Пылюшнік смярдзючы

	Пылюшнік смярдзючы
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Казяльцовакветныя
Сямейства:	Казяльцовыя
Падсямейства:	Isopyroideae
Трыба:	Isopyreae
Падтрыба:	Thalictrinae
Род:	Пылюшнік
Від:	Пылюшнік смярдзючы
Міжнародная навуковая назва
	Thalictrum foetidum L., Sp. Pl. 1: 545 (1753)
Сінонімы
	Thalictrum alpestre Gaudin; Thalictrum foetidum var. foetidum; Thalictrum minus var. foetidum (L.) Hook. f. & Thomson; Thalictrum minus var. glandulosum Koch; Thalictrum vaginatum Royle;
NCBI	1084670
EOL	2873977
GRIN	t:36436
IPNI	714440-1
TPL	kew-2512696

Пылю́шнік смярдзючы^[3] (Thalictrum foetidum) — від кветкавых раслін роду Пылюшнік (Thalictrum) сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Батанічнае апісанне

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй 20—70^[3]^[4] см з кароткім паўзучым карэнішчам. Сцябло прамастойнае, апушанае. Лісце чаргаванае і ў прыкаранёвай разетцы, тройчы-чатырохраздзельнае, да 20^[4] см у даўжыню і шырыню. Лісцікі круглаватыя, трохзубчастыя, апушаныя знізу. Кветкі шматлікія, чырванавата-бурыя з чатырма пялёсткамі. Тычынкі павіслыя, фіялетава-жоўтыя. Песцікаў 8—12^[4]. Калякветнік складаецца з чатырох рана ападаючых лісточкаў яйцападобнай формы^[4]. Суквецце — рыхлыя мяцёлка. Плады — сядзячыя^[4] шматарэшкі даўжынёй 2—3,5^[4] мм даўжынёй, жалезіста-апушаныя, з прамым носікам^[4].

Расліна ядавітая^[5]. У наземных органах расліны маецца каля 0,7 % алкалоідаў, каля 1 % флаваноідаў, да 6,5 % сапанінаў, 1—2 % дубільных рэчываў^[4].

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, умераных і трапічных (Бутан, Індыя, Пакістан, Непал, Каўказ^[4], Урал^[4], Усходняя Сібір^[4], Далёкі Усход^[4]) абласцей Азіі^[6]. Святлолюбівая і ценевынослівая расліна^[5]. Ксерафіт, мезафіт, мезатроф^[5].

Расце ў горных стэпах і на горных лугах і скалах, узлесках, у хмызняках. У гарах распаўсюджаваенцца да вышыні 4000 м^[4]. Цвіце ў чэрвені—ліпені^[3].

Ахоўваецца на тэрыторыі Малдовы, Данецкай, Запарожскай і Хмяльніцкай абласцей Украіны, Амурскай і Цюменскай абласцей Расіі^[5].

Гаспадарчае значэнне

Лекавая расліна. У народнай медыцыне выкарыстоўваецца як агульнаўмацавальны сродак і пры захворваннях страўнікава-кішачнага тракту^[4].

Крыніцы

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ ^а ^б ^в ЭПБ 1985.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ДПР СССР 1976.
↑ ^а ^б ^в ^г Василисник вонючий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
↑ Taxon: Thalictrum foetidum L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)

Літаратура

Кухарава Л. В. Пылю́шнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 315. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
Губанов И. А. и др. Род Василисник — Thalictrum L. // Дикорастущие полезные растения СССР (руск.) / отв. ред. Т. А. Работнов. — М.: Мысль, 1976. — С. 130—131. — 360 с. — (Справочники-определители географа и путешественника). — 70 000 экз.

Спасылкі

Василисник вонючий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Thalictrum foetidum L. // ИАС «ООПТ России» (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[FOOTNOTEЭПБ1985-3] а ^б ^в ЭПБ 1985.

[FOOTNOTEДПР_СССР1976-4] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ДПР СССР 1976.

[ПЛНТ-5] а ^б ^в ^г Василисник вонючий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[GRIN-6] Taxon: Thalictrum foetidum L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]