Ісак Ісакавіч Любан

Ісак Ісакавіч Любан
Дата нараджэння	10 (23) сакавіка 1906
Месца нараджэння	Чэрыкаў, Чэрыкаўскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	7 лістапада 1975(1975-11-07) (69 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Кунцаўскія могілкі[d]
Краіна	Расійская імперыя  СССР
Альма-матар	Мінскі музычны тэхнікум
Месца працы	Першы Нацыянальны канал Беларускага радыё Беларуская дзяржаўная філармонія
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз кампазітараў СССР[d]
Прэміі
Узнагароды

Іса́к Іса́кавіч Лю́бан (23 сакавіка 1906, Чэрыкаў, Магілёўская губерня — 7 лістапада 1975, Масква) — беларускі савецкі кампазітар, грамадскі дзеяч. Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1956).

Біяграфія

У 1920-я гады выхоўваўся ў працоўнай школе-камуне для вясковай бядноты і сірот, дзе захапіўся спевамі, гульнёй на музычных інструментах. Атрымаў накіраванне ў мінскі музычны тэхнікум разам з будучай жонкай Анастасіяй Калеснікавай. Скончыў тэхнікум па класе тэорыі кампазіцыі ў 1928 годзе.

У 1928—1936 гадах — мастацкі кіраўнік Беларускага радыё. У 1932—1937 гадах старшыня Саюза кампазітараў БССР. У 1937—1941 гадах мастацкі кіраўнік Ансамбля песні і танца Беларускай філармоніі.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1956).

З 1945 года жыў у Маскве. У 1949—1955 мастацкі кіраўнік Ансамбля песні і танца Цэнтральнага Дома культуры чыгуначнікаў. Складальнік зборніку «Беларускія народныя і рэвалюцыйныя песні для харавога і сольнага выканання» (Мінск, 1938).

З жонкай Настай Калеснікавай (прозвішча не змяняла) мелі сына і дачку.

Узнагароды

1940 — ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга.

Сталінская прэмія другой ступені (1946) за музыку да спектакля «Несцерка».

Працы

• Для салістаў, хору і сімфанічнага аркестра — сюіта «Мяжа ў песнях» (сл. П. Броўкі, П. Глебкі, І. Шапавалава, 1935);
• для сімфанічнага аркестра — «Марш на смерць» С. М. Кірава (1934), «Рафальскіяна» (фантазія на тэмы музыкі да спектакляў Дзяржаўнага яўрэйскага тэатра БССР, 1935);
• для салістаў, хору і аркестра народных інструментаў — «Калгасная вечарынка» (словы народныя і ўласныя, 1937), «Стары беларускі вясельны абрад» (на ўласнае лібрэта, 1937);
• для цымбалаў, баяна — п’есы;
• песні (для хору, салістаў, вакальных ансамбляў), у тым ліку «Дзве долі» (сл. Я. Купалы, 1926), «Ноч» (сл. Я. Коласа, 1928), «Песня пра дукорскіх партызанаў» (сл. П. Броўкі, 1931), «Упрыгожым нашыя хаты» (сл. Я. Купалы, 1937), «Быў слесар луганскі» (сл. П. Броўкі, 1937), «Бывайце здаровы» (сл. А. Русака, 1937), «На смерць партызана» (сл. К. Крапівы, 1942), «Помню, помню тыя росы» (сл. К. Крапівы, 1942), «Наш тост» (сл. М. Касенкі, 1942), «Песня помсты» (сл. М. Рудэрмана, 1942), «Песня беларускіх партызанаў» (сл. П. Броўкі, 1943), «Васількі» (сл. А. Астрэйкі, 1943), «Мара жаўнера» (сл. А. Сафронава, 1943), «Гармонік» (сл. А. Сафронава, 1943), «Асіна» (сл. А. Сафронава, 1943), «Чорныя косы» (сл. А. Астрэйкі, 1945), «Песня пра Заслонава» (сл. А. Русака, 1945), «Песня трактарыстаў» (сл. Я. Шведава, 1946), «Дзявочая» (сл. А. Досталя, 1946), «Бацькоўскі запавет» (сл. Л. Ашаніна, 1947), «Паходная песня» (сл. А. Жарава, 1947), «Песня пра лепшых сяброў» (сл. Л. Ашаніна, 1949), «Чыгуначная краіна» (сл. Я. Далматоўскага, 1953), нізка на сл. П. Броўкі (1955), «Сцяжынка палявая» (сл. А. Бачылы, 1955), нізка на сл. П. Кудраўцава (1961), «Расквітнела краіна» (сл. М. Андронава, 1962), «Партрэт марака» (сл. М. Андронава, 1963), «Ленінскай партыі дзеці» (сл. М. Андронава, 1965), «Мы толькі любілі» (сл. М. Лужаніна, 1965), «Мінскія ночы» (сл. А. Русака, 1965), «Маладзечна» (сл. А. Русака, 1965);
• музыка да драматычных спектакляў, у тым ліку «Несцерка» В. Вольскага (1941);
• музыка да фільмаў, у тым ліку «Гадзіннік спыніўся апоўначы» (1958);
• У 1942 годзе кампазітар, знаходзячыся пасля ранення ў шпіталі, напісаў музыку да песні «Наш тост». У маі 1942 года песня была выкананая ў Маскве на канцэрце майстроў беларускага мастацтва і мела вялікі поспех. Выконвала яе народная артыстка СССР Ларыса Александроўская. З той пары «Наш тост» уключылі ў свой рэпертуар шматлікія вядомыя артысты і франтавыя ансамблі. З’явіліся розныя варыянты тэксту.

Фільмаграфія

• «Новы дом» (1947)
• «Палеская легенда» (1957)
• «Шчасце трэба берагчы» (1958)
• «Гадзіннік спыніўся апоўначы» (1958)

Літаратура

• Лю́бан Ісак Ісакавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 440—441. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Любан Ісак Ісакавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 392. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).

Спасылкі

• Біяграфія Ісака Любана (руск.)