Перайсці да зместу

Карэйская хваля

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Халю)

Карэйская хваля[1], або Халю (кар. 한류, кіт. 韓流, раман. Hallyu) — паняцце, якое адносіцца да распаўсюджвання сучаснай культуры Паўднёвай Карэі  (руск.) па ўсім свеце. «Карэйская хваля» прыносіць значны прыбытак у бюджэт Паўднёвай Карэі[2][3]. Халю працягвае ўмацоўваць пазіцыі ў Азіі і заваёўвае Акіянію, Паўночную і Лацінскую Амерыку, Еўропу і Блізкі Усход.

Паходжанне тэрміна

[правіць | правіць зыходнік]

Па адной версіі, выраз «Карэйская хваля» распаўсюдзіўся ў канцы 1990-х гадоў з падачы Міністэрства культуры, спорту і турызму Рэспублікі Карэя  (руск.), якое распаўсюджвала музычныя дыскі з надпісам «халю». Па іншай версіі, гэты тэрмін быў уведзены ва ўжытак пекінскімі журналістамі яшчэ ў сярэдзіне 1990 — х і адлюстроўваў хуткарослую папулярнасць паўднёвакарэйскай індустрыі забаў у Кітаі[4][5]. Культуролагі лічаць, што важнай кропкай старту «карэйскай хвалі» сталі словы прэзідэнта Паўднёвай Карэі Кім Ён Сама, які ў 1994 годзе «вызначыў культурную індустрыю як важны напрамак развіцця». Асаблівае значэнне экспарт культуры як тавару набыў пасля Азіяцкага фінансавага крызісу 1997 года  (руск.).

У 1997 годзе, калі ў Паўднёвай Карэі захапіў эканамічны крызіс і вера ў працэс індустрыяльнай мадэрнізацыі пахіснулася, у краіне шырока распаўсюдзіўся так званы «сацыетальны» рух, прадстаўнікі якога бачылі шлях да пераадолення крызісу ў прыцягненні інвестыцый у індустрыю шоў-бізнэсу з яе высокімі дывідэндам[6]. У 1999 пачалі прыходзіць навіны аб нараджэнні моды на «карэйскую хвалю» у Кітаі, Тайвані, В’етнаме, Ганконгу і іншых азіяцкіх краінах[7]. Карэйскія тэлесерыялы («дарамы») пачалі распаўсюджвацца па Азіі, заваяваўшы папулярнасць у Японіі, Кітаі і Паўднёва-Усходняй Азіі[1][4]. Пачаўся наступ і на еўрапейскі[8][9] і на паўночнаамерыканскі[10] рынак. Глабальнаму прасоўванню паўднёвакарэйскіх тэлесерыялаў паспрыяў Netflix.

Карэйская поп-музыка або K-pop стала неад’емнай часткай халю[3]. Карэйскай поп-музыцы прыпісваюць асаблівую прыгажосць і індывідуальнасць[11], а таксама шматграннасць[12], У апошнія гады карэйскія забаўляльныя кампаніі пачалі прызнаваць YouTube ключавым фактарам міжнароднага распаўсюджвання карэйскай культуры[9]. Па словах Берні Чхо, прэзідэнта аднаго з сеульскіх агенцтваў, якія займаюцца маркетынгам міжнародных карэйскіх выканаўцаў, забаўляльныя кампаніі агрэсіўна спрабуюць укараніцца на міжнародныя рынкі праз Інтэрнэт[13].

Іншыя аспекты карэйскай хвалі

[правіць | правіць зыходнік]

Паняцце халю таксама ўключае ў сябе і распаўсюджванне іншых аспектаў карэйскай культуры, такіх, як нацыянальная кухня  (руск.), адзенне, відэа-гульні, літаратура  (руск.) і мова[1][4]. Так, напрыклад, Рэспубліка Карэя дабілася ўключэння рэцэпту кімчхі  (руск.) ў спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва ЮНЕСКА[14].

Падчас фарміравання халю, у яе раннія гады, многія крытыкі прадказвалі змяншэнне карэйскай хвалі. Аднак свежыя тэндэнцыі даказваюць толькі адваротнае. Хоць халю дасягае новых вышынь, некаторыя эксперты даюць прагнозы аб стабільным росце экспарту карэйскай культуры ў доўгатэрміновай перспектыве.

Карэйская хваля з’яўляецца падставай для нацыянальнага гонару для многіх карэйцаў. Лі Данын у «Карэя Джорнал» пісаў, што «калі карэйская хваля працягне ўздымацца, тым самым адлюстроўваючы дыпламатычныя адносіны на базе капіталістычнай логікі, а не на базе … дыферэнцыяцыі культурных густаў мас, тады яна павінна будзе ўвязацца ў жорсткую барацьбу з кітайскім этнацэнтрызмам і японскім гнуткім нацыяналізмам».

У 2005—2007 гадах карэйскія акцёры-мужчыны былі самымі высокааплатнымі па-за Галівудам. Па дадзеных паўднёвакарэйскіх СМІ, ганарар зоркі «Зімовай санаты  (руск.)» Пэ Ёнджуна  (руск.) складаў прыкладна $5 мільёнаў за фільм; што рабіла гэтага акцёра самым высокааплатным ў Азіі. Прынамсі дзевяць іншых карэйскіх акцёраў зарабляюць больш за $10 млн у год. Сучасная карэйская культура магнітам прыцягвае замежных турыстаў[15].

Турызм у Рэспубліцы Карэя зведаў вялікія змены ў сувязі з цікавасцю да карэйскай культуры. Толькі за 2003 год турызм вырас з 2,8 млн да 3,7 млн[4], а ў 2012 годзе колькасць замежных турыстаў, якія наведалі Паўднёвую Карэю, склала 11,1 млн[16][17]. Змест тэлеперадач, фільмы, музыка выкарыстоўваюцца Карэйскім агенцтвам крэатыўнага кантэнту пры Міністэрстве культуры, спорту і турызму з мэтай павысіць цікавасць да краіны[18].

У 2008 паўднёвакарэйскі дуэт Dong Bang Shin Ki  (руск.)/Tohoshinki трапіў у Кнігу рэкордаў Гінэса за самы вялікі ў свеце фан-клуб. Сяброўства дадзенага фан-клуба складае 800000 афіцыйных членаў толькі ў Паўднёвай Карэі, і 200000 афіцыйных членаў у Японіі і больш 200000 міжнародных членаў. Таксама яны патрапілі ў Кнігу рэкордаў Гінэса ў 2009 годзе. Акрамя гэтага група ўваходзіць у спіс самых фатаграфаваных знакамітасцяў у свеце. З моманту дэбюту, які адбыўся 26 снежня 2003 года, пяцёра ўдзельнікаў групы, па розных ацэнках, былі сфатаграфаваныя каля 500 млн раз у часопісах, вокладках альбомаў, рэкламе і т. д. Ацэнкі ўключаюць як індывідуальныя, так і групавыя фота[19].

Паўночная Карэя

[правіць | правіць зыходнік]

Мае месца пранікненне халю поп-культуры ў Паўночную Карэю. 20 лістапада 2010 Міністэрства дзяржбяспекі Паўночнай Карэі арыштавала чалавека, які стварае копіі паўднёвакарэйскіх дарам на DVD у яго родным Пхёнанбук-до і прадае іх у Пхеньяне[20].

У Японіі карэйская хваля пачала распаўсюджвацца пасля паспяховага вяшчання «Зімовай санаты  (руск.)». Тады галоўным фокусам халю былі японкі сярэдняга ўзросту, сталыя глядачкі тэлесерыялаў[4]. Паспяховы бум карэйскай культуры адбыўся дзякуючы карэйскім музычным выканаўцам BoA  (руск.) і Dong Bang Shin Ki  (руск.). Альбом Выбранае 2010 дэбютаваў як № 1 у чартах Oricon  (руск.) па продажы 413000 копій[21]. Яны пабілі 15-гадовы рэкорд па тыднёвых продажах замежнай групы, які ў апошні раз быў пабіты Бон Джові у 1995. Dong Bang Shin Ki  (руск.)таксама з’яўляецца першай карэйскай групай, якая выступала ў «Такійскім купале  (англ.)» на 100000 пасадачных месцаў, квіткі на якія былі распрададзеныя да канцэрта. JYJ  (руск.) у наступным годзе выступала перад 140000 гледачамі ў тым жа месцы падчас іх «Жывога канцэрта на Дзень Падзякі ў Токіа». Dong Bang Shin Ki  (руск.) з’яўляецца адзінай групай, запрошанай на прэстыжнае музычнае навагодняе шоу Kōhaku Uta Gassen  (руск.), на якія запрашаюцца толькі самыя знакамітыя J-pop зоркі. Як лічаць японцы, выступ у Kōhaku з’яўляецца важным пунктам у кар’еры спевака[22].

Big Bang  (руск.) заваяваў папулярнасць у Японіі падчас свайго дэбюту, які ў чартах Арыкон лічыўся як № 2. Пра Big Bang у адной японскай газеце пісалі хвалебны артыкул, называючы яго «карэйскай EXILE  (руск.)». Падчас апытання грамадскай думкі пра групу сказалі, што «ў Японіі адбываецца проста нейкая манія па іх».

Адной з вядучых зорак сучаснай карэйскай хвалі з’яўляецца паўднёвакарэйскі акцёр, спявак і рэжысёр Чан Гын Сок  (руск.). Дарама «Ты прыгожы» («N. Jell: You’re beautiful» 2009, SBS) з ім у галоўнай ролі прыцягнула да яго ўвагу тысяч японскіх гледачоў і зрабіла яго улюбёнцам японцаў. Дарамы з ім у галоўнай ролі: «Мэры, дзе ж ты была ўсю ноч?», «Дождж кахання», «Прыгажунчык» — атрымалі велізарную папулярнасць у Японіі і іншых краінах. У маі 2011 года Чан Гын Сок выпускае свой першы сінгл «Let Me Cry» і на першым жа тыдні ён распрадаецца ў колькасці 119 149 копій, займаючы вышэйшую радок у чарце Oricon  (руск.)[23], а Чан Гын Сок становіцца першым неяпонцам, які дамогся падобнага, пасля чаго ён і быў прызнаны зоркай халю.

У 2010 карэйскія жаночыя групы Girls’ Generation  (руск.) і Kara адкрылі шлях для іншых К-pop выканаўцаў на міжнародныя рынкі, пасля таго як занялі першыя пяць радкоў у чартах Oricon  (руск.)[24][25]. К-pop групы, якія складаюцца з дзяўчат, пачалі заваёўваць рынак Японіі з фокусам на моладзь і падлеткаў. K-pop групы разглядаліся як «стромкія і прывабныя» з больш "моцным характарам, чым «мілыя» са звыклым каваі  (руск.)-характарам, уласцівым J-pop групам, якія складаюцца з дзяўчат. У 2011 новы сінгл 'Take Off' групы 2PM  (руск.) заняў верхні радок у некалькіх чартах[26], асабліва ў чартах USEN J-POP[27] і самае значнае, трэці радок у Арыконе. Ужо маючы вялікі фан-клуб у Японіі, нягледзячы на тое, што яшчэ не выпускалі японскіх альбомаў, Girls' Generation пабіла рэкорды за свой першы альбом, які выйшаў у чэрвені 2011 года, калі за першы тыдзень было распрададзена 232000 копій. Затым Girls’ Generation  (руск.) сталі ўдвая плацінавымі, прадаўшы больш 500000 дыскаў іх першага альбома, стаўшы першай карэйскай групай, якая пераадолела мяжу 500000. Многія карэйскія групы сталі вядомымі, дэбютаваўшы ў Японіі.

Аднак, халю таксама была сустрэтая крытыкай. Кансерватыўна настроеныя і нацыяналістычныя групы  (руск.) Японіі арганізавалі анты-халю дэманстрацыі. 7 жніўня 2011 года больш за 2000 пікетоўцаў выйшлі перад штаб-кватэрай Fuji Television  (руск.) у Адайбэ  (руск.), Токіа, выступаючы супраць празмернай колькасці карэйскіх драм, якія вяшчаюць тэлестанцыяй[28][29]. Раней, у ліпені 2011 года, вядомы акцёр Сасукэ Такаока  (англ.) быў звольнены яго агенцтвам за чуткі, якія ён распускаў, выступаючы супраць наплыву карэйскіх мыльных опер[30]. Іншая дэманстрацыя супраць карэйскай хвалі прайшла 21 жніўня.

З 2011 па 2014 года ў Японію вярнулася карэйская хваля ўжо з новай карэйска-кітайскай папулярнай айдал-групай Exo  (руск.). Exo  (руск.) і Girls’ Generation  (руск.) сталі папулярнымі сярод моладзі і падлеткаў.

Кітай, Тайвань і Ганконг

[правіць | правіць зыходнік]

Кітай першым падвергнуўся ўдару карэйскай хвалі. У 2006 паўднёвакарэйскія праграмы на кітайскіх урадавых тэлеканалах паказваліся часцей, чым астатнія разам узятыя замежныя праграмы. У дадатак, карэйская музыка мела масавую прыцягальнасць для рынкаў Тайвані і Ганконга. Гандлёвы дэфіцыт Кітая ў сферы культурнай прадукцыі паслужыў прычынай спробаў кітайскіх уладаў абмежаваць увоз карэйскіх дарам і правядзенне канцэртаў у некалькіх выпадках[31]. На Тайвані поспех карэйскай культуры абавязаны «палітыцы лакалізацыі»[32]. Попыт на карэйскія дарамы быў гэтак вялікі, што некаторыя тэлестанцыі былі адкрыты спецыяльна для іх вяшчання. TVB, які паказвае карэйскую рэкламу ў Ганконгу, заснаваў новы тэлеканал, які гадзінамі вяшчаў толькі карэйскія дарамы. Іншы незалежны тэлеканал ATV паказвае карэйскія дарамы ў прайм-тайме пяць разоў на тыдзень.

Нягледзячы на сваю папулярнасць у Кітайскім свеце, карэйскія дарамы падвяргаюцца жорсткім мерам па скарачэнні эфірнага часу на Тайвані і Кітаі дзяржаўнай адміністрацыяй па справах радыё, кіно і тэлебачання, з-за страху таго, што іх уласнай прадукцыі будзе нанесены ўрон з прычыны развітой карэйскай кінаіндустрыі[33].

Іншыя краіны Азіі

[правіць | правіць зыходнік]

Карэйская хваля назіраецца ў такіх месцах, як Маніпур, Індыя, дзе карэйская культура прыйшла на месца забароненых Балівудскіх серыялаў і фільмаў[34][35][36]. Моладзь гарадскога Непала таксама злавіла карэйскую хвалю. Карэйская музыка і серыялы становяцца сапраўды папулярнымі і на Блізкім Усходзе, дзе адзін тэлеканал так і называецца — карэйскае ТВ, на арабскай. У Індыі, а таксама ў Пакістане, карэйскія серыялы і музыка здабылі ультрамодную рэпутацыю і папулярнасць. Карэйская хваля таксама дасягнула берагоў Тайланда, Філіпін і іншых частак Паўднёва-Усходняй Азіі[9].

Паўночная і Лацінская Амерыка

[правіць | правіць зыходнік]

Паўночнаамерыканская халю адносна маладая. Яна распаўсюдзілася з прыходам лічбавай эпохі, і ў асноўным праз музыку і драмы. Сацыяльныя сеткі, такія як Фэйсбук, YouTube, Твітэр сталі прызнанымі ў якасці інструментаў па распаўсюджванні карэйскай хвалі. Карэйскія выканаўцы BoA  (англ.), Se7en  (англ.), Wonder Girls  (англ.) і JYJ  (руск.) паспрабавалі ўварвацца на амерыканскі рынак, кожны з пэўнай ступенню поспеху[9][13][37]. Rain  (руск.), карэйская суперзорка, задзейнічаны цяпер у амерыканскай кінаіндустрыі[38]. 2 мая will.i.am  (руск.) наведаў Ян Хён Сока  (руск.), 2NE1  (руск.) у будынку YG Entertainment  (руск.) і правёў чатырохгадзінную гутарку датычна прасоўвання 2NE1 у ЗША. will.i.am  (руск.) з Black Eyed Peas таксама выпусціў новы відэакліп «Check It Out» сумесна з Нікі Мінаж які выклікаў цікавасць у карэйскай публікі з-за наяўнасці карэйскага тэксту ў песні. will.i.am  (руск.) выказаў сваё захапленне працай 2NE1  (руск.), папрасіўшы дзяўчат пастарацца запісаць песні, над якой ён працаваў у Штатах. Прадстаўнікі YG Entertainment пракаментавалі наступнае: «з прыездам will.i.am  (руск.) мы адчулі, што наблізіліся да рэалізацыі пастаўленай мэты і змаглі пазначыць дату выпуску амерыканскага альбома 2NE1  (руск.)»

У дадатак, карэйскія кампаніі ў апошні час праяўляюць цікавасць да паўночнаамерыканскіх сайтаў. Сайты DramaFever  (англ.), DramaCrazy, Crunchyroll, Hulu  (укр.) і многія іншыя прапануюць тэлевізійныя шоў на карэйскай мове[10]. Карэйская кампанія Enswers набыла Soompi.com  (укр.), амерыканскі сайт, прысвечаны K-поп-культуры[39].

У Еўропе назіраецца жывая цікавасць да К-pop і карэйскіх дарам, дзякуючы YouTube і сацыяльным сеткам. 1 мая 2011 года фанаты К-pop са ўсёй Еўропы арганізавалі флэш-моб у Луўры з патрабаваннем паўторных Гастроляў SM у Парыжы, квіткі на мінулы канцэрт былі распрададзеныя за пятнаццаць хвілін[40]. Падчас флэш-мобу фанаты К-pop выканалі танец пад песню Super Junior  (руск.) «Sorry Sorry». Дэманстрацыя ўвянчалася поспехам, паколькі SM Entertainment вырашыла правесці яшчэ адзін канцэрт. У выніку больш за 14000 людзей сабралася на жывым канцэрце ў канцэртнай зале Зеніт (Парыж)  (руск.) 10 і 11 чэрвеня. Вельмі папулярнымі прадстаўнікамі сталі акцёры і зоркі халю Чан Гын Сок  (руск.), Лі Джун Гі  (руск.) і Лі Мін Хо  (руск.), а таксама групы Exo  (руск.) і BTS ва Украіне, Расіі і Казахстане[41].

У ліпені 2011, сінгл 2NE1  (руск.) «I Am the Best» заняў першы радок на нямецкім музычным канале VIVA  (руск.) на онлайн кліп-чартах, за якім рушылі ўслед «Mona Lisa  (англ.)» гурта MBLAQ  (англ.) і песня «Breath» гурта Beast  (англ.)[42].

Блізкі Усход і Паўночная Афрыка

[правіць | правіць зыходнік]

Назіраецца рост цікавасці да карэйскай культуры на Блізкім Усходзе і Паўночнай Афрыцы, які выяўляецца праз YouTube і сацыяльныя сеткі.

Як і астатнія рухаючыя сілы медыя-прамысловасці, што растуць, карэйская поп-культура падвергнулася нападкам у краінах, у якіх хутка распаўсюджвалася, як у прыкладзе з Японіяй, Кітаем і Тайванем. Анты-карэйскія настроі сыходзяць каранямі ў гістарычную варожасць і этнічны нацыяналізм[43]. У Японіі была выпушчаная кніга коміксаў Нянавісць да карэйскай хвалі (яп.: マンガ 嫌韓流 Манга кэнканрю:) 26 ліпеня 2005 года, якая стала бэстсэлерам № 1 у японскім падраздзяленні Amazon.com. Японскі акцёр Сасукэ Такаока  (англ.) адкрыта выказваў сваю непрыязнасць да карэйскай хвалі ў сваім Твітэры, што справакавала інтэрнэт-рух па байкоце карэйскіх перадач на японскім тэлебачанні 8 жніўня[44].

Зноскі

  1. а б в Farrar, Lara. 'Korean Wave' of pop culture sweeps across Asia. CNN. Turner Broadcasting System, Inc (31 снежня 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2010.
  2. Kim, Sue-young. Korean Wave 'Hallyu' Abroad Waning. The Korea Times. The Korea Times (5 мая 2008). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  3. а б Heo, Jeong-yun. Contents Industry Shows Strong Growth with Exports of US$3.8 Billion. etnews.co.kr. Electronic Times Internet (25 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 19 ліпеня 2011. Праверана 16 сакавіка 2011.
  4. а б в г д Faiola, Anthony (2006-08-31). "Japanese Women Catch the 'Korean Wave'". The Washington Post. Праверана 2010-05-07.
  5. Ольга Лазарева. «Корейские режиссеры достигли мастерства в передаче беспомощности, страха и страдания» Архівавана 22 сакавіка 2022. «ПостНаука»
  6. Yin, Kelly Fu Su; Liew, Kai Khiun Hallyu in Singapore: Korean Cosmopolitanism or the Consumption of Chineseness?(англ.) // Korea Journal : journal. — 2005.
  7. Kim, Myun Mee Korean Dramas in Taiwan: With an Emphasis on the Localization Process(англ.) // Korea Journal : journal. — 2005.
  8. Korean 'Wave' reaches Nottingham. Nottingham Trent University. Nottingham Trent University (30 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  9. а б в г Yoon, Ja-young. YouTube taking 'hallyu' on international ride. The Korea Times. The Korea Times (8 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  10. а б Korean dramas stream into America. The Korea Times (10 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  11. Nakagawa, Ulara. K-Pop Versus J-Pop. The Diplomat. The Diplomat (1 сакавіка 2011). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  12. Oh, Jean. Western artists, producers turn to K-pop. The Korea Herald. Herald Media Inc (2 сакавіка 2011). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  13. а б Yoon, Lina. Korean Pop, with Online Help, Goes Global. Time. Time Inc (26 жніўня 2010). Архівавана з першакрыніцы 28 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  14. Корейское кимчи включено в список культурного наследия ЮНЕСКО Архівавана 21 лістапада 2015.. Информационное агентство РУСКОР.
  15. Korea - Culture and Lifestyle(недаступная спасылка). Global Gateway. The Department for Children, Schools and Families. Архівавана з першакрыніцы 7 лістапада 2007. Праверана 16 сакавіка 2011.
  16. UNTWO. UNTWO World Tourism Barometer, Vol.5 No.2 (1 чэрвеня 2008). Архівавана з першакрыніцы 19 жніўня 2008.
  17. Kolesnikov-Jessop (2010-11-11). "South Korea Sets Its Sights on Foreign Tourists".
  18. Infomag — MONTHLY MAGAZINE OF THE EUROPEAN BUSINESS COMMUNITY IN KOREA. Архівавана з першакрыніцы 19 студзеня 2012.
  19. "TVXQ in Guinness World Record". KBS World. 2009-03-19. Архівавана з арыгінала 30 сакавіка 2009. Праверана 2009-08-14.
  20. Ahn (안), Yun-seok (윤석) (2011-01-17). "北 황해도서 한국TV 대량 복사 유통". Nocut News. Праверана 2011-08-31.
  21. 東方神起が初ベスト盤でデビュー5年目初の首位、海外グループ歴代最高の初動41.3万枚を記録 (яп.). Oricon (23 лютага 2010). Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2013. Праверана 11 верасня 2010.
  22. (кар.) TVXQ performance at Japan's 2008 festival (5 снежня 2008). Архівавана з першакрыніцы 18 сакавіка 2012. Праверана 5 снежня 2008.
  23. "チャン・グンソク、海外歌手史上初のデビュー作初登場首位". ORICON NEWS(яп.). Праверана 2018-03-09.
  24. 韓国ガールズグループ・KARA、ノーランズ以来29年8ヶ月ぶりの海外女性グループデビュー作TOP10入り (яп.) (17 жніўня 2010). Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2012. Праверана 17 жніўня 2010.
  25. Girl's Generation debuts successfully in [http://www.zainam.com Japan] (9 верасня 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  26. 2PM tops Pre-order charts. Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012.
  27. 2PM tops USEN J-pop chart. Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012.
  28. "Japan's right-wing groups hold rallies vs. Korean pop culture".
  29. demonstration official page. Архівавана з першакрыніцы 31 сакавіка 2012.
  30. "Hundreds of Japanese Protest Against Korean Wave". Архівавана з арыгінала 12 верасня 2011. Праверана 24 верасня 2022.
  31. A "Korean Wave" Washes warmly over Asia(англ.) // The Economist : newspaper. — January 2010.
  32. Kim, Hyun Me Korean TV Dramas in Taiwan: With an Emphasis on the Localization Process(англ.) // Korea Journal : journal. — 2005.
  33. "Taiwan, China United in Backlash Against Korean Wave". Chosun Ilbo. 2006-01-11. Праверана 2011-08-11.
  34. Sunita, Akoijam. Korea Comes to Manipur. The Caravan. The Caravan (1 кастрычніка 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  35. Close-Up: A little corner of Korea in India. BBC News. BBC (17 кастрычніка 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  36. Kember, Findlay (2011-05-08). "Remote Indian state hooked on Korean pop culture". AFP. Праверана 2011-08-31.
  37. Garcia, Cathy Rose A.. BoA Plans Debut in US. The Korea Times. The Korea Times (2 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 2 верасня 2008.
  38. Goldsmith, Belinda. Rain vows to keep acting despite weak debut. Reuters. Thomson Reuters (22 жніўня 2008). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2012. Праверана 16 сакавіка 2011.
  39. Enswers to buy Korean pop culture site in U.S.. Korea JoongAng Daily (8 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2011. Праверана 16 сакавіка 2011.
  40. SM stars to perform 2nd Paris concert. Архівавана з першакрыніцы 5 верасня 2011.
  41. The Chosun Ilbo (English Edition): Daily News from Korea — K-Pop Invades Europe. Архівавана з першакрыніцы 7 кастрычніка 2011.
  42. "Pop Idols Bringing Korean Wave to Germany". Chosun Ilbo. 2011-07-29. Праверана 2011-08-11.
  43. Anti-Korean Wave backlash has political, historical causes(недаступная спасылка). Korea JoongAng Daily. JoongAng Ilbo (17 лютага 2011). Архівавана з першакрыніцы 27 лютага 2011. Праверана 16 сакавіка 2011.
  44. Talk of the Town: Anti-Korean Wave? | Soompi(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 21 верасня 2011.