Міхась Тычына

Міхась Тычына
Міхась Тычына
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	10 лютага 1943
Месца нараджэння	Ніжня-Сталінск, Алданскі ўлус[d], Якуцкая АССР, РСФСР, СССР;
Дата смерці	7 лістапада 2022 (79 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь;
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Бацька	Аляксандр Мітрафанавіч Тычына[d]
Жонка	Ала Канстанцінаўна Кабаковіч
Дзеці	Ганна Мікалаеўна Кісліцына
Альма-матар	філалагічны факультэт БрДУ імя А. С. Пушкіна[d] (1964);
Месца працы	Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа; Інстытут мовазнаўства НАНБ;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	літаратуразнавец, пісьменнік, літаратурны крытык, выкладчык універсітэта
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз беларускіх пісьменнікаў; Беларускі ПЭН-цэнтр;
Узнагароды	Літаратурная прэмія імя Уладзіміра Калесніка (2000)

Міхась Аляксандравіч Тычына (10 лютага 1943, пас. Ніжне-Сталінск, Алданскі раён, Якуція — 7 лістапада 2022, Мінск) — беларускі літаратуразнавец і крытык, пісьменнік. Доктар філалагічных навук, прафесар кафедры беларускай літаратуры ХХ стагоддзя БДУ (з 2003).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў сям’і ссыльнага селяніна. Бацька Аляксандр Мітрафанавіч Тычына, ураджэнец вёскі Завалочыцы (цяпер Глускі раён, Магілёўская вобласць) у 1930 годзе падчас бальшавіцкіх палітычных рэпрэсій у Беларускай ССР быў сасланы як кулак у Алданскі ўлус Якуцкай АССР. Маці, Алашкіна Кацярына Сцяпанаўна (руская) як кулачка была выслана тады ж. Брат архітэктара Уладзіміра Тычыны, стрыечны брат беларускага пісьменніка Алеся Адамовіча^[2]. У 1947 годзе разам з бацькамі пераехаў на радзіму, у вёску Завалочыцы Глускага раёна.

У 1964 годзе закончыў філалагічны факультэт Брэсцкага педагагічнага інстытута. Кароткі час працаваў настаўнікам на Піншчыне. У 1964—1965 гадах служыў у Савецкай Арміі. У 1970 годзе закончыў аспірантуру пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР. Працаваў вядучым навуковым супрацоўнікам Інстытута літаратуры і мовы НАН Беларусі. З 1994 года выкладаў літаратуру ў Беларускім гуманітарным ліцэі.

Член Саюза беларускіх пісьменнікаў (з 1976). Член Беларускага ПЭН-Цэнтра (з 1989).

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Друкавацца пачаў у 1963 годзе з вершаў (брэсцкая абласная газета «Заря»); як крытык і літаратуразнавец з 1969 (часопіс «Маладосць»). Спецыяліст у галіне літаратуразнаўчай экспертызы. Аўтар шматлікіх асабістых і калектыўных манаграфій, эсэ, нарысаў, аповесцей, апавяданняў. Пераклаў на беларускую мову шэраг прац і твораў Алеся Адамовіча. Адзін з аўтараў падручнікаў і навучальных дапаможнікаў па беларускай літаратуры для базавай і сярэдняй школы.

Прызнанне[правіць | правіць зыходнік]

Лаўрэат літаратурнай прэміі імя Уладзіміра Калесніка (2000).

Выбраная бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Дажынкі. Аповесць і апавяданні. Мн., 1979
Магчымасці рэалізму: Прычыннасць і гістарызм. (з В. Жураўлёвым). Мн., 1982
Змена квадры: Зборнік літаратурна-крытычных артыкулаў. Мн., 1983
Вяртанне: Аповесць пра Кузьму Чорнага. Мн., 1984
Час прозы: Зборнік літаратурна-крытычных артыкулаў. Мн., 1988
Аляксандр Пушкін і Якуб Колас. Мн., 1999
Якуб Колас і руская літаратура першай паловы XIX ст.: Дыс….д-ра філал.навук. Мн., 2000
Карані і крона: Фальклор і літаратура. 2-е, дапрац. выд. Мн., 2002 (1-е выд.: 1991)
Кузьма Чорны: Эвалюцыя мастацкага мыслення. 2-е, дапрац. выд. Мн., 2004 (1-е выд.: 1973).
Беларуская літаратура і свет: Папулярныя нарысы (з Л. Баршчэўскім і П. Васючэнкам). Мн., 2006
Літаратура пераходнага перыяду: Тэарэт. асновы гіст.-літ. працэсу [у суаўтарстве; навуковае рэдагаванне ўсяго тэксту]. Мн., 2007
Чалавечае вымярэнне ў сучаснай беларускай літаратуры [у суаўтарстве; навуковае рэдагаванне ўсяго тэксту]. Мн., 2010
Міждысцыплінарныя даследаванні актуальных праблем тэорыі літаратуры [у суаўтарстве; навуковае рэдагаванне ўсяго тэксту]. Мн., 2011
Вялікія і Малыя Тычыны: легенды і рэальнасць: [зборнік літаратурна-дакументальных матэрыялаў пра беларускі і ўкраінскі род Тычынаў]. Мн., 2011
Янка Купала і Якуб Колас: учора і сёння. Мн., 2012
Філасофія літаратуры. Беларускі варыянт. Мн., 2014
Словы ў часе: Літаратура ад рамантызму да сімвалізму і нашаніўскага адраджэння. (З Л. Баршчэўскім і П. Васючэнкам), 2014
Народ і вайна. Мн., 2015
Словы ў часе і прасторы: Літаратура апошняга стагоддзя. (З Л. Баршчэўскім і П. Васючэнкам), 2015.

Зноскі

↑ Яго называлі «эталонам сумлення». Памёр літаратуразнаўца Міхась Тычына — 2022. Праверана 8 лістапада 2022.
↑ Аповяд пра жыццё і смерць // НАША СЛОВА №31 (1026) 3 жніўня 2011 г.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — С. 84. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).
Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1987. — Т. 5. Скамарохі — Яшчур. — С. 301. — 703 с. — 10 000 экз.
Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1995. — Т. 6. Таталаў — Яфімаў. Дадатак. — С. 116. — 684 с.; іл.. — ISBN 985-11-0022-6.

[_25891bcb0af1a666-1] Яго называлі «эталонам сумлення». Памёр літаратуразнаўца Міхась Тычына — 2022. Праверана 8 лістапада 2022.

[pawet-2] Аповяд пра жыццё і смерць // НАША СЛОВА №31 (1026) 3 жніўня 2011 г.

[1]

[2]