Бітва за Абіджан
| Бітва за Абіджан | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Другая Івуарыйская вайна | |||
 Карта падзей. | |||
| Дата | 31 сакавіка — 4 мая 2011 | ||
| Месца | Абіджан | ||
| Вынік | Перамога сіл Аласана Уатары | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Агульныя страты | |||
|
|||
Івуарыйскі канфлікт | |
|---|---|
Бітва за Абіджан — завяршальныя падзеі другой грамадзянскай вайны ў Кот-д’Івуары.
Сітуацыя ў краіне[правіць | правіць зыходнік]
28 лістапада 2010 года ў Кот-д’Івуары былі праведзены прэзідэнцкія выбары. Двума галоўнымі кандыдатамі сталі дзеючы прэзідэнт Ларан Гбагбо і апазіцыянер Аласан Уатара. Вынікі галасавання выклікалі спрэчкі, а хутка і ўзброеныя сутыкненні.
Прыхільнікі Уатары, якіх падтрымалі Францыя і міратворчыя сілы ААН, на момант пачатку канфлітку ўмацаваліся на поўначы краіны, але ў сакавіку 2011 года разгарнулі наступленне на поўдзень, дзе засяродзіліся войскі Гбагбо.
30 сакавіка атрады Уатары без бою ўзялі пад свой кантроль сталіцу краіны Ямусукра, а 31 сакавіка яны ўвайшлі ў Сан-Педра[1]. Апошнім буйным горадам, які заставаўся за войскамі Гбагбо, быў Абіджан.
Баявыя дзеянні[правіць | правіць зыходнік]
Папярэднія сутыкненні[правіць | правіць зыходнік]
Першыя сутыкненні ў горадзе адбыліся яшчэ ў пачатку сакавіка. Тады ў іх ўдзельнічалі паліцыя, верная Гбагбо, і грамадзянскія прыхільнікі Уатары. Асноўныя падзеі адбываліся ў раёне Абабо. Гвалт вымусіў звыш 200 000 чалавек пакінуць горад[2]. Ахвярамі супрацьстаяння сталі 6 жанчын з лагера Уатары, якія загінулі ў сутыкненні з сілавікамі[3].
Да паланення Гбагбо[правіць | правіць зыходнік]
Напярэдадні баёў у Абіджане пачалі ўзводзіць барыкады з аўтамабільных пакрышак[4]. Штурм горада пачынаўся 31 сакавіка, калі лаяльная Уатары апалчэнцы групоўкі «Рэспубліканскія сілы Кот-д’Івуара» на ўзыходах уваходзяць у Абіджан[5]. Узброеныя атрады бяруць пад ахову гатэль «Golf».
Першыя баі адбыліся ля прэзідэнцкай рэзідэнцыі ў прыгарадзе Какады[6]. Агонь па галоўнай пазіцыі сіл Гбагбо вёўся з пяці кропак. Варагуючыя бакі ўжылі ў тым ліку артылерыю[4]. Акрамя таго, спынена дзейнасць дзяржаўнага тэлебачання, офіс якога размяшчаўся побач[6]. 1 красавіка французскія вайскоўцы па загадзе Нікаля Сарказі ўварваліся ў краіну, высадзіўшыся на паўднёвай ускраіне Абіджана, аргументаваўшы гэта мэтай «абароны французскіх грамадзян»[7]. Адначасна міратворцы ААН захопліваюць аэрапорт[8].
З 4[9] на 5 красавіка[10][11] французскія войскі і сілы ААН праводзяць верталётны рэйд на пазіцыі войск Гбагбо. Пад удары трапілі яго рэзідэнцыя і ваенная база Акуеда. У атацы ўдзельнічалі два верталёты Мі-24П украінскага міратворчага кантынгенту, якія абстралялі з 30-мм гармат хованкі з ваеннай тэхнікай і знішчылі склад са зброяй і артылерыйскімі снарадамі. Па машынах адкрылі агонь з зямлі, але пілоты паспелі здзейсніць супрацьзенітны манеўр і сышлі на віражы са слізгаценнем[12].
9 красавіка сілы, падначаленыя Ларану Гбагбо, перайшлі ў наступленне: яны занялі стратэгічна важныя кварталы Абіджана і наблізіліся да штаб-кватэры Аласана Уатары[13].
11 красавіка французскія войскі зноў абстралялі ракетамі з верталётаў рэзідэнцыю. Пасля нападу з паветра французскі спецназ распачаў наступленне на аб’ект. Для падаўлення супраціўлення праціўніка былі вылучаны 30 адзінак бранятэхнікі[14]. У выніку атакі Гбагбо быў захоплены ў палон і перададзены прыхільнікам Уатары[15].
Пасля паланення Гбагбо[правіць | правіць зыходнік]
Пасля 11-га чысла рэшткі прыхільнікаў Гбагбо пад пачаткам Ібрагіма Кулібалі працягвалі змагацца, засяродзіўшыся ў раёнах Ёпугон і Абабо. Аласан Уатара заклікаў іх скласці зброю. Атрымаўшы адмоўны адказ, новыя ўлады распачалі ваенную аперацыю ў Абабо. 27 красавіка ў адным з баёў загінуў сам Кулібалі. Хутка Абабо перашоў да войск Уатары. Пазней, 4 мая, рэспубліканская гвардыя захапіла Ёпунгон, і апошнія атрады прыхільнікаў Гбагбо спынілі супраціў[16].
Вынікі і наступствы[правіць | правіць зыходнік]
У сувязі з пачаткам баёў у Абіджане вылілася гуманітарная катастрофа, паколькі ў горад не паступала харчаванне[13]. Акрамя таго, як паведаміў прадстаўнік Упраўлення вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека Руперт Колвіл, ужо на 5 красавіка ў выніку падзей загінулі дзясяткі чалавек[17]. На фоне сутыкненняў фіксуюцца акты рабавання і вандалізму. Баі і рост злачыннасці пагражаюць бяспецы замежных грамадзян, таму з 3 красавіка французскія войскі праводзяць эвакуацыю 12 тысяч суайчыннікаў[18].
У дзень завяршэння сутыкненняў рашэннем Канстытуцыйнага савета Аласан Уатара афіцыйна абвяшчаецца Прэзідэнтам Рэспублікі[19].
30 лістапада 2011 года былы прэзідэнт краіны Ларан Гбагбо і яго памочнік Шарль Б’е-Гудэ паўсталі перад Міжнародным крымінальным судом. Ім прад’яўляліся абвінавачванні ў злачынствах супраць чалавецтва, учыненых падчас узброенага канфлікту[20]. 28 лютага 2016 года пачаліся слуханні па справе[21]. Гбагбо стаў першым былым кіраўніком дзяржавы, які асабіста паўстаў перад судом у Гаазе[21]. 15 студзеня 2019 года ён быў апраўданы[22].
Зноскі
- ↑ Оппозиционеры захватили столицу Кот-д’Ивуара
- ↑ Из-за уличных боев район Абиджана покинули 200 тыс. беженцев
- ↑ При разгоне демонстрации в Кот-д’Ивуаре убиты шесть женщин
- ↑ а б У резиденции действующего главы Кот-д’Ивуара в Абиджане идет бой
- ↑ Gbagbo’s I.Coast rival tightens noose(недаступная спасылка)
- ↑ а б В Кот-д’Ивуаре идет бой возле резиденции президента
- ↑ Французы пошли воевать в Кот-д’Ивуар
- ↑ Миротворцы ООН взяли под контроль аэропорт Абиджана
- ↑ INFOGRAPHIE - Côte d'Ivoire : l'ONU et la France attaquent les pro-Gbagbo(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 11 снежня 2019. Праверана 29 красавіка 2023.
- ↑ Украинские миротворцы обстреляли склад с оружием в Кот-д’Ивуаре
- ↑ Миротворцы с Украины обстреляли военный склад в Кот-д’Ивуаре
- ↑ Александр Ильченко. Не ходите, дети, в Африку гулять. Как живет Кот-д’Ивуар Архівавана 10 чэрвеня 2013. // «Сегодня. UA» от 27 мая 2013
- ↑ а б Войска Гбагбо перешли в наступление
- ↑ Французы расстреляли резиденцию Гбагбо
- ↑ Ivory Coast: Gbagbo held after French troops move in — BBC.
- ↑ " Côte d’Ivoire: le dernier bastion pro-Gbagbo est tombé "
- ↑ Десятки человек погибли в результате боев в ивуарийском городе Абиджан
- ↑ Comment regrouper les Français d’Abidjan ?
- ↑ Alassane Ouattara proclamé président de la Côte d’Ivoire
- ↑ "Гбагбо предъявили обвинения в совершении преступлений против человечества". Росбалт. 30 ноября 2011 года.
{{cite news}}: Праверце значэнне даты ў:|date=(даведка) - ↑ а б «Экс-лидер Кот-д’Ивуара отверг обвинения на суде в Гааге»
- ↑ Суд в Гааге оправдал бывшего президента Кот д'Ивуара. Русская служба Би-би-си (15 студзеня 2019). Праверана 16 студзеня 2019.