыя факультэты і павялічваўся прыём студэнтаў.

Будынак Віцебскага педагагічнага інстытута па Маскоўскім праспекце

У 1995 годзе ВДПІ імя С. М. Кірава быў ператвораны ў Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт, а ў 1998 годзе ўніверсітэту было прысвоена імя свайго вядомага выпускніка П. М. Машэрава.

Універсітэт мае навукова-даследчую лабараторыю па біялогіі Беларускага Паазер’я, батанічны сад, рэдакцыйна-выдавецкі аддзел, музей гісторыі ўніверсітэта, мемарыяльны музей П. М. Машэрава, музеі — літаратурны, біялагічны, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. З 1996 года выдаюцца часопіс «Веснік Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта», з 2002 года — «Вучоныя запіскі» УА «ВДУ імя П. М. Машэрава», газета «Мы і час».

Факультэты

• Факультэт хіміка-біялагічных і геаграфічных навук
• Факультэт сацыяльнай педагогікі і псіхалогіі
• Факультэт фізічнай культуры і спорту
• Мастацка-графічны факультэт
• Педагагічны факультэт
• Юрыдычны факультэт
• Факультэт гуманітарыстыкі і моўных камунікацый
• Факультэт матэматыкі і інфармацыйных тэхналогій

Рэктары

• Клаўдзій Іванавіч Ціхаміраў (1910—1921)
• Пётр Мікалаевіч Ільінскі (1921—1923)
• А. І. Каляда (?-1941)
• Леў Самойлавіч Калецкі (1944—1945)
• В. П. Касцючэнка (1945—1955)
• П. Ф. Грук (1955—1959)
• П. Я. Цярэнцьеў (1959—1963)
• Андрэй Раманавіч Гарбачоў (1963—1978)
• Віктар Ніканавіч Вінаградаў (1978—1997)
• Аркадзь Уладзіміравіч Русецкі (1997—2009)
• Аляксандр Пятровіч Саладкоў (2009—2013)
• Аляксей Уладзіміравіч Ягораў (2014—2020)
• Валянціна Васільеўна Багатырова (з 2020)

Выкладчыкі

• Вольга Дзмітрыеўна Акімава, 1938—1941 гг.
• Леанід Сяргеевіч Анцімонаў, беларускі мастак
• Таццяна Станіславаўна Бубенька, беларускі археолаг
• Уладзімір Аляксандравіч Голубеў, беларускі астраном
• Анатоль Максімавіч Дарафееў, беларускі заолаг
• Алена Ціхаўна Жукава, беларускі вучоны-педагог у галіне тэхнічнай графікі
• Анатоль Мікалаевіч Канапелька, беларускі паэт, загадчык кафедры беларускай літаратуры
• Аляксандр Фёдаравіч Карпан, беларускі мастак
• Веніямін Аркадзевіч Космач, беларускі гісторык
• Ігар Міхайлавіч Курбатаў, загадчык кафедры арганічнай і біялагічнай хіміі ў 1939—1941 гг.
• Валянціна Аўраамаўна Маслава, беларускі мовазнавец
• Алесь Мемус, беларускі мастак, выкладаў у 1974-99 гадах
• Леанід Мікалаевіч Ніканаў, загадчык кафедры батанікі (з 1941 г.)
• Уладзімір Папковіч, беларускі пісьменнік, перакладчык, загадчык кафедры нямецкай літаратуры
• Вольга Іванаўна Русілка, беларуская паэтэса, загадчык кафедры беларускай літаратуры
• Іван Міхайлавіч Сталяроў, беларускі мастак
• Міхаіл Леанідавіч Цыбульскі, беларускі мастацтвазнавец

Вядомыя выпускнікі

• Галіна Сцяпанаўна Васільева, беларуская мастачка
• Уладзімір Іванавіч Акулаў, беларускі мастак
• Арцём Арашонак, беларускі пісьменнік і перакладчык
• Анатоль Іванавіч Гармаза, беларускі мастак
• Фелікс Фёдаравіч Гумен, беларускі мастак
• Аляксандр Ігаравіч Дасужаў, беларускі мастак
• Мікалай Мікалаевіч Дундзін, беларускі мастак
• Андрэй Эрыхавіч Духоўнікаў, беларускі мастак
• Канстанцін Барысавіч Езавітаў, беларускі палітычны, грамадскі і ваенны дзеяч, публіцыст, перакладчык, педагог
• Міхаіл Ермашкевіч, беларускі рымска-каталіцкі дзеяч
• Анатоль Пятровіч Жураўлёў, беларускі мастак
• Уладзімір Усцінавіч Іваноў, беларускі мастак
• Іван Любачка (1915—1977), беларускі гісторык
• Алег Данілавіч Кастагрыз, беларускі мастак
• Васіль Кузьміч Касцючэнка, беларускі мастак
• Мікалай Уладзіміравіч Кірэеў, беларускі мастак
• Барыс Андрэевіч Лазука, беларускі мастацтвазнавец
• Анатоль Андрэевіч Люцко, беларускі мастак
• Аляксей Антонавіч Марачкін, беларускі мастак
• Уладзімір Іванавіч Пракапцоў, генеральны дырэктар Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь.
• Сяргей Васільевіч Рублеўскі, беларускі пісьменнік
• Уладзімір Канстанцінавіч Слабін, беларускі вучоны-біёлаг
• Лера Сом, беларуская паэтэса
• Мікалай Іванавіч Таранда, беларускі мастак
• Барыс Якаўлевіч Хесін, беларускі мастак
• Наталля Арсенцьеўна Чорнагалова, беларускі мастак
• Уладзімір Дзмітрыевіч Шапо, беларускі акварэліст, графік
• Пётр Пятровіч Шарыпа, беларускі мастак
• Павел Пятровіч Шастакоў, беларускі паэт, журналіст
• Аляксандр Сяргеевіч Шыёнак, беларускі мастак
• Віктар Аляксандравіч Шылко, беларускі мастак
• Алена Ярмаловіч, паэтэса

Вывучэнне польскай мовы

У 1990-х гадах студэнты факультэтаў беларускай філалогіі і гісторыі, а таксама рускай філалогіі мелі магчымасць вывучаць польскую мову ў факультатыўных групах. Дзякуючы патрымцы Польскага інстытута ў Мінску, універсітэт падпісаў дамову аб супрацоўніцтве з Універсітэтам у Беластоку.

Абвінавачванні ў палітычных рэпрэсіях студэнтаў

ВНУ абвінавачваецца ў выключэнні студэнтаў з-за палітычных прычын. Паводле рапарту польскага Фонду Свабода і Дэмакратыя і паводле беларускага Камітэту «Салідарнасць», Аркадзь Русецкі, рэктар універсітэта, выключыў 2-х студэнтаў за іх палітычную дзейнасць.

Літаратура

• Витебск: Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1988. — С. 278. — 408 с. — 60 000 экз. — ISBN 5-85700-004-1. (руск.)
• пад рэд. др Дар'юша Залеўскага, Марка Буцька, Міхала Куркевіча і Томаша Пісулі. Białoruski system represji. Prześladowcy i ich ofiary. Raport z realizacji projektu „Centrum dokumentacji i pomocy ofiarom represji politycznych na Białorusi”. — Варшава: Фонд Свабода і Дэмакратыя, снежань 2007. — С. 72. (польск.)
• Агнешка Грэндзік-Радзяк. Oświata i szkolnictwo polskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej i współczesnej Białorusi 1939–2001. — Торунь: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2007. — 441 с. — ISBN 978-83-60738-09-2. (польск.)

Спасылкі

• Афіцыйны сайт (бел.)