Перайсці да зместу

Насельніцтва Вялікабрытаніі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Насельніцтва Вялікабрытаніі
Краіна
Месцазнаходжанне
Has census United Kingdom Census 1931[d], United Kingdom Census 1951[d], United Kingdom Census 1961[d], United Kingdom Census 1971[d], United Kingdom Census 1981[d], United Kingdom Census 1991[d], United Kingdom Census 2001[d], United Kingdom Census 2011[d], 2021 United Kingdom census[d], United Kingdom Census 1921[d], United Kingdom censuses of 1911[d], United Kingdom censuses of 1901[d] і United Kingdom censuses of 1891[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Шчыльнасць насельніцтва паводле перапісу 2011

З насельніцтвам 66 млн чалавек у 2017 Вялікабрытанія займае 22 месца ў спісе самых населеных краін свету. Мае адзін з самых высокіх у ЕС паказчыкаў натуральнага прыросту насельніцтва. Пераважная большасць вернікаў — англікане. Адносіцца да найбольш густанаселеных краін свету. У агламерацыі Лондана пражывае 10,3 млн чалавек. Іншыя буйныя гарадскія раёны ўключаюць Манчэстэр, Бірмінгем, Лідс, Глазга і Ліверпуль.

Дэмаграфія

[правіць | правіць зыходнік]
Полава-ўзроставая піраміда, 2017

Перапіс насельніцтва ў Вялікабрытаніі адбываецца адначасова ва ўсіх яе частках кожныя дзесяць гадоў[1]. Паводле перапісу 2001 года агульнае насельніцтва Вялікабрытаніі склала 58 789 194 чалавека. Да сярэдзіны 2011 года яно ацэньвалася ў 62 698 362[2]. Паводле перапісу насельніцтва 2011 насельніцтва краіны склала 63 181 775 чалавек[3]. Гэта другая-трэцяя (суапастаўляльная з Францыяй) дзяржава ў Еўропе (без Расіі) пятая ў Садружнасці нацый і 22-я ў свеце па колькасці насельніцтва. У 2019 годзе у Злучаным Каралеўстве пражывае каля 67 млн чалавек.

Колькасць насельніцтва Вялікабрытаніі 1900—2017
Год Колькасць (чал.)
1900 &&&&&&&035405900.&&&&&035 405 900
1949 &&&&&&&050300000.&&&&&050 300 000
1959 &&&&&&&051900000.&&&&&051 900 000
1976 &&&&&&&055900000.&&&&&055 900 000
1998 &&&&&&&059100000.&&&&&059 100 000
2004 &&&&&&&059834900.&&&&&059 834 900
2008 &&&&&&&061114684.&&&&&061 114 684
2017 &&&&&&&066040229.&&&&&066 040 229

З 2001 па 2008 года насельніцтва расло з сярэднегадавым паказчыкам у 0,5%, што больш за 0,3% у перыяд з 1991 года па 2001 і 0,2% у папярэдняе дзесяцігоддзе[4].

У 2008 годзе натуральны прырост насельніцтва стаў больш уплываць на рост насельніцтва, чым міграцыя ўпершыню з 1998 года[4]. У 2010-х дадатны натуральны прырост насельніцтва (3‰) абумоўлены высокай нараджальнасцю сярод імігрантаў, удзельная вага якіх пастаянна расце. У 2008 годзе сумарны каэфіцыент нараджальнасці ў Вялікабрытаніі склаў 1,96 дзіцяці на адну жанчыну[5]. Хоць рост паказчыка нараджальнасці і ўносіць сваю лепту ў рост насельніцтва, ён застаецца параўнальна ніжэй піка «бэбі-буму» 1964 года ў 2,95 дзіцяці на адну жанчыну[6] і ніжэй за ўзровень ўзнаўлення ў 2,1, але вышэй за рэкордна нізкі паказчык 2001 года ў 1,63 дзіцяці на адну жанчыну[5]. У рэгіянальным разрэзе ў 2008 годзе Шатландыя мае самы нізкі паказчык (1,8 дзіцяці на адну жанчыну), у той час як Паўночная Ірландыя мела гэты паказчык на ўзроўні 2,11.[5] Міграцыйны прырост у 2017 склаў 2,5 ‰.

Зрэшты, з 2012 года сумарны каэфіцыент нараджальнасці пачаў скарачацца і у 2017 складаў ужо 1,74. Апублікаваныя ў 2008 годзе дадзеныя аб насельніцтве ў сярэдзіне 2007 года сведчаць аб тым, што ўпершыню ў гісторыі Вялікабрытаніі было больш людзей пенсійнага ўзросту, чым дзяцей да 16 гадоў[7]. Паводле некаторых ацэнак, колькасць людзей узростам 100 гадоў і больш вырасце да 626 000 да 2080 года[8].

Этна-расавы склад

[правіць | правіць зыходнік]

Белыя жыхары краіны складаюць 87 % насельніцтва (2011, перапіс). У 2001 годзе карэннае насельніцтва размяркоўвалася наступным чынам:

Значную частку белага насельніцтва складаюць мігранты з еўрапейскіх краін, сярод якіх найбольш шматлікая польская дыяспара. За перыяд 2001 — 2011 удзельная вага белых астраўлян скарацілася на 5 %.

"Нябелыя" імігранты і іх дзеці пражываюць галоўным чынам у канурбацыях Вялікага Лондана, Уэст-Мідлендса і Мерсісайда. Яны складаюць каля 12 % насельніцтва краіны, у тым ліку[9]: выхадцы з Азіі (7 %), у тым ліку з Індыі, Пакістана і Бангладэш — 4,88 %, Кітая — 0,7 %; краін Афрыкі — 2 %, цемнаскурыя выхадцы з астравоў Карыбскага мора — 1 %. За перыяд 2001 — 2011 колькасць азіяцкіх мігрантаў вырасла на 69 %, удзельная вага — на 3 %.

Гл. таксама Беларусы ў Вялікабрытаніі.

Мовы

[правіць | правіць зыходнік]

Афіцыйнай мовай Вялікабрытаніі з'яўляецца англійская[10][11] — заходнегерманская мова, якая паходзіць ад старажытнаанглійскай, з вялікай колькасцю запазычанняў са старажытнаскандынаўскай, нармандскай, французскай і лацінскай моў. У век Брытанскай імперыі англійская мова распаўсюдзілася па ўсім свеце. Адсунуўшы французскую, яна стала міжнароднай мовай бізнесу і самай распаўсюджанай другой вывучаемай мовай[12]. Шатландская мова, якая паходзіць з ранняй паўночнай сярэднеанглійскай, прыкметная на еўрапейскім узроўні, як і яе дыялект ў паўночных графствах Ірландыі — ольстэрска-шатландская мова[13].

Кельцкія мовы

[правіць | правіць зыходнік]

Чатыры кельцкія мовы выкарыстоўваюцца ў Вялікабрытаніі: валійская, ірландская, гаэльская (гаэлік) і корнская. Падчас перапісу 2001 каля 21 % насельніцтва Уэльса сказалі, што яны могуць размаўляць на валійскай[14], што больш за 18% у перапісу 1991 года[15]. Яшчэ каля 200 000 чалавек, якія валодаюць валійскай, жывуць у Англіі.[16]. Перапіс 2001 года ў Паўночнай Ірландыі паказаў, што 167 487 (10,4 %) людзей «мелі некаторае веданне ірландскай», практычна ўсе — з каталіцкага ці нацыяналістычнага насельніцтва. Больш за 92 000 чалавек у Шатландыі (крыху менш за 2 % краю) мелі некаторыя веды гэльскай, уключаючы 72 % жыхароў Знешніх Гебрыдаў[17]. Колькасць школьнікаў, якім выкладаюць валійскую, гаэлік або ірландскую, расце[18]. Валійскі і шатландскі гаэлік таксама можна пачуць далёка ад Брытанскіх астравоў: напрыклад на гаэльскай размаўляюць ў Новай Шатландыі, Канадзе (асабліва на востраве Кейп-Брэтан)[19], а ў Патагоніі (Аргенціна) — на валійскай[20].

У Злучаным Каралеўстве ў цэлым школьнікі абавязаны вучыць другую мову да пэўнага моманту: да 14 гадоў у Англіі[21], і да 16 у Шатландыі. Французская і нямецкая мовы — дзве найбольш вывучаемыя другія мовы ў гэтых двух рэгіёнах. У Уэльсе школьнікам да 16 гадоў альбо выкладаюць на валійскай, альбо яны вучаць валійскую як другую мову[22].

Рэлігія

[правіць | правіць зыходнік]
Вячэрня ў Ёркскім саборы

На тэрыторыі Англіі існуе царква з дзяржаўным статусам — Царква Англіі, свецкі кіраўнік якой — брытанскі манарх. Царква Англіі — адна з памесных цэркваў, што ўваходзяць у англіканскую супольнасць, на чале якой знаходзіцца духоўны лідар Архібіскуп Кентэрберыйскі. Абсалютная большасць вернікаў — хрысціяне, сярод іх пераважаюць пратэстанты англіканскага кірунку. З мігрантамі расце доля нехрысціянскіх канфесій, асабліва індуізму і ісламу (5 % у 2016).

У пачатку ХХІ стагоддзя назіраецца няўхільны і хуткі адыход брытанцаў ад рэлігіі: так доля хрысціян у 2007-2016 гадах скарацілася з 72 да 58 %. Што тычыцца веры, то паводле даследаванняў, Злучанае Каралеўства — дзяржава з пераважна секулярным насельніцтвам: толькі 38 % людзей заяўляюць аб сваёй веры ў Бога («a God»)[23], хоць, па дадзеных Цэрквы Англіі на 2005 год, «72 % насельніцтва Англіі паказалі сваю рэлігійную прыналежнасць як хрысціянскую»[24]. Паводле апублікаванага ў красавіку 2008 года даследавання, праведзенаага хрысціянскім дабрачынным фондам Joseph Rowntree Foundation, «пераважным меркаваннем» з’яўляецца погляд на рэлігію як на «сацыяльнае зло»[25].

Размяшчэнне і рассяленне

[правіць | правіць зыходнік]
Лонданскія хмарачосы з вышыні птушынага палёту

У Вялікабрытаніі высокая сярэдняя шчыльнасць насельніцтва (каля 265 чал./кв.км) Насельніцтва Англіі ў сярэдзіне 2016 года ацэньвалася ў 55,28 мільёны[26], што робіць яе краінай з адной з самых высокіх шчыльнасцей насельніцтва ў свеце, якая мае 415 жыхара на квадратны кіламетр з асаблівай канцэнтрацыяй ў Лондане і на паўднёвым усходзе[27]. Ацэнкі сярэдзіны 2016 года мяркуюць насельніцтва Шатландыі ў 5,4 мільёны, Уэльса — 3,13 мільёны, а Паўночнай Ірландыі — 1,82 мільён са значна больш нізкім паказчыкам населенасці гэтых тэрыторый. Узровень урбанізацыі складае 80 %. Асноўная частка гараджан канцэнтруецца ў найбуйнейшых агламерацыях — Вялікі Лондан і Вялікі Манчэстар. Да найбуйнейшых гарадоў адносяцца Лондан, Бірмінгем, Глазга, Ліверпуль, Лідс.

Зноскі

  1. ↑ География Переписи (англ.)(недаступная спасылка). Office for National Statistics. Архівавана з першакрыніцы 7 чэрвеня 2002. Праверана 10 October 2008.
  2. ↑ Великобритания (англ.)(недаступная спасылка). The World Factbook. CIA. Архівавана з першакрыніцы 7 студзеня 2019. Праверана 29 верасня 2013.
  3. ↑ 2011 Census, Population and Household Estimates for the United Kingdom: Release
  4. ↑ а б Оценка Населения: Август 2009 (англ.)(недаступная спасылка). Office for National Statistics (27 жніўня 2009). Архівавана з першакрыніцы 7 кастрычніка 2009. Праверана 28 August 2009.
  5. ↑ а б в "Рост рождаемости в Великобритании продолжается" (Press release)(англ.). Office for National Statistics. 27 August 2009. Архівавана з арыгінала 11 мая 2011. Праверана 28 August 2009.
  6. ↑ Boseley, Sarah (14 July 2008). "Вопрос: Что кроется за беби-бумом?". The Guardian(англ.). Лондон. p. 3. Праверана 28 August 2009.
  7. ↑ Travis, Alan (22 August 2008). "Старение Британии: Количество пенсионеров впервые превысило число детей до 16". The Guardian(англ.). Лондон. Праверана 23 August 2008.
  8. ↑ Batty, David (30 December 2010). "Каждый шестой человек в Британии сегодня доживет до 100, как говорит исследование". The Guardian(англ.). Лондон.
  9. ↑ «Вялікабрытанія» // Вялікая расійская энцыклапедыя. Т. 5. 2006.
  10. ↑ Английский язык – Правительство, граждане и права (англ.). Directgov. Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2012. Праверана 23 August 2011.
  11. ↑ Секретариат Содружества – Великобритания (англ.). Commonwealth Secretariat. Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2012. Праверана 23 August 2011.
  12. ↑ Melitz, Jacques. Английский язык - Доминирование, Литература и Благосостояние (англ.)(недаступная спасылка). Centre for Economic Policy Research (1999). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2012. Праверана 26 May 2006.
  13. ↑ Языковая Информация– Скотс (англ.). European Bureau for Lesser-Used Languages. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2007. Праверана 2 November 2008.
  14. ↑ Национальная Статистика Онлайн — Валлийский Язык. National Statistics Office. (англ.)
  15. ↑ Разница в оценках знания Валлийского Языка (англ.)(недаступная спасылка). Office for National Statistics. Архівавана з першакрыніцы 22 ліпеня 2004. Праверана 30 December 2008.
  16. ↑ Wynn Thomas, Peter. Валлийский язык сегодня (англ.). Voices. BBC (1 сакавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2012. Праверана 5 July 2011.
  17. ↑ Шотландская перепись 2001 — Гэльский Отчёт Архівавана 22 мая 2013.. General Register Office for Scotland. Проверено 15 октября 2008. (англ.)
  18. ↑ "Местные британские языки "взлетают"". BBC News(англ.). 12 February 2009.
  19. ↑ Edwards, John R. (2010). Малые языки и групповая идентификация: случаи и категории(англ.). John Benjamins Publishing. pp. 150–158. ISBN 9789027218667. Праверана 12 March 2011.
  20. ↑ Koch, John T. (2006). Кельтская культура: историческая энциклопедия(англ.). ABC-CLIO. p. 696. ISBN 9781851094400. Праверана 12 March 2011.
  21. ↑ "Падение в обязательных языковых уроках". BBC News(англ.). 4 November 2004.
  22. ↑ Школьные Ворота для родителей в Уэльсе. BBC Wales. Проверено 11 октября 2008. (англ.)
  23. ↑ Апытанне Eurobarometer, праведзены ў 2005 годуPDF (1.64 MiB) стар. 9.
  24. ↑ Church Statistics 2005/6
  25. ↑ Robert Watts. Religion is ‘the new social evil’ The Sunday Times 20 красавіка 2008 г.
  26. ↑ https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/bulletins/annualmidyearpopulationestimates/mid2016#population-of-england-reaches-55-million
  27. ↑ Khan, Urmee (16 September 2008). "Англия - самая заселённая страна Европы". Daily Telegraph(англ.). Лондон. Праверана 5 September 2009.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Насельніцтва_Вялікабрытаніі&oldid=4818692"