Кузьма Савельевіч Гнедаш

Кузьма Савельевіч Гнедаш
Дата нараджэння	17 лістапада 1914(1914-11-17)
Месца нараджэння	Салагубіўка, Раменскі павет[d], Палтаўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	19 чэрвеня 1944(1944-06-19) (29 гадоў)
Месца смерці	Слонім, Слонімскі раён, Баранавіцкая вобласць, БССР, СССР
Месца пахавання	Слонім
Прыналежнасць
Гады службы	1936—1944
Званне	маёр
Камандаваў	дыверсійна-разведвальным атрадам
Бітвы/войны	Паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну Савецка-фінская вайна Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні

Кузьма Савельевіч Гнедаш (Гнідаш) (4 (17) лістапада 1914, с. Салагубіўка, Харкаўская губерня, Расійская імперыя, цяпер у Раменскім раёне, Сумская вобласць, Украіна — 19 чэрвеня 1944, аколіцы г. Слоніма, Гродзенская вобласць, Беларуская ССР, СССР, цяпер Беларусь) — савецкі афіцэр, разведчык, у гады Вялікай Айчыннай вайны удзельнік партызанскай барацьбы на Украіне і ў Беларусі, камандзір дыверсійна-разведвальнага атрада. Герой Савецкага Саюза (1945, пасмяротна), маёр.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сяле Салагубіўка Харкаўскай губерні Расійскай імперыі ў сялянскай сям’і. У 1933 годзе скончыў Прылуцкую аўтатрактарную школу. Працаваў трактарыстам, а потым аўтамеханікам ў Талаеўскай МТС.

У Чырвонай арміі з 1936 года. Член ВКП (б) з 1939-га. У 1939 скончыў Кіеўскія курсы малодшых палітрукоў і быў прызначаны ў танкавую частку палітруком роты. Неўзабаве ён стаў камісарам танкавага батальёна. Удзельнічаў у фінскай кампаніі і, так званым польскім паходзе РСЧА.

Скончыў Кіеўскае ваеннае танкавае вучылішча ў 1940 годзе.

У Вялікай Айчыннай вайне

З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны на фронце — у баявых частках Паўднёва-Заходняга фронту. Пасля расфарміравання часткі прызначаны інструктарам палітаддзела 26-й арміі. Быў цяжка паранены падчас контрудару па білацаркоўскай групоўцы суперніка 19 чэрвеня 1941 года.

Пасля лячэння прызначаны ў разведвальны аддзел штаба Паўднёва-Заходняга фронту. Пасля курсу разведвальна-дыверсійнай падрыхтоўкі прызначаны на пасаду камандзіра разведвальнай групы, атрымаў аператыўны псеўданім «Кім». Група «Кіма» была выведзена ў тыл праціўніка па паветры ў ноч на 5 красавіка 1942 года.

Група была дэсантавана ва ўрочышча ляснога масіву Арэі на мяжы Асцерскага раёна (цяпер Казэлэцкі раён) Чарнігаўскай вобласці і Вышчадубечанскага раёна (зараз Браварскі раён) Кіеўскай вобласці.

У маі ва ўрочышчы Арэі на адным з астравоў Выдры група Гнедаша сустрэлася з партызанскім атрадам «Перамога» пад камандаваннем Сцяпана Яфімавіча Навуменкі. З таго часу і да верасня 1943 года група дзейнічала разам з партызанскім атрадам «Перамога» і ва ўзаемадзеянні з іншымі партызанскімі злучэннямі — атрадам імя Шчорса (камандзір Рыгор Збанацкі), атрадам «За Бацькаўшчыну!» (камандзір Іван Баўкун), злучэннямі М. М. Таранушчанкі і К. А. Таранюка.

23 верасня 1943 года разведвальная група Гнедаша злучылася з войскамі Цэнтральнага фронту. За ўзорнае выкананне заданняў камандавання і праяўленую пры гэтым мужнасць ўсе разведчыкі групы былі ўдастоены урадавых узнагарод, а палітрук К. Гнедаш узнагароджаны ордэнам Чырвонага Сцяга.

В снежні 1943 на ўчастку 37-й гвардзейскай стралковай дывізіі група капітана Гнедаша паўторна была выведзена ў тыл праціўніка. Пераадолеўшы больш за 250 кіламетраў па маршруце Карпыліўка, возера Чырвонае, Лунінец разведчыкі дабраліся ў цэнтральную частку Беларускага Палесся.

Група «Кіма» вяла разведку і дыверсійную працу у раёнах гарадоў Слуцк, Баранавічы, Кобрын, Асіповічы, Брэст — пушчаны пад адхон 21 эшалон з жывой сілай і тэхнікай праціўніка, знішчана 10 параходаў і 14 барж. Групай рэгулярна перадаваліся камандаванню звесткі аб суперніку, што садзейнічала паспяховаму фарсіраванню рэк Дзясна і Дняпро, падрыхтоўцы і правядзенні Беларускай наступальнай аперацыі.

19 чэрвеня 1944 года група разведчыкаў каля Слоніма была акружаная карнікамі. Не жадаючы здавацца ў палон, Гнедаш падарваў сябе гранатай.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 24 сакавіка 1945 года «за ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з нямецка-фашысцкімі захопнікамі і праяўленыя пры гэтым мужнасць і гераізм» маёру Гнедашу Кузьме Савельевічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза (пасмяротна).

Пахаваны ў Слоніме Гродзенскай вобласці.

Узнагароды

• Медаль «Залатая Зорка» Героя Савецкага Саюза.
• Ордэн Леніна.
• Два ордэна Чырвонага Сцяга.

Памяць

• У горадзе Слоніме яго імем названая вуліца і пастаўлены помнік.
• На радзіме ўсталяваны бюст.
• На доме, дзе ён жыў, і будынку школы, дзе вучыўся — мемарыяльныя дошкі.
• У некалькіх населеных пунктах створаны музеі, прысвечаныя разведчыку.

Литература

• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
• В путешествие по Сумщине. — Харьков, 1979.
• Гриченко И. Т., Головин Н. М. Подвиг. — Харьков: Прапор.
• Гусев Борис. За три часа до рассвета. — Л., 1972.
• Подвигом прославленные. — Киев, 1985.
• Руднев С. В. Легендарный рейд. Дневник о Карпатском рейде. Письма. — Ужгород, 1967.
• Украинская ССР в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг. — Киев, 1975. — Т. 2.
• Федотов А. С., Романов С. П., Сироткин М. В. Разведчики в тылу врага. — М., 1963.

Спасылкі

• Кузьма Савельевіч Гнедаш на сайце «Героі краіны»