Дацэнт

Дацэнт (ад лац.: docens, docentis «навучальны»; англ.: Docent) — вучонае званне і пасада ў вышэйшых навучальных установах многіх краін свету. У беларускай сістэме акадэмічнай іерархіі дацэнт размешчаны ніжэй за прафесара і вышэй за старшага выкладчыка. Як правіла, умовай заняцця пасады дацэнта і атрымання аднайменнага звання з’яўляецца наяўнасць у асобы навуковай ступені.

Беларусь

Вучонае званне дацэнта ў Беларусі прысвойваецца Вышэйшай атэстацыйнай камісіяй Рэспублікі Беларусь па падставе разгляду Экспертнымі саветамі ВАК і Прэзідыумам ВАК атэстацыйных спраў і хадайніцтваў вучоных саветаў устаноў вышэйшай адукацыі і навукова-даследчых устаноў.

Да саіскальніка вучонага звання выстаўляецца шэраг умоў: наяўнасць вучонай ступені як мінімум кандыдата навук, адпаведны стаж, навукова-метадычная і публікацыйная актыўнасць і інш.

Саіскальнік звання павінен працаваць бесперапынна не менш аднаго года ва ўстанове вышэйшай адукацыі, якая прадстаўляе яго да вучонага звання, а ў выпадку сумяшчальніцтва — двух семестраў запар або двух семестраў, раздзеленых не больш чым адным семестрам на пасадах рэктара, прарэктара, вучонага сакратара, дэкана і яго намесніка, загадчыка кафедры, начальніка вучэбнай часткі, прафесара, дацэнта і інш.

Вучонае званне дацэнта прысвойваецца асобам, якія, як правіла, маюць вучоныя ступені доктара або кандыдата навук, якія ажыццяўляюць (у тым ліку па сумяшчальніцтве) навукова-педагагічную дзейнасць і:

• маюць стаж навукова-педагагічнай работы ва ўстановах вышэйшай адукацыі не менш двух гадоў для асоб з вучонай ступенню доктара навук і не менш чатырох гадоў — кандыдата навук;
• праводзяць на высокім навукова-метадычным узроўні навучальныя заняткі;
• маюць за апошнія тры гады не менш за тры апублікаваных артыкулаў у навуковых выданнях, уключаных у пералік выданняў ВАК РБ, або ў замежных навуковых выданнях (акрамя тэзісаў і матэрыялаў канферэнцый, артыкулаў у энцыклапедыях, слоўніках і даведніках) і інш.

У заходняй сістэме беларускай пасадзе і вучонаму званню дацэнта прыкладна адпавядае пасада і званне асацыяванага прафесара.

Спецыяльнасці, па якіх прысвойваецца навуковае званне дацэнта ў Рэспубліцы Беларусь:

1. Прыродазнаўчыя навукі:

• Матэматыка
• Механіка
• Астраномія
• Фізіка
• Хімія
• Фізіка-хімічная біялогія
• Агульная біялогія
• Фізіялогія

1. Тэхнічныя навукі:

Машынабудаванне і машыназнаўства Энергетыка Электратэхніка Прыборабудаванне і метралогія Радыётэхніка і сувязь Інфарматыка і вылічальная тэхніка Металургія Матэрыялазнаўства Тэхналогія (па напрамках: хімічная, харчовых прадуктаў, матэрыялаў і вырабаў тэкстыльнай і лёгкай прамысловасці, лясной гаспадаркі, дрэваперапрацоўкі і дрэваапрацоўкі) Аграінжынерныя сістэмы Транспарт Будаўніцтва Архітэктура Электроніка і нанаэлектроніка Экалогія Бяспека дзейнасці чалавека

1. Сельскагаспадарчыя навукі:

Аграномія Ветэрынарыя Заатэхнія Лесазнаўства

1. Гуманітарныя навукі:

Дакументалістыка і бібліятэказнаўства Гісторыя Археалогія Філасофія Літаратуразнаўства Мовазнаўства Мастацтвазнаўства Мастацтва Культуралогія Турызм Фізкультура і спорт

1. Сацыяльна-эканамічныя і грамадскія навукі:

Эканоміка Правазнаўства Педагогіка Псіхалогія Сацыялогія Паліталогія

1. Медыцынскія навукі:

Клінічная медыцына Прафілактычная медыцына Медыцынская біялогія Фармацэўтыка

1. Навукі аб Зямлі:

Геаграфія Геалогія Геадэзія і землеўпарадкаванне

1. Ваенныя навукі:

Ваеннае мастацтва і ваеннае будаўніцтва Узбраенне і ваенная тэхніка Дзяржаўная бяспека

Зноскі

• за ред. академіка АН УРСР О. С. Мельничука, «Словник іншомовних слів», м. Київ, 1985 р., с. 275;
• «Современный толковый словарь русского языка», Ридерз Дайджест, г. Москва, 2004 г. ISBN 5-89355-108-7, с. 174;
• Вышэйшая атэстацыйная камісія Рэспублікі Беларусь;
• «Большой энциклопедический словарь», 2000 г.;
• «Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия» 2005 г.;