Капліца-пахавальня Нонхартаў
Капліца | |
Капліца-пахавальня Нонхартаў | |
---|---|
| |
54°15′15″ пн. ш. 25°26′29″ у. д.HGЯO | |
Краіна | Беларусь |
Вёска | Гайцюнішкі |
Тып будынка | Капліца-пахавальня |
Архітэктурны стыль | готыка, рэнесанс[1][2] або барока[3] |
Заснавальнік | Зузана Нонхарт |
Дата пабудовы | 1633 год |
Статус | Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 412Г000128 |
Стан | Руіны |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Капліца-пахавальня Нонхартаў — капліца ў паўднёва-ўсходняй частцы вёскі Гайцюнішкі, каля дарогі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Пабудавана ў 1633 г. з цэглы як кальвінскі збор па фундацыі дачкі ўладальніка Гайцюнішак П. Нонхарта Зузаны. Стала сямейнай пахавальняй Нонхартаў, а пазней Шротэраў і іншых уладальнікаў Гайцюнішак кальвінскай веры (Стэцкевічаў, таксама пахаваны Остэн - Сакены)[3].
Царква доўгі час мела асобнага пастара, ці казначэя. У XIX ст. была філіялам ("прычэтнай" царквой) Віленскай лютэранскай парафіі[3].
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Прамавугольны ў плане будынак і такая ж алтарная частка. Асноўны аб'ём быў накрыты вальмавым дахам. Сцены прарэзаны лучковымі аконнымі праёмамі, завершаны шырокімі прафіляванымі карнізамі і ўмацаваны магутнымі контрфорсамі, схілы якіх накрыты дахоўкай. Галоўны фасад не меў шчыта, а над уваходам узвышалася вежачка-сігнатурка. Тарэц алтарнай апсіды быў завершаны трохвугольным франтонам. Дэкор на фасадах амаль адсутнічаў. У інтэр'еры асноўны аб'ём быў перакрыты цыліндрычным скляпеннем з распалубкамі. У сутарэннях знаходзіліся труны з муміфікаванымі целамі пахаваных. Высокую каштоўнасць мелі алтар і казальніца XVII ст. Капліца зруйнавана ў часы, калі ў доме-крэпасці знаходілася школа механізатараў. Пры гэтым гатычная цэгла выкарыстоўвалася на будаўніцтва гаспадарчых пабудоў[3].
Засталіся руіны, часткі паўночнай і заходняй сцен.
Галерэя[правіць | правіць зыходнік]
-
Капліца-пахавальня, 1900-я, фота Я. Балзункевіча
-
Капліца-пахавальня, 1920-я, фота Я. Булгака
-
Капліца-пахавальня, 1930-я
-
Капліца-пахавальня, 1934
Зноскі
- ↑ Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
- ↑ Хрысціянскія храмы Беларусі на фотаздымках Яна Балзункевіча / А. М. Кулагін, У. А. Герасімовіч. — Мн.: Ураджай, 2001. — 184 с. — ISBN 978-985-04-0399-5.
- ↑ а б в г Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
- Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
- Гайцю́нішская каплі́ца // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 202. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Капліца-пахавальня Нонхартаў
- Капліца-пахавальня Нонхартаў на сайце Radzima.org
- Капліца-пахавальня Нонхартаў на сайце Глобус Беларусі (руск.)