Свабодная тэрыторыя Трыест: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
крыніца — ru:Свободная территория Триест |
Artsiom91Bot (размовы | уклад) др вікіфікацыя з дапамогай AWB |
||
Радок 85: | Радок 85: | ||
|заўв = |
|заўв = |
||
}} |
}} |
||
'''Свабодная тэрыторыя Трыест''' або '''Свабодная дзяржава Трыест''' ({{lang-it|Territorio libero di Trieste}}, {{lang-sl|Svobodno tržaško ozemlje}}, {{lang-hr|Slobodni teritorij Trsta}}) — падмандатная тэрыторыя [[ААН]] на тэрыторыі гістарычнага [[горад-дзяржава|горада-дзяржавы]] ў [[Паўднёвая Еўропа|Паўднёвай Еўропе]], размешчанага паміж паўночнай [[Італія |
'''Свабодная тэрыторыя Трыест''' або '''Свабодная дзяржава Трыест''' ({{lang-it|Territorio libero di Trieste}}, {{lang-sl|Svobodno tržaško ozemlje}}, {{lang-hr|Slobodni teritorij Trsta}}) — падмандатная тэрыторыя [[ААН]] на тэрыторыі гістарычнага [[горад-дзяржава|горада-дзяржавы]] ў [[Паўднёвая Еўропа|Паўднёвай Еўропе]], размешчанага паміж паўночнай [[Італія]]й і [[Югаславія]]й. |
||
== Гісторыя тэрыторыі == |
== Гісторыя тэрыторыі == |
||
З [[1382]] года Трыест і прылеглыя тэрыторыі знаходзіліся ў складзе [[Аўстрыя|Аўстрыі]] і мелі змяшанае насельніцтва, якое складалася галоўным чынам з [[Італьянцы|італьянцаў]] у горадзе і [[Славенцы|славенцаў]] і [[Харваты|харватаў]] у сельскіх прыгарадах. У [[1921]] Італія анексавала [[Трыест]], дзе пасля ўсталявання [[Фашызм|фашысцкага рэжыму]] пачаліся рэпрэсіі супраць славянскага насельніцтва, якія выклікалі у адказ тэрарыстычную дзейнасць з боку арганізацыі ТЫГР. У [[1943]] пасля капітуляцыі Італіі горад быў акупаваны [[Германія |
З [[1382]] года Трыест і прылеглыя тэрыторыі знаходзіліся ў складзе [[Аўстрыя|Аўстрыі]] і мелі змяшанае насельніцтва, якое складалася галоўным чынам з [[Італьянцы|італьянцаў]] у горадзе і [[Славенцы|славенцаў]] і [[Харваты|харватаў]] у сельскіх прыгарадах. У [[1921]] Італія анексавала [[Трыест]], дзе пасля ўсталявання [[Фашызм|фашысцкага рэжыму]] пачаліся рэпрэсіі супраць славянскага насельніцтва, якія выклікалі у адказ тэрарыстычную дзейнасць з боку арганізацыі ТЫГР. У [[1943]] пасля капітуляцыі Італіі горад быў акупаваны [[Германія]]й, а [[1 мая]] [[1945]] вызвалены адначасова часцямі югаслаўскай і брытанскай армій. |
||
Тэрыторыя была заснавана [[15 верасня]] [[1947]] [[Савет бяспекі ААН|Саветам бяспекі ААН]] паводле ўмоў мірнага дагавора з Італіяй з мэтай захаваць раўнавагі ў гэтым шматнацыянальным рэгіёне і зменшыць рызыку тэрытарыяльных прэтэнзій паміж Італіяй і Югаславіяй. Кіраванне тэрыторыяй ажыццяўлялася ваеннымі губернатарамі, прызначанымі краінамі, якія кіравалі [[Міратворцы|міратворчымі]] сіламі на тэрыторыі. Была падзелена па [[Лінія Моргана|лініі Моргана]] на англа-амерыканскую зону A (горад [[Трыест]] і прылеглыя прыбярэжныя раёны) і югаслаўскую зону B (частка [[Істрыя|істрыйскага]] ўзбярэжжа). [[5 кастрычніка]] [[1954]] у [[Лондан]]е быў падпісаны дагавор, паводле якога зона A была далучана да Італіі, а зона B да Югаславіі. У [[1975]] тэрыторыя была фармальна распушчана паводле [[Дагавор у Азіма|дагавора ў Азіма]]. |
Тэрыторыя была заснавана [[15 верасня]] [[1947]] [[Савет бяспекі ААН|Саветам бяспекі ААН]] паводле ўмоў мірнага дагавора з Італіяй з мэтай захаваць раўнавагі ў гэтым шматнацыянальным рэгіёне і зменшыць рызыку тэрытарыяльных прэтэнзій паміж Італіяй і Югаславіяй. Кіраванне тэрыторыяй ажыццяўлялася ваеннымі губернатарамі, прызначанымі краінамі, якія кіравалі [[Міратворцы|міратворчымі]] сіламі на тэрыторыі. Была падзелена па [[Лінія Моргана|лініі Моргана]] на англа-амерыканскую зону A (горад [[Трыест]] і прылеглыя прыбярэжныя раёны) і югаслаўскую зону B (частка [[Істрыя|істрыйскага]] ўзбярэжжа). [[5 кастрычніка]] [[1954]] у [[Лондан]]е быў падпісаны дагавор, паводле якога зона A была далучана да Італіі, а зона B да Югаславіі. У [[1975]] тэрыторыя была фармальна распушчана паводле [[Дагавор у Азіма|дагавора ў Азіма]]. |
||
Радок 109: | Радок 109: | ||
[[Катэгорыя:З'явіліся ў 1947 годзе]] |
[[Катэгорыя:З'явіліся ў 1947 годзе]] |
||
[[Катэгорыя:Тэрыторыі з адмысловым статусам]] |
[[Катэгорыя:Тэрыторыі з адмысловым статусам]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Трыест (правінцыя)]] |
||
[[Катэгорыя:Італьянскія дзяржавы]] |
[[Катэгорыя:Італьянскія дзяржавы]] |
Версія ад 00:02, 7 кастрычніка 2017
Горад-дзяржава | |||||
Свабодная тэрыторыя Трыест | |||||
---|---|---|---|---|---|
Territorio libero di Trieste Svobodno tržaško ozemlje Slobodni teritorij Trsta | |||||
|
|||||
|
|||||
|
|||||
Сталіца | Трыест | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Трыест, Капар, Піран, Умаг | ||||
Мова(ы) | італьянская, славенская, харвацкая | ||||
Афіцыйная мова | італьянская мова, Сербскахарвацкая мова і славенская мова | ||||
Рэлігія | каталіцтва | ||||
Грашовая адзінка | трыесцкая ліра («югаліра») | ||||
Плошча | 738 км² | ||||
Насельніцтва | 330000 чалавек | ||||
Форма кіравання | рэспубліка | ||||
Ваенны губернатар | |||||
• 1947-1951 | Тэрэнс Сідні Эйры, Мірка Ленац | ||||
• 1951-1954 | Томас Уінтэртан, Мілаш Стаматавіч | ||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Свабодная тэрыторыя Трыест або Свабодная дзяржава Трыест (італ.: Territorio libero di Trieste, славенск.: Svobodno tržaško ozemlje, харв.: Slobodni teritorij Trsta) — падмандатная тэрыторыя ААН на тэрыторыі гістарычнага горада-дзяржавы ў Паўднёвай Еўропе, размешчанага паміж паўночнай Італіяй і Югаславіяй.
Гісторыя тэрыторыі
З 1382 года Трыест і прылеглыя тэрыторыі знаходзіліся ў складзе Аўстрыі і мелі змяшанае насельніцтва, якое складалася галоўным чынам з італьянцаў у горадзе і славенцаў і харватаў у сельскіх прыгарадах. У 1921 Італія анексавала Трыест, дзе пасля ўсталявання фашысцкага рэжыму пачаліся рэпрэсіі супраць славянскага насельніцтва, якія выклікалі у адказ тэрарыстычную дзейнасць з боку арганізацыі ТЫГР. У 1943 пасля капітуляцыі Італіі горад быў акупаваны Германіяй, а 1 мая 1945 вызвалены адначасова часцямі югаслаўскай і брытанскай армій.
Тэрыторыя была заснавана 15 верасня 1947 Саветам бяспекі ААН паводле ўмоў мірнага дагавора з Італіяй з мэтай захаваць раўнавагі ў гэтым шматнацыянальным рэгіёне і зменшыць рызыку тэрытарыяльных прэтэнзій паміж Італіяй і Югаславіяй. Кіраванне тэрыторыяй ажыццяўлялася ваеннымі губернатарамі, прызначанымі краінамі, якія кіравалі міратворчымі сіламі на тэрыторыі. Была падзелена па лініі Моргана на англа-амерыканскую зону A (горад Трыест і прылеглыя прыбярэжныя раёны) і югаслаўскую зону B (частка істрыйскага ўзбярэжжа). 5 кастрычніка 1954 у Лондане быў падпісаны дагавор, паводле якога зона A была далучана да Італіі, а зона B да Югаславіі. У 1975 тэрыторыя была фармальна распушчана паводле дагавора ў Азіма.
Тэрыторыя, не з'яўляючыся незалежнай дзяржавай, мела сваю валюту (трыесцкая ліра, фактычна італьянская ліра ў зоне A і югаліра ў зоне B) і паштовыя маркі.
У наш час (на 2009) тэрыторыя зоны A уваходзіць у склад італьянскай правінцыі Трыест, а зона B падзелена паміж Славенскім Прымор'ем і харвацкай жупаніяй Істрыя.
Зноскі
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Свабодная тэрыторыя Трыест