Вугляводы: Розніца паміж версіямі

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
MerlIwBot (размовы | уклад)
67 010 правак
др робат дадаў: yi:קארבאהידראט
крыніца — be-x-old:Вугляводы
Радок 1: Радок 1:
[[Image:Lactose.svg|thumb|right|310px|Структурная формула [[Лактоза|лактозы]] — [[дыцукрыд]]у, які ўтрымліваецца ў [[малако|малацэ]]]]
[[Image:Lactose.svg|thumb|right|310px|Структурная формула [[Лактоза|лактозы]] — [[дыцукрыд]]у, які ўтрымліваецца ў [[малако|малацэ]]]]
'''Вугляво́ды''' ('''цукрыды''') — агульная назва шырокага класа прыродных арганічных злучэнняў. Назва паходзіць ад словаў «[[вугаль]]» і «[[вада]]». Прычынай гэтага з'яўляецца тое, што першыя з вядомых навуцы вугляводаў апісваліся брута-формулай C<sub>x</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>y</sub>, фармальна з'яўляючыся злучэннямі [[вуглярод]]а і [[вада|вады]].
'''Вугляво́ды''' ('''цукрыды''') — агульная назва шырокага класа прыродных арганічных злучэнняў. Назва паходзіць ад словаў «[[вугаль]]» і «[[вада]]». Прычынай гэтага з'яўляецца тое, што першыя з вядомых навуцы вугляводаў апісваліся брута-формулай C<sub>x</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>y</sub>, фармальна з'яўляючыся злучэннямі [[вуглярод]]а і [[вада|вады]]. Тэрмін з'яўляецца найбольш распаўсюджаным у галіне [[біяхімія|біяхіміі]], дзе ён з'яўляецца сінонімам [[цукрыд]]аў. Вугляводы падзяляюцца на чатыры хімічныя групы: [[монацукрыд]]ы, [[дыцукрыд]]ы, [[алігацукрыд]]ы і [[поліцукрыд]]ы. Увогуле, монацукрыдаў і дыцукрыдаў, звычайна называюць [[цукар|цукрамі]]<ref>Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). [http://www.nature.com/nature/journal/v421/n6920/pdf/421219a.pdf «Sugars tied to the spot».] Nature 421: 219–220.</ref>.


Вугляводы выконваюць шматлікія ролі ў жывых арганізмах. Поліцукрыды служаць для захоўвання [[энергія|энергіі]], як то [[крухмал]] і [[глікаген]], а таксама з'яўляюцца структурнымі кампанентамі, як то [[цэлюлоза]] раслін і [[хітын]] ў [[членістаногія|членістаногіх]]. Пяцівугляродны монацукрыд [[рыбоза]] з'яўляецца важным кампанентам каферментаў і асновай генетычнай малекулы вядомай як [[РНК]]. [[Дэзоксірыбоза]] з'яўляецца складовай часткай [[ДНК]]. Цукрыды і іх вытворныя рэчывы ўключаюць мноства іншых важных біялагічных малекул, якія гуляюць ключавую ролю ў [[імунная сістэма|імуннай сістэме]], прадухілення [[патагенез]]у, [[згусальнасць крыві|згусальнасці крыві]] і развіцця<ref>Maton, Anthea; Jean Hopkins, Charles William McLaughlin, Susan Johnson, Maryanna Quon Warner, David LaHart, Jill D. Wright (1993). «''Human Biology and Health''». Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. pp. 52–59. ISBN 0-13-981176-1.</ref>.
== Вонкавыя спасылкі ==

У харчовай навуцы і ў многіх неафіцыйных кантэкстах тэрмін вугляводаў часта азначае любую ежу, якая асабліва багатая складанымі вугляводамі крухмаламі, як то [[збожжавыя прадукты]], [[хлебабулачныя]] і [[макаронныя вырабы]], ці простыя вугляводы, як то [[цукар]] у [[цукерка|цукерак]], [[варэнне|варэнні]] і [[дэсерт]]ах.

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Carbohydrates}}
{{Commons|Category:Carbohydrates}}
* [http://www2.ufp.pt/~pedros/bq/carb_en.htm Вугляводы] з анімацыяй
* [http://evilcyber.com/nutrition/complex-and-simple-carbohydrates/ Складаныя і простыя вугляводы]
* [http://www.cem.msu.edu/~reusch/VirtualText/carbhyd.htm Вугляводы]


{{Біяхімічныя групы}}
{{Біяхімічныя групы}}

Версія ад 17:36, 20 студзеня 2013

Структурная формула лактозы — дыцукрыду, які ўтрымліваецца ў малацэ

Вугляво́ды (цукрыды) — агульная назва шырокага класа прыродных арганічных злучэнняў. Назва паходзіць ад словаў «вугаль» і «вада». Прычынай гэтага з'яўляецца тое, што першыя з вядомых навуцы вугляводаў апісваліся брута-формулай Cx(H2O)y, фармальна з'яўляючыся злучэннямі вуглярода і вады. Тэрмін з'яўляецца найбольш распаўсюджаным у галіне біяхіміі, дзе ён з'яўляецца сінонімам цукрыдаў. Вугляводы падзяляюцца на чатыры хімічныя групы: монацукрыды, дыцукрыды, алігацукрыды і поліцукрыды. Увогуле, монацукрыдаў і дыцукрыдаў, звычайна называюць цукрамі[1].

Вугляводы выконваюць шматлікія ролі ў жывых арганізмах. Поліцукрыды служаць для захоўвання энергіі, як то крухмал і глікаген, а таксама з'яўляюцца структурнымі кампанентамі, як то цэлюлоза раслін і хітын ў членістаногіх. Пяцівугляродны монацукрыд рыбоза з'яўляецца важным кампанентам каферментаў і асновай генетычнай малекулы вядомай як РНК. Дэзоксірыбоза з'яўляецца складовай часткай ДНК. Цукрыды і іх вытворныя рэчывы ўключаюць мноства іншых важных біялагічных малекул, якія гуляюць ключавую ролю ў імуннай сістэме, прадухілення патагенезу, згусальнасці крыві і развіцця[2].

У харчовай навуцы і ў многіх неафіцыйных кантэкстах тэрмін вугляводаў часта азначае любую ежу, якая асабліва багатая складанымі вугляводамі крухмаламі, як то збожжавыя прадукты, хлебабулачныя і макаронныя вырабы, ці простыя вугляводы, як то цукар у цукерак, варэнні і дэсертах.

Зноскі

  1. ↑ Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). «Sugars tied to the spot». Nature 421: 219–220.
  2. ↑ Maton, Anthea; Jean Hopkins, Charles William McLaughlin, Susan Johnson, Maryanna Quon Warner, David LaHart, Jill D. Wright (1993). «Human Biology and Health». Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. pp. 52–59. ISBN 0-13-981176-1.

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вугляводы&oldid=1449428"