Фалафель

Аўтарства
Краіна паходжання	Сярэдні Усход;
Кампаненты
Асноўныя	broad bean[d]; chickpea[d]; зіра[d]; coriander seed[d]; mahleb[d];
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фалафель (араб. فلافل‎‎, іўр.: פָלָאפֶל) — сярэднеўсходняя страва, смажаныя ў фрыцюры шарыкі са здробненага зерня нуту або бобу, часам з дадаваннем фасолі, запраўленыя прыправамі.

У заходніх краінах фалафель шырока распаўсюджаны ў арабскіх кафэ і закусачных, а таксама сярод вегетарыянцаў і веганаў.

Этымалогія[правіць | правіць зыходнік]

Слова falafel можа адносіцца да смажаных шарыкаў або сандвічаў з імі^[2]. Некаторыя крыніцы лічаць, што назва фалафель паходзіць ад арабскага слова falāfil (فلافل), форма множнага ліку ад filfil (فلفل), якое азначае «перац», ад персідскага pilpil (پلپل),^[3] імаверна, ад санскрыцкага слова pippalī (पिप्पली), што азначае «доўгі перац»^[4]. Нядаўна было прапанавана, што назва фалафель мае копцкае паходжанне ад pha la phel (Φα Λα Φελ), што азначае «з шмат бобу».^[5]

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Паходжанне фалафеля невядома і спрэчнае.^[2] Традыцыйна лічыцца, што страва паходзіць з Егіпта,^[6] магчыма ўжывалася коптамі як замена мясу падчас посту.^[7]^[8] Фалафель быў экспартаваны праз партовы горад Александрыя ў іншыя раёны на Блізкім Усходзе^[9]. Страва пазней распаўсюдзілася на поўнач ад Леванта.^[10]^[11] Ёсць тэорыя, што фалафель узнік падчас уладарства фараонаў Егіпта^[12] або на Індыйскім субкантыненце.^[6]^[13]

Прыгатаванне[правіць | правіць зыходнік]

Нут або бабы замочваюць або гатуюцца, затым з іх робіцца пюрэ. Да яго дадаюцца розныя спецыі, сярод якіх традыцыйна могуць выкарыстоўвацца пятрушка, трава і насенне каляндры, часнок, цыбуля, соль, чорны і востры перцы і кмен. Таксама могуць прысутнічаць іншыя інгрэдыенты, напрыклад булгур. З гэтай сумесі фарміруюцца шарыкі, памерам з грэцкі арэх, якія смажацца ў алеі да набыцця залаціста-карычневага колеру.

Вырабляюцца гатовыя сухія сумесі, якія дастаткова змяшаць з вадой, каб атрымаць масу для гатавання фалафеля.

Фалафель традыцыйна падаецца з кунжутным соусам, гароднінай і пітай (тонкім лавашом). У закусачных нярэдка падаюць піту, начыненую фалафелем і гароднінай, як фастфуд.

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж https://www.arabskie.pl/pl/p/PRZEPIS-Falafel.-Pyszne-kotleciki-z-cieciorki/647
↑ ^а ^б Petrini, Carlo (2001). Slow food : collected thoughts on taste, tradition, and the honest pleasures of food. Chelsea Green Publishing. p. 55. ISBN 978-1-931498-01-2. Праверана February 6, 2011. {{cite book}}: Невядомы параметр |coauthors= ігнараваны (прапануецца |author=) (даведка)
↑ «پلپل», Dehkhoda Dictionary
↑ Isaac E. Mozeson (September 2002). The Word: The Dictionary That Reveals the Hebrew Source of English. SP Books. p. 123. ISBN 978-1-56171-942-6. Праверана 12 October 2011.
↑ Makar, Adeeb B. (2001). The Abbreviated Coptic-English Dictionary. Hayward, Calif.: St. Mina Monastery Press. p. 185. OCLC 609610948. Φαλαφελ (fåˈlåfālˈ) m. Falafel. (lit. that which has lots of beans). See Φα, Λα, Φελ.
↑ ^а ^б Galili, Shooky. Falafel fact sheet (нявызн.), Ynet News (July 4, 2007). Праверана February 6, 2011.
↑ Raviv, Yael (August 1, 2003). "Falafel: A National Icon". Gastronomica. 3 (3): 20–25. doi:10.1525/gfc.2003.3.3.20. JSTOR 10.
↑ Denker, Joel (2003). The World on a Plate: A Tour Through the History of America's Ethnic Cuisine. U of Nebraska Press. p. 41. ISBN 0-8133-4003-9.
↑ Green, Aliza (2004). Beans. Running Press. p. 76. ISBN 978-0-7624-1931-9.
↑ Kantor, Jodi. A History of the Mideast in the Humble Chickpea (нявызн.). The New York Times (10 ліпеня 2002). Праверана March 23, 2008.
↑ MacLeod, Hugh. Lebanon turns up the heat as falafels fly in food fight (нявызн.), The Age (October 12, 2008). Праверана February 10, 2010.
↑ Wilson, Hilary (1988). Egyptian food and drink. Shire. p. 25. ISBN 978-0-85263-972-6.(недаступная спасылка)
↑ Sussman, Anna. A Lebanese chef's vision: Make falafel, not war (нявызн.), The New York Times (August 16, 2007). Праверана March 6, 2010.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фалафель
Фалафель — рэцэпт дня ў New York Times (англ.)
Safaa Cuisine Safaa Cuisine Felafels Архівавана 23 мая 2013. (англ.)

[_e3fd3aa9d327a8f0-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж https://www.arabskie.pl/pl/p/PRZEPIS-Falafel.-Pyszne-kotleciki-z-cieciorki/647

[Slow_food-2] а ^б Petrini, Carlo (2001). Slow food : collected thoughts on taste, tradition, and the honest pleasures of food. Chelsea Green Publishing. p. 55. ISBN 978-1-931498-01-2. Праверана February 6, 2011. {{cite book}}: Невядомы параметр |coauthors= ігнараваны (прапануецца |author=) (даведка)

[3] «پلپل», Dehkhoda Dictionary

[Mozeson2002-4] Isaac E. Mozeson (September 2002). The Word: The Dictionary That Reveals the Hebrew Source of English. SP Books. p. 123. ISBN 978-1-56171-942-6. Праверана 12 October 2011.

[5] Makar, Adeeb B. (2001). The Abbreviated Coptic-English Dictionary. Hayward, Calif.: St. Mina Monastery Press. p. 185. OCLC 609610948. Φαλαφελ (fåˈlåfālˈ) m. Falafel. (lit. that which has lots of beans). See Φα, Λα, Φελ.

[ynet-6] а ^б Galili, Shooky. Falafel fact sheet (нявызн.), Ynet News (July 4, 2007). Праверана February 6, 2011.

[Raviv-7] Raviv, Yael (August 1, 2003). "Falafel: A National Icon". Gastronomica. 3 (3): 20–25. doi:10.1525/gfc.2003.3.3.20. JSTOR 10.

[8] Denker, Joel (2003). The World on a Plate: A Tour Through the History of America's Ethnic Cuisine. U of Nebraska Press. p. 41. ISBN 0-8133-4003-9.

[9] Green, Aliza (2004). Beans. Running Press. p. 76. ISBN 978-0-7624-1931-9.

[Kantor-10] Kantor, Jodi. A History of the Mideast in the Humble Chickpea (нявызн.). The New York Times (10 ліпеня 2002). Праверана March 23, 2008.

[MacLeod-11] MacLeod, Hugh. Lebanon turns up the heat as falafels fly in food fight (нявызн.), The Age (October 12, 2008). Праверана February 10, 2010.

[Egyptian_food_and_drink-12] Wilson, Hilary (1988). Egyptian food and drink. Shire. p. 25. ISBN 978-0-85263-972-6.(недаступная спасылка)

[13] Sussman, Anna. A Lebanese chef's vision: Make falafel, not war (нявызн.), The New York Times (August 16, 2007). Праверана March 6, 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]