Здзіслаў Францавіч Стома

Здзіслаў Францавіч Стома
Дата нараджэння	4 (17) жніўня 1907
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	21 ліпеня 1992(1992-07-21) (84 гады)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Месца пахавання	Усходнія могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР  Беларусь
Месца працы	Дзяржаўны польскі тэатр БССР Беларускі дзяржаўны акадэмічны тэатр юнага гледача Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы
Прафесія	акцёр
Прэміі
Узнагароды
IMDb	ID 0831682
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Здзіслаў Францавіч Сто́ма (польск.: Stomma, руск.: Стомма; 4 (17) жніўня 1907, Мінск — 21 ліпеня 1992, Мінск) — беларускі савецкі акцёр тэатра і кіно. Народны артыст БССР (1961), Народны артыст СССР (1968).

Сям’я

Нарадзіўся ў сям’і Франца Стомы (руск.: Стоммы), сына Язэпа (Юзафа), і Юзафы з Круглікаў, дачкі Паўла. Стомы былі каталіцкага веравызнання, паходзілі з Лепельскага павета, паводле тагачаснай шляхецкай завядзёнкі сваё прозвішча Стома пісалі з падвоеным м (польск.: Stomma).

Прыехаўшы ў Мінск, Франц Стома ў дарэвалюцыйны час працаваў у вядомым рэстаране «Акварыум» (цяпер на яго месцы Палац культуры прафсаюзаў).

У сям’і Франца і Юзафы Стомаў, апрача Здзіслава, нарадзілася сямёра дзяцей, з іх двое (Чэслаў і Ганна) памерла ад шкарлятыны ў час Першай сусветнай вайны, калі бацька Франц быў на фронце, іншыя — Віктар, Франц, Леанарда, Алена.

Біяграфія

Здзіслаў Стома навучаўся ў драматычнай студыі пры Дзяржаўным польскім тэатры Беларускай ССР у Менску. З 1929 года пачаў працаваць на сцэне таго ж тэатра. З 1937 года ў Тэатры юнага гледача. Затым пераведзены ў Кіеўскі Польскі тэатр Украінскай ССР.

З 1940 года — у Першым Беларускім дзяржаўным тэатры (цяпер Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы). Падчас Другой сусветнай вайны быў у эвакуацыі.

З 1949 года здымаўся ў кіно.

Актыўна займаўся грамадскай дзейнасцю. Абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР 7-га склікання.

Памёр у Мінску, пахаваны на Усходніх могілках.

Асабістае жыццё

У 1945 годзе ажаніўся з Галінай, дачкой Вікенція, на момант шлюбу яна была на 19 гадоў маладзейшая за Здзіслава.

Творчасць

У яго акцёрскім даробку — каля 500 роляў. Асаблівай вышыні дасягнуў у стварэнні нацыянальных беларускіх вобразаў, у раскрыцці шматстайных маляўнічых рыс беларускага нацыянальнага характару. Валодаў прыродным талентам.

Выбраныя ролі ў тэатры

• Быкоўскі («Паўлінка» Я. Купалы),
• Лявон Чмых («Лявоніха на арбіце» А. Макаёнка),
• Глушак Халімон («Людзі на балоце» паводле І. Мележа), за выкананае гэтай ролі ў аднайменнай тэлевізійнай пастаноўцы атрымаў Дзяржаўную прэмію БССР 1966 года,
• Караўкін («Брама неўміручасці» К. Крапівы),
• Белагубаў («Прыбытковае месца» А. Астроўскага),
• Епіходаў («Вішнёвы сад» А. Чэхава),
• Куторга («Пінская шляхта» В. Дуніна-Марцінкевіча),
• Бураўчык («Канстанцін Заслонаў» А. Маўзона),
• Іахім («Напісанае застаецца» А. Петрашкевіча),
• Глап’е («Тысяча франкаў узнагароды» паводле В. Гюго).

Літаратура

• Ракіцкі В. А. Сто́ма Здзіслаў Францавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 188. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Сто́ма Здзіслаў Францавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 688. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Алег Астапенка. Нявольнік Мельпамены: дакументальная аповесць пра народнага артыста СССР Здзіслава Стому. — Мінск : Беларусь, 1991. — 125, [2] с., [8] л. іл., партр. ; 22 см.

Спасылкі

• Каляндар знамянальных і памятных дат па гісторыі Беларусі Архівавана 11 кастрычніка 2013.
• Стома Здзіслаў Францавіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»