Трайны пункт

Фазавыя дыяграмы вады

Трайны́ пункт — у тэрмадынаміцы ў аднакампанентнай сістэме пункт на дыяграме стану рэчыва, што адпавядае тэмпературы і ціску, пры якіх у раўнавазе знаходзяцца тры фазы (звычайна крышталічная, вадкая і газападобная).

У трайным пункце сходзяцца лініі двухфазных раўнаваг: лінія сублімацыі (крышталь—пара), лінія плаўлення (крышталь—вадкасць) і раздзеленыя гэтымі лініямі фазавыя палі, што адпавядаюць крышталям, вадкасці і пары. Трайны пункт нанварыянтны (не дапускае змены ніводнага з параметраў стану). З правіла фаз Гібса выцякае, што хімічна індывідуальнае рэчыва (аднакампанентная сістэма) у раўнавазе не можа мець больш за тры фазы. Пры наяўнасці ў рэчыва полімарфізму на дыяграме стану з’яўляюцца дадатковыя трайныя пункты, якія адпавядаюць раўнавазе двух цвёрдых фаз з вадкасцю або парай (напрыклад, у серы вадкая і дзве алатропныя крышталічныя фазы).

Трайны пункт выкарыстоўваецца ў тэрмаметрыі для градуіроўкі прыбораў. Трайны пункт вады (тэмпература 273,16 K, ціск 611 Па) — асноўны рэперны пункт абсалютнай тэрмадынамічнай тэмпературнай шкалы.

Літаратура

• Трайны́ пункт // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 499. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Тройна́я то́чка // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 238. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Тройна́я то́чка // Большая политехническая энциклопедия (руск.) / Авт.-сост. В. Д. Рязанцев. — М.: Мир и образование, 2011. — С. 557. — 704 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-5-94666-621-3.
• Тройна́я то́чка // Физика. Большой энциклопедический словарь (руск.) / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. — С. 768. — 944 с. — (Большие энциклапедические словари). — 16 000 экз. — ISBN 5-85270-306-0.
• Болсун А. И. Тройна́я то́чка // Краткий словарь физических терминов (руск.) / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 348—349. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)
• Наумчик В. Н. Тройна́я то́чка // Физика: словарь-справочник для школьников (руск.) / В. Н. Наумчик, Э. М. Шпилевский. — Мн.: Новое знание, 2010. — С. 373. — 592 с. — 3 010 экз. — ISBN 978-985-475-397-3. (руск.)
• Точка: тройна́я то́чка // Энциклопедический словарь по металлургии : В 2 т. / Рос. акад. наук. Ин-т металлургии и материаловедения им. А. А. Байкова, Междунар. союз металлургов; Гл. ред. Н. П. Лякишев; Редкол. С. В. Колпаков [и др.]. — М. : Интермет Инжиниринг, 2000. — Т. 2: П — Я. — 416 с. : ил. — ISBN 5-89594-034-X. (руск.)