Луіш I

Луіш I
парт.: D. Luís I
33-і Кароль Партугаліі 11 лістапада 1861 — 19 кастрычніка 1889
Папярэднік	Педру V
Пераемнік	Карлуш I
Нараджэнне	31 кастрычніка (12 лістапада) 1838 Лісабон, Партугалія
Смерць	19 кастрычніка 1889(1889-10-19)[…] (50 гадоў) Кашкайш[d], акруга Лісабон, Партугалія
Месца пахавання	Сан-Вісенты-ды-Фора[d]
Род	Браганса
Імя пры нараджэнні	Луіш Філіпэ Марыя Фернанда Педра дэ Алкантара Антоніа Мігель Рафаэль Габрыэль Ганзага Ксаўер Франсіска дэ Асіс Жуан Аўгуста Хуліа Вальфанда Саксен-Кобург-Гота і Браганза
Бацька	Фернанду II
Маці	Марыя II[d]
Жонка	Марыя Піа Савойская[d]
Дзеці	Карлуш I і Infante Afonso, Duke of Oporto[d]
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Манаграма
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Луіш I (парт.: D. Luís I; 31 кастрычніка 1838, Лісабон, Партугалія — 19 кастрычніка 1889, Кашкайш, Партугалія) — кароль Партугаліі з 11 лістапада 1861. Сын Марыі II і Фернанду II. Належаў да дому Саксен-Кобург-Гота, афіцыйна лічачыся прадстаўніком дынастыі Браганса.

Луіш I уступіў на трон пасля смерці свайго брата Педру V. Валадаранне Луіша было адзначана правядзеннем шэрагу ліберальных рэформ унутры краіны і адменай рабства ў калоніях. Партугалія пры ім зрабіла прыкметныя поспехі ў эканамічным развіцці. Таксама былі пашыраны каланіяльныя ўладанні ў Афрыцы.

Луіш быў адукаваным чалавекам і пісаў вершы на роднай мове, але не меў ніякіх іншых талентаў, якія дазвалялі б праславіцца на палітычнай ніве, дзе ён апынуўся пасля смерці яго двух старэйшых братоў, Педру V і Фернанду.

Палітыка

Ва ўнутранай палітыцы кіраванне Луіша I было адзначана неарыгінальнай і неэфектыўнай зменай пераходных урадаў, сфарміраваных у розны час ліберальна настроенымі прагрэсістамі і — кансерватыўна — рэгенератарамі, якім кароль спрыяў. На гады кіравання Луіша прыйшоўся адзін з перыядаў унутранай стагнацыі ў Партугаліі, калі каралеўства ў найбольшай ступені адставала ад іншых заходнееўрапейскіх дзяржаў Еўропы ў палітычнай, эканамічнай, тэхналагічнай сферах.

Каланіяльная палітыка ў перыяд кіравання Луіша была адзначана замацаваннем за Партугаліяй заліва Дэлагоа ў 1875 годзе, а таксама стратай Партугаліяй сухапутнай мяжы паміж Анголай і Мазамбікам у сувязі з пачаткам актыўнай дзейнасці бельгійцаў у Конга.

Сям’я

У 1862 годзе ажаніўся з Марыя-Піяй (1847—1911) — дачкой італьянскага караля Віктара Эмануіла II. Ад гэтага шлюбу нарадзіліся:

1. Карлуш I (1863—1908) — перадапошні кароль Партугаліі
2. Афонса (1865—1920) — герцаг Порту
3. Сын (нар. і пам. 27/28 лістапада 1866).

Памяць

У гонар караля названы мост Понтэ-дэ-Дон-Луіш праз раку Дору ў Партугаліі. Злучае гарады Порту і Віла-Нова-ды-Гая.

Спасылкі

• Біяграфія Луіша I на igrejabranca.ru Архівавана 17 студзеня 2014.