Мікалай Якаўлевіч Зайцаў

Мікалай Якаўлевіч Зайцаў
Дата нараджэння	25 сакавіка 1923(1923-03-25)
Месца нараджэння	Крупкі, Беларусь
Дата смерці	18 лютага 2012(2012-02-18) (88 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Месца пахавання	Усходнія могілкі
Альма-матар	БДУ Арэнбургскае вышэйшае ваеннае авіяцыйнае Чырвонасцяжнае вучылішча лётчыкаў[d]
Месца працы	БДУ
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	СССР
Род войскаў	СССР ВПС
Гады службы	1941—1960
Званне	Палкоўнік ВПС СССР
Бітвы/войны	Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні	Ордэн «За службу Радзіме» III ступені Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» Юбілейны медаль «Сорак гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Юбілейны медаль «50 год Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Медаль «60 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Медаль «65 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» Медаль «За вызваленне Прагі» Медаль Жукава Медаль «Ветэран працы» Юбілейны медаль «30 гадоў Савецкай Арміі і Флоту» Медаль «40 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «50 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «60 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «70 гадоў Узброеных Сіл СССР» Медаль «За бездакорную службу» (СССР)
У адстаўцы	выкладчык Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта

Мікалай Якаўлевіч Зайцаў (25 сакавіка 1923; сяло Крупкі Аршанскага павета Віцебскай губерні — 18 лютага 2012, горад Мінск) — Герой Савецкага Саюза (1945), палкоўнік (1975), ваенны лётчык 1-га класа (1954), кандыдат філасофскіх навук (1982), дацэнт (1983).

Біяграфія

Магіла Зайцава на Усходніх могілках Мінска.

Нарадзіўся 25 сакавіка 1923 года у сяле Крупкі Аршанскага павета Віцебскай губерні. У 1940 годзе скончыў 9 класаў школы. У сакавіку-жніўні 1941 года прайшоў навучанне ў 121-й вучэбнай авіяэскадрыллі ГВФ (гарады Гомель і Акцюбінск).

У арміі са жніўня 1941 года. У верасні 1943 года скончыў Чкалаўскую ваенную авіяцыйную школу лётчыкаў (горад Арэнбург). У верасні-кастрычніку 1943 года — лётчык 2-й вучэбна-трэніровачнай авіяцыйнай эскадрыллі (горад Дзмітраў Маскоўскай вобласці). З кастрычніка 1943 года служыў лётчыкам і старэйшым лётчыкам у штурмавым авіяпалку, які знаходзіўся ў тыле на даукамплектаванні (у пасёлку Міхнёва Маскоўскай вобласці).

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны: у лютым 1944 — маі 1945 — старшы лётчык і камандзір звяна 996-га штурмавога авіяцыйнага палка 224-й штурмавой авіяцыйнай дывізіі 8-га штурмавога авіяцыйнага корпуса 8-й Паветранай Арміі (1-ы і 4-ы Украінскія франты). Удзельнічаў у Праскуроўска-Чарнавіцкай, Львоўска-Сандамірскай, Заходне-Карпацкай, Мараўска-Астраўскай і Пражскай аперацыях. За час вайны зрабіў 185 баявых вылетаў на штурмавіку Іл-2 (з іх 140 — на штурмоўку жывой сілы і тэхнікі праціўніка), у 12 паветраных баях збіў 2 самалёты праціўніка.

За мужнасць і гераізм, праяўленыя ў баях, Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 29 чэрвеня 1945 года старэйшаму лейтэнанту Мікалаю Зайцаву Якаўлевічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка».

Пасля вайны працягваў службу ў ВПС намеснікам камандзіраў авіяэскадрылляў ў штурмавым і знішчальным авіяпалках (у Львоўскай і Прыкарпацкай ваенных акругах). У 1950 годзе скончыў Вышэйшыя афіцэрскія лётна-тактычныя курсы ВПС. Служыў камандзірам авіяэскадрыллі знішчальнага авіяпалка (у Беларускай і Паўночнай ваенных акругах).

З красавіка 1953 года служыў у марской авіяцыі камандзірам авіяэскадрыллі знішчальнага авіяпалка, намеснікам начальніка штаба знішчальнай авіядывізіі па камандным пункце і начальнікам штаба знішчальнага авіяпалка (ВПС Паўночнага флота). Асвоіў рэактыўныя знішчальнікі МіГ-15 і МіГ-17. У 1958 годзе скончыў акадэмічныя курсы пры Ваенна-марской акадэміі. Працягваў служыць начальнікам штаба знішчальнага авіяпалка (ВПС Паўночнага флота). З чэрвеня 1960 г. падпалкоўнік М. Я. Зайцаў — у запасе.

У 1966 годзе скончыў Беларускі дзяржаўны універсітэт. Працаваў настаўнікам у школе ў Мінску, з 1967 года — выкладчыкам на кафедры філасофіі Беларускага дзяржаўнага універсітэта.

Жыў у Мінску. Памёр 18 лютага 2012 года. Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.

Узнагароды і званні

• Медаль «Залатая Зорка» (29.06.1945);
• ордэн Леніна (29.06.1945);
• 3 ордэна Чырвонага Сцяга (30.10.1944; 22.12.1944; 17.05.1945);
• 2 ордэна Айчыннай вайны 1-й ступені (16.02.1945; 11.03.1985);
• 3 ордэна Чырвонай Зоркі (17.04.1944; 1954; 30.12.1956);
• ордэн «За службу Радзіме» 3-й ступені (15.04.1999);
• медаль «За баявыя заслугі» (19.11.1951);
• іншыя медалі;
• замежныя ўзнагароды.
• Ганаровы грамадзянін Крупскага раёна (2007).

Літаратура

• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
• Навечно в сердце народном. 3-е изд., доп. и испр. Минск, 1984.

Спасылкі

Мікалай Якаўлевіч Зайцаў на сайце «Героі краіны»