Ваенныя злачынствы ў час вайны ў Судане (2023)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

У ходзе ўзброенага супрацьстаяння паміж Узброенымі сіламі Судана (УСС) і ваенізаванай арганізацыяй «Сілы аператыўнай падтрымкі» (САП), якое пачалося 15 красавіка 2023 года, зафіксаваны розныя парушэнні правоў чалавека і ваенныя злачынствы.

Медыйныя арганізацыі абвінавацілі як УСС, так і САП у пагрозах, нападах і нават забойствах некалькіх журналістаў падчас канфлікту. Суданскі сіндыкат журналістаў толькі за другую палову мая задакументаваў больш за 40 такіх выпадкаў[1].

Абодва бакі заўважаны ў нападах на медыцынскія ўстановы і медперсанал, пра што сведчыць BBC News Arabic. Па шпіталях неаднаразова наносіліся паветраныя і артылерыйскія ўдары[2]. Гэтыя напады сур’ёзна паўплывалі на стан сістэмы аховы здароўя краіны[3], паставіўшы пад пагрозу дзейнасць бальніц[4]. Было задакументавана больш за 46 пацверджаных нападаў на медыцынскіх работнікаў і ўстановы. 19 верасня СААЗ заявіла, што ад 70 да 80% бальніц у краіне, пацярпелых ад канфлікту, не працуюць[5][6]. Арганізацыя асудзіла атакі на медустановы як відавочнае парушэнне міжнароднага гуманітарнага права[2].

У Дарфуры, краі на захадзе Судана, зафіксаваны шматлікія выпадкі масавых забойстваў. Урад Вялікабрытаніі[7], відавочцы і назіральнікі ахарактарызавалі гвалт у рэгіёне як этнічную чыстку ці нават генацыд. Галоўнымі ахвярамі забойстваў сталі неарабскія народы, напрыклад масаліты[8][9]. Са жніўня нарастае колькасць доказаў таго, што Сілы аператыўнай падтрымкі праводзяць у Дарфуры этнічную чыстку. Вярхоўны камісар ААН Філіпа Грандзі выпусціў папярэджанне аб патэнцыйным перарастанні гвалту ў поўнамаштабны генацыд[10].

Падчас канфлікту вялікая колькасць жанчын сталі ахвярамі згвалтавання. Некаторыя трапілі ў сексуальнае рабства[11]. Ахвярамі сталі як суданкі, так і замежніцы[12]. Асабліва часта пад сексуальны гвалт траплялі масаліткі і іншыя неарабкі[13]. Сярод асноўных злачынцаў названы арабскія апалчэнцы, саюзныя САП. Эксперты ААН сцвярджалі, што згвалтаванне выкарыстоўваецца як «інструмент пакарання»[14]. Арганізацыя выказала глыбокую заклапочанасць у сувязі з шырока распаўсюджаным сексуальным гвалтам падчас канфлікту[15]. У ліпені офіс ААН па правах чалавека ў Судане раскрыў інфармацыю аб 21 выпадку сексуальнага гвалту з удзелам як мінімум 57 жанчын і дзяўчат[16]. Улады краіны паведамілі па меншай меры аб 88 выпадках, у большасці з якіх вінавацяць байцоў генерала САП Дагала[17]. І ААН, і суданскія праваабарончыя арганізацыі заяўлялі, што гэтыя лічбы ўяўляюць сабой толькі невялікую частку рэальнага маштабу правапарушэнняў[16].

Паведамлялася, што САП і арабскія апалчэнцы таксама здзяйснялі рабаванні[18]. На працягу красавіка паўстанцы разрабавалі некаторыя жылыя раёны ў Хартуме[19]. Мірныя жыхары краіны выказалі заклапочанасць з нагоды масавых крадзяжоў і рабаванняў[20][21]. Сітуацыя дапаўнялася поўнай адсутнасцю прысутнасці паліцыі і праваахоўных органаў[22][23].

Суданская пракуратура зафіксавала больш за 500 выпадкаў знікнення людзей без вестак па ўсёй краіне з пачатку баёў[24]. Як заўлялася, войскі Дагала і іх саюзнікі наўмысна забівалі асобных юрыстаў, назіральнікаў за правамі чалавека, лекараў, правадыроў неарабскіх плямёнаў[25][26], чыноўнікаў[27], копскіх святароў[28].

Паступала шмат паведамленняў аб вярбоўцы дзяцей ва ўзброеныя групы[29]. Назіральнікі абвінавацілі войскі Дагала ў наборы ў свае атрады непаўналетнік ва ўзросце 14 гадоў. Некаторых з дзяцей-салдат бачылі на перадавой у Хартуме[30].

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ "Violations against journalists in Sudan war". Radio Dabanga. 6 June 2023. Праверана 19 July 2023. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  2. ↑ а б Sudan hospital strikes potential war crimes, BBC told (англ.). BBC News (26 мая 2023). Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  3. ↑ Attacks on Health Care in Sudan, 26July - 08 August 2023 - Sudan | ReliefWeb (англ.). reliefweb.int (17 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 19 лістапада 2023. Праверана 15 лістапада 2023.
  4. ↑ "Sudan: Attacks on health workers jeopardise remaining hospitals operating in Khartoum". The Guardian [брытанская англійская]. 2023-07-21. Праверана 2023-11-15. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  5. ↑ Women and girls hit hard by attacks on health in Sudan, UN agencies warn (англ.). www.who.int. Архівавана з першакрыніцы 14 лістапада 2023. Праверана 15 лістапада 2023.
  6. ↑ UN raises alarm over child deaths in Sudan as health crisis deepens (англ.). Reuters (19 верасня 2023). Архівавана з першакрыніцы 9 кастрычніка 2023. Праверана 19 верасня 2023.
  7. ↑ Atrocities in Sudan: Minister for Africa's statement, 22 August 2023 (англ.). GOV.UK. Архівавана з першакрыніцы 16 лістапада 2023. Праверана 19 лістапада 2023.
  8. ↑ "New killings reported in Darfur on second day of Sudan ceasefire". CNN [англійская]. 2023-06-19. Архівавана з арыгінала 2023-06-29. Праверана 2023-06-22.
  9. ↑ Sudan Violence Rages as Paramilitaries Deny Darfur War Crimes. www.voanews.com. Архівавана з першакрыніцы 19 ліпеня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  10. ↑ Ewing. UN sounds alarm on Darfur, warns world not to repeat history (англ.). POLITICO (11 лістапада 2023). Архівавана з першакрыніцы 14 лістапада 2023. Праверана 14 лістапада 2023.
  11. ↑ Sudan: War crimes rampant as civilians killed in both deliberate and indiscriminate attacks - New Report. Amnesty. Праверана 21 лістапада 2023.
  12. ↑ Abdelmoniem. 'Don't let the other soldiers watch': Rape as a weapon of war in Sudan (англ.). www.aljazeera.com. Архівавана з першакрыніцы 24 верасня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  13. ↑ Darfur: Rapid Support Forces, Allied Militias Rape Dozens [EN/AR - Sudan | ReliefWeb] (англ.). reliefweb.int (17 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 19 лістапада 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  14. ↑ Rape by Sudan's RSF militia used to 'punish and terrorise' warn rights experts | UN News (англ.). news.un.org (17 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 4 кастрычніка 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  15. ↑ UN experts alarmed by reported widespread use of rape and sexual violence against women and girls by RSF in Sudan. OHCHR (17 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  16. ↑ а б Gang-raped and racially abused in Sudan (англ.). BBC News (30 ліпеня 2023). Архівавана з першакрыніцы 15 кастрычніка 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  17. ↑ "Fighting reignites between Sudan army, RSF in Khartoum". Al Jazeera. 3 July 2023. Архівавана з арыгінала 2 July 2023. Праверана 3 July 2023.
  18. ↑ "RSF accused of killings, robberies and sexual violence". Radio Dabanga. 25 July 2023. Праверана 25 July 2023. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  19. ↑ "Sudan conflict: No water, no light as fighting rages on". BBC News. Праверана 2023-04-18. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  20. ↑ Nashed. In Sudan's South Darfur, armed men pillage, loot under cover of fighting (англ.). www.aljazeera.com. Архівавана з першакрыніцы 28 верасня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  21. ↑ Shelling, Looting in Sudan's Capital as Military Factions Battle for 8th Week. www.voanews.com. Архівавана з першакрыніцы 16 чэрвеня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  22. ↑ "Sudan capital rocked by air strikes, looting". Reuters. 2023-05-10. Праверана 2023-09-30. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  23. ↑ Shoes to TVs - looting spree ravages war-hit Sudan (англ.). BBC News (13 верасня 2023). Архівавана з першакрыніцы 26 верасня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  24. ↑ "RSF accused of over 500 cases of enforced disappearance in Sudan". Sudan Tribune [англійская]. 3 August 2023. Праверана 4 August 2023.(недаступная спасылка)
  25. ↑ Nashed, Mat. RSF atrocities pile up in Darfur after 100 days of Sudan fighting (англ.). www.aljazeera.com. Архівавана з першакрыніцы 11 October 2023. Праверана 29 ліпеня 2023.
  26. ↑ "RSF and Kababish clash in North Kordofan". Radio Dabanga. 24 July 2023. Архівавана з арыгінала 6 October 2023. Праверана 25 July 2023.
  27. ↑ "Sudan's warring sides trade blame over church attack". BBC [англійская]. Архівавана з арыгінала 16 May 2023. Праверана 16 May 2023.
  28. ↑ War crimes and civilian suffering in Sudan (англ.). Amnesty International (2 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 25 верасня 2023. Праверана 30 верасня 2023.
  29. ↑ Sudan: Children dying amid healthcare system collapse | UN News (англ.). news.un.org (19 верасня 2023). Архівавана з першакрыніцы 30 кастрычніка 2023. Праверана 19 лістапада 2023.
  30. ↑ "Child soldiers reported in Sudan battles". Radio Dabanga [англійская]. 22 August 2023. Архівавана з арыгінала 23 August 2023. Праверана 23 August 2023.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ваенныя_злачынствы_ў_час_вайны_ў_Судане_(2023)&oldid=4637225"