Авэ Марыя

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Авэ Марыя (значэнні).

А́вэ Мары́я (лац.: Ave Maria — Вітай, Марыя) — каталіцкая малітва да Дзевы Марыі, названая па яе пачатковых словах. Гэту малітву называюць таксама анёльскім прывітаннем, ці angelico salutatio, таму што яе першая фраза ўяўляе сабой прывітанне арханёла Гаўрыіла, сказанае ім Марыі ў момант Дабравешчання.

У візантыйскім абрадзе малітве Ave Maria адпавядае Песня Прасвятой Багародзіцы.

Тэкст малітвы[правіць | правіць зыходнік]

Тэкст на латыні	Літургічны каталіцкі пераклад	Падрадковы пераклад
Áve, María, grátia pléna; Dóminus técum: benedícta tu in muliéribus, et benedíctus frúctus véntris túi, Iésus. Sáncta María, Máter Déi, óra pro nóbis peccatóribus, nunc et in hóra mórtis nóstrae. Ámen.^[1]^[2]^[3]	Вітай, Марыя, поўная ласкі, Пан з Табою, благаслаўлёная Ты між жанчынамі і благаслаўлёны плод улоння Твайго, Езус. Святая Марыя, Маці Божая, маліся за нас, грэшных, цяпер і ў хвіліну смерці нашай. Амэн.^[4]^[5]	Прывітанне, Марыя, поўная міласці; Пан з табой: Бласлаўлёная ты сярод жанчын і бласлаўлёны плод чэрава твайго, Ісус. Святая Марыя, маці Бога, маліся за нас, грэшнікаў, цяпер і ў гадзіну нашай смерці. Амэн.^[5]

Лацінскі тэкст

Грыгарыянскі харал

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Дабравешчанне ў «Цудоўным часаслове герцага Берыйскага»

Крыніцай для малітвы паслужылі два вершы з Евангелля паводле Лукі:

Пераклад Васіля Сёмухі	Вульгата^[6]	Новая Вульгата^[7]
Прывітанне Анёла (Лк.1:28)
Анёл, увайшоўшы да Яе, сказаў: радуйся, Дабрадатная! Гасподзь з Табою; дабраславёная Ты сярод жанчын.	et ingressus angelus ad eam dixit ave gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus	Et ingressus ad eam dixit: “ Ave, gratia plena, Dominus tecum ”.
і прывітанне Лізаветы (Лк.1:42)
І ўсклікнула моцным голасам, і сказала: Дабраславёная Ты сярод жанчын, і дабраславёны плод улоння Твайго!	et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui	et exclamavit voce magna et dixit: “ Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.

Малітва Авэ Марыя ўвайшла ў частае ўжыванне з XI стагоддзя. Папа Урбан IV дадаў да яе заключныя словы: «Езус. Амэн». З XIV стагоддзя да яе сталі дадаваць наступныя заключныя словы, якія ўжываюцца і дагэтуль: «Святая Марыя, Маці Божая, маліся за нас, грэшных, цяпер і ў хвіліну смерці нашай. Амэн.». Канчатковы варыянт быў сфарміраваны да XVI ст. і ўключаны ў зборнік малітваў, выдадзены Папам Піем V у 1568 г^[5].

Чытанне[правіць | правіць зыходнік]

Акрамя самастойнага значэння, Вітай, Марыя з'яўляецца часткай малітвы «Анёл Панскі», якая паводле прадпісання Папы Яна XXII, выдадзенага ў 1326 годзе, чытаецца тройчы ў дзень, пры перазвоне.

Таксама Вітай, Марыя чытаецца па малых пацерках ружанца, тады як вялікія пацеркі прысвечаны «Ойча наш».

Ave Maria у музыцы[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны артыкул: Ave Maria, музыка

На тэкст малітвы напісана шмат музычных твораў. Сярод аўтараў музыкі Палестрына, Гуно (на аснове прэлюдыі Баха), Дворжак, Вердзі, Масканьі (прыпісваецца Качыні), Ліст, Сен-Санс.

Твор Франца Шуберта «Трэцяя песня Элен» часта недакладна называюць «Ave Maria Шуберта», хоць у рэчаіснасці тэкст, на які напісана гэта музыка, узяты з нямецкага перакладу паэмы Вальтэра Скота пра кельцкую Уладарку Возера («Дзеву Возера», 1810) і ўключае толькі першыя два словы малітвы. Пазней Ave Maria цалкам сталі спяваць на музыку гэтай песні Шуберта.