Перайсці да зместу

Вейшнорыя

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
віртуальная дзяржава
Вейшнорыя
трансліт.: Viejšnoryja
руск.: Вейшнория
Герб Вейшнорыі, прапанаваны карыстальнікам Facebook Яўгенам Махначом. Сцяг Вейшнорыі, прапанаваны карыстальнікам Facebook Яўгенам Махначом.
Герб Вейшнорыі, прапанаваны карыстальнікам Facebook Яўгенам Махначом. Сцяг Вейшнорыі, прапанаваны карыстальнікам Facebook Яўгенам Махначом.
Гімн: «Дзяржаўны гімн Вайшнорыі»
Межы віртуальнай дзяржавы Вейшнорыя згодна з легендай сумесных стратэгічных вучэнняў «Захад-2017».
Межы віртуальнай дзяржавы Вейшнорыя згодна з легендай сумесных стратэгічных вучэнняў «Захад-2017».
2017 —

Сталіца Гродна[1]
Найбуйнейшыя гарады Ліда
Смаргонь
Мова(ы) беларуская
літоўская
польская
руская
Рэлігія каталіцтва
праваслаўе
Грашовая адзінка Талер
Плошча ≈ 46 103 км²[2]
Насельніцтва ≈ 1 488 917 чал.[3]
Гісторыя
 • 29 жніўня 2017 Аглашэнне легенды вучэнняў «Захад-2017»
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вейшнорыя (трансліт.: Viejšnoryja, руск.: Вейшнория), або Вайшнорыя — віртуальная дзяржава[ru],[4][5][6] якая ўзнікла як элемент легенды сумесных стратэгічных вучэнняў «Захад-2017» на тэрыторыі Беларусі і выклікала вялікі, пераважна жартоўны, розгалас у Інтэрнэце. Паводле сцэнарыя вучэнняў выдуманая дзяржава займае тэрыторыю большай часткі Гродзенскай вобласці і паўночна-заходніх частак Мінскай і Віцебскай абласцей[7]. Карыстальнікі сеткі Інтэрнэт і журналісты адзначаюць, што мяжа Вейшнорыі ў вялікай ступені супадае з мяжой Польшчы і СССР у 1920—1939 гадах.[8] Таксама заўважана, што «абвешчаная» дзяржава супадае з картай электаральнай падтрымкі Зянона Пазняка падчас выбараў прэзідэнта Беларусі ў 1994 годзе[9]. Акрамя таго, у гэтай частцы Беларусі пражывае больш людзей, якія размаўляюць на беларускай мове, а таксама гэта раёны Беларусі з вялікай доляй каталіцкага насельніцтва.[10][11][12]

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Легенда вучэнняў «Захад-2017»

[правіць | правіць зыходнік]
Мапа легенды вучэнняў «Захад-2017».

Беларуска-расійскія вучэнні мелі статус стратэгічных і мадэлявалі паўнамаштабную вайну.[13]

12 ліпеня 2017 года на форуме АБСЕ ў Вене намеснік кіраўніка Генеральнага штаба Узброеных Сіл Беларусі генерал-маёр Павел Муравейка часткова раскрыў сцэнарый правядзення вучэнняў.[14] Паводле легенды на вучэннях «Захад-2017» будзе распрацаваная мадэль канфлікту паміж «Паўночнымі» (Беларусь і Расія) і «Заходнімі» (кааліцыя трох дзяржаў-агрэсараў — Вейшнорыі, Весбарыі і Лубеніі).[15]

Паводле карты, Лубенія супадае з так званым «Сувалкскім калідорам», што аддзяляе Беларусь ад Калінінградскай вобласці, гэта значыць ахоплівае тэрыторыю паўночна-ўсходняй часткі Польшчы і паўднёва-заходняй часткі Літвы.[16] Умоўная Весбарыя займае тэрыторыю заходняй Літвы і цэнтральнай Латвіі.[17]

Паводле сцэнарыя, «Заходнія» спрабуюць раскалоць саюз Беларусі і Расіі, пагоршыць сацыяльна-эканамічную абстаноўку ў першай, дамагчыся там змены кіраўніцтва і, праз усё гэта, захапіць частку Беларусі і стварыць там дзяржаву пад назвай «Вейшнорыя». Пасля чаго «Заходнія» збіраюцца ўвесці свае войскі на тэрыторыю ўсёй краіны. «Паўночныя», адпаведна, павінны гэтым планам супрацьстаяць[18].

Паходжанне назвы

[правіць | правіць зыходнік]

Зацікаўленне Вайшнорыяй спарадзіў артыкул у інтэрнэт-газеце «Наша ніва», у якім назвы, што фігуравалі на вучэннях, былі інтэрпрэтаваны як балцкія адыменныя.

Паводле артыкула, назва «Вейшнорыя» паходзіць ад балцкага двухасноўнага імя Вайшнор (у літоўцаў «Vaišnoras», у сярэднявечных прусаў «Waisnor») — «той, хто ахвотна частуе», г.зн. хлебасольны, а назва «Візбарыя» — ад імя Візбар (у літоўцаў «Visbaras», у прусаў «Wissebar») — «усёпераможны»[19].

На тэрыторыі Беларусі ў Ашмянскім раёне ёсць вёскі Вялікія Вайшнарышкі і Малыя Вайшнарышкі, а ў Мінскім раёне вёска «Ашнарава» на ранейшых картах фігуруе як Вейшнарова. У Літве вядомы вёскі Vaišnoriškė (Уцянскі раён), Vaišnorai (у Шаўляўскім і Янішкаўскім раёнах). У Польшчы ўздоўж мяжы з Калінінградскай вобласцю — Wajsnory i Wajsznory (ранейшы германізаваны варыянт Waysnoren).

У Інтэрнэце сустракаюцца дзве версіі напісання назвы — Вейшнорыя і Вайшнорыя, другая назва лічыцца больш аўтэнтычнай. У літоўскай антрапаніміі засведчаныя варыянты і Vaĩšnoras, і Veĩšnoras (націск на першую аснову ў імені)[20].

Рэакцыя

[правіць | правіць зыходнік]

Рэакцыя ў Інтэрнэце

[правіць | правіць зыходнік]
Вонкавыя відэафайлы
EIZVA. Гімн Вайшнорыі / Himn Vaišnoryji

Вестка пра выдуманую дзяржаву стала віруснай у байнэце, выклікала шматлікія жарты[ru]. Беларуская газета «Наша Ніва» прапанавала сваім чытачам прайсці жартоўны тэст на званне сапраўднага вейшнорца.[21]

29 жніўня 2017 года ў Твітэры з’явіўся акаунт «МЗС Вейшнорыі», у якім публікуюць палітычныя заявы ад імя віртуальнай дзяржавы.[22] Паводле акаунта «МЗС Вейшнорыі», гімнам выдуманай дзяржавы з’яўляецца песня «Нямон» гурта «Стары Ольса». Той жа акаунт паведамляе, што афіцыйныя рэзідэнцыі віртуальнай дзяржавы знаходзяцца ў Гродне, парламент і ўрад (акрамя міністэрства культуры) — у Лідзе, а культурнай сталіцай Вейшнорыі з’яўляецца Смаргонь[23].

30 жніўня адкрыты сайт Генеральнага консульства Вейшнорыі, які пачынае прымаць заяўкі на грамадзянства з вырабам «карты вейшнорца». У кастрычніку 2017 года ўсе, хто замовілі карту, атрымалі магчымасць на гэтым жа рэсурсе, прапанаваўшы сваю праграму, балатавацца ў «Сойм Вейшнорыі». Сойм сфармаваны 14 кастрычніка 2017 года па выніках галасавання сярод зарэгістраваных карыстальнікаў і пачаў першую анлайнавую сесію 5 сакавіка 2018 года, прыняў Канстытуцыю Вейшнорыі і шэраг законаў. Афіцыйны сайт Вейшнорыі[A] актыўна выкарыстоўвае як разліковы сродак беларускі крыптаталер[en] і спрыяе яго прасоўванню, а з 23 лютага 2018 года наогул прымае яго пад свой «патранат».[24] Гэта дае падставы разглядаць Вейшнорыю не толькі як мем, падобна Сан-Эскабару, але і як устойлівую кібердзяржаву.

Быў створаны сайт Нацыянальнага банка Вейшнорыі, які праводзіць тэставанне новых манет вартасцю ў 1 талер ў трох варыянтах. Пасля тэставання новыя манеты выйшлі ў варыянтах Гродна, Ліда, Смаргонь. Пазней быў выпушчаны чацвёрты талер з выявай Тадэвуша Касцюшкі.

12 верасня ў Facebook з’явіліся старонкі Генеральнага консульства Вейшнорыі ў Барашах[uk], Адэсе, а пазней — Пасольства Вейшнорыі ва Украіне, якое пазіцыянуе сябе як «афіцыйнае прадстаўніцтва рэспублікі Вейшнорыя ва ўкраінскім сегменце Facebook».

15 верасня гурт «Eizva» выпускае спецыяльна напісаны імі ўрачысты «Гімн Вайшнорыі»[25]. У тэксце музычнага твору, акрамя згадкі Вайшнорыі ў прыпеве, ёсць словы «Стэгрымія, Гімбутыя, Сурмілія — браце на ўсходзе, мы прыйдзем, чакай». Паводле тлумачэнняў саміх музыкаў, гэтыя назвы перапрацаваныя з тапонімаў на Верхнім Пасожжы (паміж Мсціславам і Смаленскам), якія таксама паходзяць ад балцкіх двухасноўных імёнаў, каб надаць ідэі Вайшнорыі экспансіўнасці — насуперак сцісканню пад літоўскую мяжу.

Рэакцыя грамадскасці

[правіць | правіць зыходнік]

На думку гісторыка Аляксандра Пашкевіча, шэф-рэдактара часопіса «ARCHE Пачатак», назва «Вейшнорыя» можа замацавацца як жартоўная за паўночна-заходняй часткай Беларусі:[26]

" Я дык не здзіўлюся, калі за месяц вучэнняў гэтая вар’яцкая «Вейшнорыя» нават і замацуецца для нефармальнага жартаўлівага азначэння рэгіёна Беларусі з перавагай ці значнай доляй у структуры мясцовага насельніцтва каталікоў. Бо раней, здаецца, абагуленай назвы для яго лаканічнага акрэслення ў нас і не існавала. "

Пісьменнік Вінцэсь Мудроў лічыць, што розгалас вакол выдуманай дзяржавы распальвае сепаратысцкія настроі:[27]

" Гісторыя з «Вейшнорыяй», якая апанавала інфармацыйную стужку, гэта нішто іншае, як наўмыснае распальваньне сэпаратысцкіх настрояў у краіне. Бо сярод «вейшнорцаў» відавочна знойдуцца тыя, хто ўхопіцца за ідэю адасабленьня згаданай тэрыторыі і стварэньня там незалежнай краіны, вэктар разьвіцьця якой будзе скіраваны на Захад. "

Гродзенскі журналіст Андрэй Пачобут піша:[28]

" Вейшнорыя — яшчэ той анекдот, але ёсць штосьці злосна-вычварнае ў тым, з якой лёгкасцю генералы абвесцілі адну частку краіны ворагам іншай часткі... У любым выпадку гэта мне не падабаецца. "

Па словах журналіста і блогера Дзяніса Казанскага, раней у Беларусі не было асобнай назвы для гэтага рэгіёну, які як і Заходняя Украіна, у мінулым знаходзіўся ў складзе Польшчы:[29]

" Але чым больш з’яўлялася жартаў, тым больш людзей сталі казаць аб існаванні Вейшнорыі ўсур’ёз. Гэта ж у нас ва Украіне ёсць умоўны «ўкраінскі П’емонт» — Галічына. А ў Беларусі ніякага такога «беларускага П’емонта» не было. Заходнія вобласці раней не вылучалі ў нейкі асаблівы рэгіён і ніякая зборная назва для іх не існавала. А цяпер беларускія і расійскія ваенныя раптам прыдумалі яе, і атрымалі новы сеткавы мем. "

Рэакцыя ўлады

[правіць | правіць зыходнік]

У жніўні 2022 года Лідскі раённы суд абвясціў «экстрэмісцкімі матэрыяламі» сацсеткі Вейшнорыі[30].

Заўвагі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Па сутнасці нагадвае сацыяльную сетку, што дазваляе каардынаваць розныя праекты. Станам на пачатак 2018 года было зарэгістравана больш за 13,5 тысяч удзельнікаў.

Зноскі

  1. ↑ Yana Lyushnevskaya, Alistair Coleman.. Belarus at 'war' with imaginary country of Veyshnoria (англ.). BBC (31 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  2. ↑ Государственный земельный кадастр Республики Беларусь (руск.)(недаступная спасылка). Государственный комитет по имуществу Республики Беларусь (1 студзеня 2011). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 8 жніўня 2018.
  3. ↑ Численность населения по областям и г. Минску (руск.)(недаступная спасылка). Национальный статистический комитет Республики Беларусь (1 студзеня 2018). Архівавана з першакрыніцы 2 верасня 2017. Праверана 8 жніўня 2018.
  4. ↑ Как придуманное государство стало бизнес-проектом (руск.)(недаступная спасылка). Office Life (8 лістапада 2017). Архівавана з першакрыніцы 26 красавіка 2018. Праверана 8 жніўня 2018.
  5. ↑ Полина Легина.. Что заставляет белорусов эмигрировать в Вейшнорию и «брать с собой тюрьму» (руск.). dev.by (17 лютага 2018). Праверана 8 жніўня 2018.
  6. ↑ Денис Лавникевич.. Как бы страна. Как делается бизнес на Вейшнории (руск.). Деловая Столица (11 ліпеня 2018). Праверана 8 жніўня 2018.
  7. ↑ «Вейшнорыя», «Весбарыя» і «Лубенія» нападаюць на Беларусь і Расію — сцэнар вучэнняў «Захад-2017». Наша Ніва (29 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  8. ↑ Россияне создали в Беларуси новую страну, чтобы освободить ее от сепаратистов. Лукавая история Вейшнории (руск.). Еспресо (31 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  9. ↑ «Варожая Вейшнорыя» супадае з электаральнай картай Пазняка за 1994 год. Наша Ніва (29 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  10. ↑ Уявний ворог Білорусі завойовує популярність у соцмережах (укр.). Радіо Свобода (3 верасня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  11. ↑ З Україною не вийшло? У мережі розповіли, як Білорусь розколюють на частини (укр.). Обозреватель (1 верасня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  12. ↑ The Zapad Military Exercise Reveals Putin's Fear (англ.). Bloomberg (15 верасня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  13. ↑ Belarusian Twitter users are swearing allegiance to a fictional country invented for Moscow's ‘Zapad 2017’ war-games (англ.). Meduza (31 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  14. ↑ Біло-синій прапор, лелека на гербі, столиця у Гродно. Легенда навчань «Запад-2017» про існування країни Вейшнорії породила хвилю мемів (укр.). Гордон (31 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  15. ↑ Глава Минобороны Белоруссии: учение «Запад-2017» не направлено против третьих стран (руск.)(недаступная спасылка). ТАСС (17 ліпеня 2017). Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2017. Праверана 8 жніўня 2018.
  16. ↑ Під час навчань «Захід-2017» росіяни можуть пробити «коридор» до Калінінградської області, — речник ЗСУ (укр.). Еспресо (31 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  17. ↑ «Ми, незалежні вейшнорцы…» (укр.). Повінь — зміна системи (6 верасня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  18. ↑ На учениях «Запад-2017» противниками России и Беларуси будут «сказочные» страны (руск.). Хвиля (8 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  19. ↑ Алесь Мікус.. Вейшнорыя, Весбарыя, Лубенія: што азначаюць назвы ўмоўных ворагаў Беларусі. Наша Ніва (29 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  20. ↑ Z. Zinkevičius. Lietuvių asmenvardžiai. Vilnius, 2009. Стар. 155, 158.
  21. ↑ Ці сапраўдны вы вейшнорац?. Наша Ніва (30 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  22. ↑ Країна Вейшнорія завойовує жартівливу популярність в соцмережах (укр.). Вголос (2 верасня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  23. ↑ Паблік Марозаў.. «МЗС Вейшнорыі» пачало працу ў інтэрнэце. Гучаць палітычныя заявы і заклікі да мабілізацыі. Наша Ніва (30 жніўня 2017). Праверана 8 жніўня 2018.
  24. ↑ Создатели криптовалюты Талер выходят из проекта (руск.). dev.by (23 лютага 2018). Праверана 8 жніўня 2018.
  25. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=hCukk2cF0bM
  26. ↑ Аляксандр Пашкевіч — Facebook
  27. ↑ Vinceś Mudroū — Facebook
  28. ↑ Andrzej Poczobut — Facebook
  29. ↑ Как выдуманная Вейшнория стала жить своей собственной жизнью (руск.)(недаступная спасылка). Блог Дениса Казанского (29 жніўня 2017). Архівавана з першакрыніцы 23 верасня 2017. Праверана 31 жніўня 2018.
  30. ↑ В Беларуси объявили «экстремистскими» соцсети вымышленного государства Вейшнория. Его придумали во время военных учений Беларуси и России (руск.). Meduza (30 жніўня 2022).

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вейшнорыя&oldid=4759368"