Аляксандр Дзмітрыевіч Каваленя

Аляксандр Дзмітрыевіч Каваленя
Дата нараджэння	21 лютага (5 сакавіка) 1895
Месца нараджэння	Бераставіцкі раён, Гродзенская вобласць
Дата смерці	27 жніўня 1937(1937-08-27) (42 гады)
Месца смерці	Менск, БССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Род дзейнасці	вучоны
Альма-матар	БДУ

Аляксандр Дзмітрыевіч Кавале́ня (1895, в. Кашніцы, Гродзенскі павет, Гродзенская губерня, цяпер Бераставіцкі раён — 27 жніўня 1937, Мінск) — беларускі археолаг.

Праца

У 1929 годзе скончыў БДУ. Яшчэ ў студэнцкія гады праводзіў раскопкі ў Тураве (1927). З 1932 навуковы супрацоўнік секцыі археалогіі Інстытуту гісторыі БелАН. Даследаваў унікальныя помнікі — стаянкі палеаліту (Бердыж, Юравічы). Збіраў матэрыялы для археалагічнай карты Беларусі. Займаўся вывучэннем старажытнага Мінску.

Адзін з «бацькоў беларускай археалогіі». Разам з Аляксандрам Ляўданскім, Сяргеем Дубінскім з'яўляецца адным з аўтараў трохтомнага выдання «Працаў» — навуковага зборніка Інбелкульта па археалогіі. Падрыхтаваны вучонымі чацверты том «Працаў» не пабачыў свет — быў знішчаны органамі НКВД у наборы.

Арыштаваны ў 1937. Расстраляны 28 жніўня 1937 г. па абвінавачанні ў шпіянажы на карысць Польшчы. Рэабілітаваны 16 кастрычніка 1958.

Рэпрэсіі

Забойства Кавалені, Ляўданскага, Дубінскага, сыход у нябыт іншых даследчыкаў азначаў амаль поўнае вынішчэнне беларускай археалагічнай навукі. Страты павялічыліся вайной.

Памяць

У Курапатах стаіць вялікі дубовы крыж — знак памяці сучаснага пакалення археолагаў пра нявінна забітых калег, якія закладалі падмурак акадэмічнай археалогіі: Аляксандру Ляўданскаму, Аляксандру Каваленю, Сяргею Дубінскаму.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — 604 с.: іл. ISBN 985-11-0130-3 (т. 7), ISBN 985-11-0035-8