Перайсці да зместу

Якаў Аркадзевіч Якаўлеў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Эпштэйн.
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Якаўлеў.
Якаў Аркадзевіч Якаўлеў
руск.: Яков Аркадьевич Яковлев
Сцяг в.а. Першага сакратара ЦК КП Беларускай ССР
29 ліпеня 1937 — 11 жніўня 1937
Папярэднік Васіль Шаранговіч
Пераемнік Аляксей Волкаў
Сцяг Народны камісар земляробства СССР
7 снежня 1929 — 10 красавіка 1934
Кіраўнік урада Аляксей Рыкаў
Вячаслаў Молатаў
Папярэднік пасада заснаваная
Нараджэнне 9 (21) чэрвеня 1896
Смерць 29 ліпеня 1938(1938-07-29)[1] (42 гады)
Месца пахавання
Імя пры нараджэнні руск.: Яков Аркадьевич Эпштейн
Жонка Соф'я Іванаўна Сакалоўская
Партыя РСДРП(б) з 1913
Адукацыя
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Я́каў Арка́дзьевіч Я́каўлеў (сапраўднае прозвішча Эпштейн; 1896—1938) — савецкі дзяржаўны і палітычны дзеяч. Акадэмік УАСГНІЛ (1935).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Сын дробнага служачага (па іншых крыніцах настаўніка), яўрэй. Зарабляючы ўрокамі, атрымаў магчымасць вучыцца — спачатку ў рэальным вучылішчы, затым у Петраградскім політэхнічным інстытуце (не скончыў).

У 1913 годзе ўступіў у РСДРП, бальшавік.

Падчас Першай сусветнай вайны вёў партыйную працу ў рабочых гуртках за Неўскай Заставай і ў бальшавіцкай студэнцкай. Напярэдадні Лютаўскай рэвалюцыі быў арыштаваны ў сувязі з дэманстрацыяй ля Казанскага сабора. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі вёў у Петраградзе працу па арганізацыі рабочай міліцыі і салдацкіх камітэтаў; затым быў камандзіраваны ў Екацерынаслаў, дзе працаваў у якасці сакратара партыйнага камітэта і члена прэзідыума гарадскога савета. Якаўлеў некаторы час быў старшынёй Уладзімірскага губвыканкама і сакратаром Маскоўскага аблбюро металістаў (з красавіка 1918 г.).

Адзін з арганізатараў узброенага паўстання ў Харкаве 2 студзеня 1919 года, узначальваў бальшавіцкі рэўкам (Чырвоная Армія ўвайшла ў горад 3 студзеня).

  • У студзені — ліпені 1919 г. старшыня Екацярынаслаўскага губкама КП(б) Украіны.
  • Ліпень — жнівень 1919 г. старшыня губернскага камітэта КП(б)Украіны ў Кіеве.
  • З жніўня 1919 г. начальнік палітаддзела 14-й арміі.
  • У кастрычніку — лістападзе 1919 г. старшыня Уладзімірскага губвыканкама.
  • З снежня 1919 г., член Бюро ЦК КП(б) Украіны, у студзені-лістападзе 1920 г. старшыня Харкаўскага губкама партыі, дзе быў адным з ініцыятараў арганізацыі камітэтаў незаможных сялян («камнезамаў»). *Адначасова ў красавіку-лістападзе 1920 г. член Аргбюро і Палітбюро ЦК КП(б) Украіны.
  • У 1920—1921 гг. член Глаўпалітасветы Наркамата асветы РСФСР.
  • У 1922—1924 гг. працаваў у апараце ЦК РКП(б): намеснік загадчыка, загадчык пададдзелам друку агітпрападдзела − 1922—1923 гг., член рэдкалегіі часопіса «Красная новь».
  • У 1923 г. арганізаваў «Сялянскую газету» — 1923—1929 гг. яе галоўны рэдактар і адначасова газеты «Бяднота»
  • 1924—1928 гг. Займаў пасаду загадчыка аддзела антырэлігійнай літаратуры ў цэнтральным савеце саюза ваяўнічых бязбожнікаў. Адначасова на працягу шэрагу гадоў быў старшынёй Усесаюзнага савета калгасаў, прымаў удзел у камісіі па працы ў вёсцы і шэрагу іншых камісій.
  • У 1924—1930 гг. член ЦКК УКП(б); у 1926—1927 гг. кандыдат у члены, у 1927—1930 гг. член Прэзідыума ЦКК.
  • Дэлегат 8-17-га з'ездаў партыі; на 13-15-м з'ездах абіраўся членам ЦКК, а на 16-17-м — членам ЦК УКП(б). З 1926 нам. наркама РСІ.
  • 8.12.1929 прызначаны народным камісарам земляробства СССР, узначаліўшы новаствораны Наркамзем СССР. Адначасова з лютага 1931 года старшыня Усесаюзнага савета с-г калектываў СССР («Калгасцентр»). Голад 1932—1933 гадоў прыпаў менавіта на яго кіраўніцтва.
  • З 10.4.1934 загадчык сельскагаспадарчым аддзелам ЦК УКП(б). З кастрычніка 1936 г. 1-ы намеснік старшыні Камітэта партыйнага кантролю пры ЦК УКП(б). З 16.01.1937 узначальваў камісію па праверцы вынікаў перапісу насельніцтва — (група « садзейнічання і праверкі працы ЦУНХУ па Бс. Пер. Нас.»).
  • З 27 ліпеня па 8 жніўня 1937 г. выконваў абавязкі 1-га сакратара ЦК КП(б) Беларусі, зрабіў там шэраг арыштаў «нацыянал-фашыстаў» [1](недаступная спасылка).
  • 12.10.1937 Арыштаваны. У момант арышту загадчык сельгасаддзелу ЦК УКП(б), пражываў у Маскве: вул. Граноўскага, д. 3, кв. 81.
  • Асуджаны ВКВС СССР 29.07.1938 па абвінавачванні ва ўдзеле ў контррэвалюцыйнай тэрарыстычнай арганізацыі і расстраляны.

Рэабілітаваны 5 студзеня 1957 года. Браты — Давід і Ілля (апошні таксама рэпрэсаваны і расстраляны ў 1938 г.).[2]

Літаратурныя працы

[правіць | правіць зыходнік]
  • «Деревня как она есть» (М., 1924), «Наша деревня» (М., 1924) — аб пытаннях развіваецца расслаення ў весцы.
  • Брашуры «Об ошибках хлебофуражного баланса ЦСУ и его истолкователей» (М., 1924), «ДК вопросу о социалистическом переустройстве сельского хозяйства» (Матэрыялы даследавання НКРКІ СССР Л.-М., 1928), «За колхозы» (М.-Л., 1928). «О колхозном строительстве» М.-Л. 1931, «Об укреплении колхозов» М. 1933
  • Працы «О пролетарской культуре и о Пролеткульте». («Праўда», 1922, 24-25 кастрычніка). Сумесна з М. М. Пакроўскім: «Рабочее движение в 1917 году», «Крестьянское движение в 1917 году», «Разложение армии в 1917 году», «Всероссийское совещание советов» і інш.

Сучаснікі пра Якаўлева

[правіць | правіць зыходнік]
  • «Генеральная лінія» Якаўлева доўга складалася ў тым, што ён служыў начальству, але падморгваў апазіцыі. Падморгванне ён спыніў, калі зразумеў, што справа сур'ёзная, і што для адказнай пасады начальства патрабуе не толькі рукі, але і сэрца. Якаўлеў стаў наркамземам. У якасці такога ён прадставіў да XVI-му з'езда тэзісы аб калгасным руху…
…то сёння, у якасці наркамзема, ён бярэцца «ліквідаваць кулацтва, як клас» у працэсе двух або трох пасяўных кампаній. Зрэшты, гэта было ўчора: сення Якаўлеў выяўляецца ў тэзісах значна больш загадкава. І такога роду спадары, нічога не здольныя сур'ёзна прадумаць, яшчэ менш здольныя што-небудзь прадбачыць, абвінавачваюць апазіцыю ў «бессаромнасці» і на падставе гэтага абвінавачвання арыштоўваюць, высылаюць і нават расстрэльваюць. Два гады таму — за тое, што апазіцыя штурхала іх на шлях індустрыялізацыі і калектывізацыі; сёння за тое, што яна ўтрымлівае калектывізатараў ад авантурызму.
Вось яна, чыстая культура чыноўніцкага авантурызму! (Бюлетэнь Апазіцыі (бальшавікоў-ленінцаў) № 12-13, Чэрвень — Ліпень 1930) [2]
  • У адной з сваіх кніг, Вадзім Кожынаў, спасылаючыся на ўспаміны Хрушчова, паказваў на тое, што, Якаўлеў быў ахарактарызаваны Мехлісам, як чалавек, якому яўрэйскае паходжанне перашкаджала разумець рускіх у некаторых бытавых пытаннях[3].

Уклад

[правіць | правіць зыходнік]

Узначальваў камісію Палітбюро ЦК УКП(б) па пытаннях калектывізацыі, распрацаваўшую графік калектывізацыі, зацверджаны 5 студзеня 1930 г.

Спосабы правядзення калектывізацыі, за якую ен быў адказны як Наркамзем СССР, зімой-вясной 1930 года маюць аналагічныя яго папярэдняй практыцы рысы: выкарыстанне камбедаў, закрыццё цэркваў і т. п.[2]

«Высунуў» Лысенка[4].

Зноскі

  1. ↑ а б Т.Д. Лысенко как проект наркомзема Я.А. Яковлева, T.D. Lysenko as a Project of People’s Commissar for Agriculture Ya.A. Yakovlev // Историко-биологические исследования — 2015. — Т. 7, вып. 2. — С. 81–96. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  2. ↑ а б http://www.hrono.ru/biograf/bio_ya/jakovlev_jakov.php
  3. ↑ «Праўда сталінскіх рэпрэсій», Вадзім Валяр'янавіч Кожынаў: "Мехліс быў яўрэй, ведаў старадаўнія традыцыі свайго народа (відавочна, маецца на ўвазе яўрэйская «традыцыя», якая не прадугледжвае ўжывання імя суразмоўцы сумесна з імем па бацьку, як гэта прынята ў рускім побыце. 
  4. ↑ Сельскохозяйственная энциклопедия, Первое издание. Гл. ред. В. П. Милютин. Тт. 1-4 + предметный указа­тель. М.: Сов. энциклопедия, 1932-36

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Якаў_Аркадзевіч_Якаўлеў&oldid=4584246"