Альфрэд Хічкок

Альфрэд Хічкок
англ.: Alfred Hitchcock
Дата нараджэння:	13 жніўня 1899(1899-08-13)
Месца нараджэння:	Лондан, Вялікабрытанія
Дата смерці:	29 красавіка 1980(1980-04-29) (80 гадоў)
Месца смерці:	Лос-Анджэлес, ЗША
Грамадзянства:	Вялікабрытанія ЗША
Жонка:	Alma Reville[d]
Дзеці:	Pat Hitchcock[d]
Адукацыя:	Лонданскі ўніверсітэт Tower Hamlets College[d] Salesian College (London)[d]
Прафесія:	кінарэжысёр, сцэнарыст, прадзюсар
Кар'ера:	1921—1976
Кірунак:	трылер
Узнагароды:
IMDb:	ID 0000033
Alfred Hitchcock — The Master of Suspense
Альфрэд Хічкок на ВікіСховішчы

Альфрэд Джозеф Хічкок (англ.: Alfred Joseph Hitchcok; 13 жніўня 1899 — 29 красавіка 1980) — англійскі кінарэжысёр, прадзюсар і сцэнарыст. Працаваў у Вялікабрытаніі і ЗША. Асноўны жанр яго фільмаў — трылер.

Біяграфія

Вядома, што прадзед Альфрэда Хічкока Чарльз Хічкок жыў у Стратфардзе — прыгарадзе Лондана — і быў рыбаком. Яго сын Джозэф разам з бацькам, яго братамі і сябрамі таксама спачатку займаўся рыбным промыслам. У 1851 годзе ён ажаніўся з ірландкай Эн Махоні. Яна была каталічкай, як і большасць карэнных ірландцаў, але змяніла пасля замужжа сваю веру на пратэстанцкую, каб не адрознівацца ад асноўнай масы ангельцаў. Пасля жаніцьбы Джозэф Хічкок змяніў рыбны промысел на гандаль гароднінай і садавінай, г. зн. стаў зяленіўшчыкам.

У Джозэфа і Эн было дзевяць дзяцей. Справу бацькі перанялі толькі сыны Альфрэд і Уільям — будучы бацька Альфрэда Хічкока. У 1887 годзе Уільям Хічкок ажаніўся з ірландкай (а адпаведна і каталічкай), дачкой стратфардскага паліцэйскага Эме Джэйн Уілэн. Але ён паўтарыў лёс бацькі з дакладнасцю да наадварот. Цяпер ён змяніў веру — вянчанне прайшло па абраду рымскай каталіцкай царквы, і Уільям Хічкок прыняў каталіцтва. Праз тры гады, у 1890 годзе, у іх нарадзіўся сын, названы ў гонар бацькі Уільямам, а яшчэ праз два гады (у 1892) — дачка Элен Кэтлін.

У 1896 годзе сям'я пераехала ў Лейтанстоун, дзе Хічкокі знялі ў зяленіўшчыка, які адышоў ад спраў, невялікі дом па адрасе The High Road 517. У той час Лейтанстоун быў невялікім прадмесцем Лондана, які адносіўся да графства Эсэкс і быў размешчаны ў 5 мілях на поўнач ад цэнтральнай частцы Лондана паміж ракой Лі, якая ўпадае ў Тэмзу. У цяперашні час Лейтанстоун увайшоў у склад ўсходняй часткі Лондана.

Альфрэд Хічкок нарадзіўся 13 жніўня 1899 года ў Лондане. Скончыў езуіцкую школу Святога Ігнація. Строгія парадкі ў школе моцна ўплывалі на будучае жыццё і творчасць. У 1920 годзе пачынае працаваць у кінастудыі электрыкам, потым — дызайнера цітраў у кінакампаніі Famous Players-Lasky, куды праз год уладкоўваецца мантажорам яго будучая жонка Альма Рэвіль. Жонку ён любіў усё жыццё, нягледзячы на свой няпросты характар, спецыфічнае пачуццё гумару і схільнасць кпіць са знаёмых людзей.

У 1920 г. працуе над першым фільмам як рэжысёр — «Заўсёды кажы сваёй жонцы». У 1922 г. здымае свой першы трылер «Жылец», а ў 1934 — першы з шасці сваіх знакамітых фільмаў — «Чалавек, які занадта ведаў».

Пасля пачатку Другой сусветнай вайны (1939) пераязджае ў ЗША, дзе супрацоўнічае з легендарным прадзюсарам Генры Сэлзнікам. Апошні занадта часта ўмешваецца ў працу Хічкока, але забяспечвае яго ўсімі неабходнымі сродкамі. Здымае фільм «Рэбека», які атрымлівае «Оскар» у катэгорыі «лепшы фільм». У 1948 г. здымае свой першы каляровы фільм «Вяроўка»

У 1940-я гг. А. Хічкок здымаў прыкладна па фільму за год, а з 1948 г. сам жа з'яўляўся іх прадзюсарам. Яго любімымі артыстамі былі Кэры Грант, Джымі Сцюарт, Грэйс Келі. Вяршыні сваёй кар'еры ён дасягнуў у 1950-я гг.

Пачынаючы з фільма «Марні» (1962) работы А. Хічкока ўспрымаліся публікай і крытыкамі даволі стрымана. Але, нягледзячы на крытычныя адносіны да камерцыйнага галівудскага кінематографа, на работы Хічкока станоўча адгукаліся крытыкі французскай «новай хвалі». Франсуа Труфо нават пераймаў яго стыль у некаторых сваіх творах.

У 1976 годзе на экраны выходзіць апошні фільм, зняты Хічкокам, — «Сямейна змова». У 1979 годзе Амерыканскі інстытут кінамастацтва ўручыў Хічкоку прэмію «За дасягненні ўсяго жыцця». Незадоўга да сваёй смерці Хічкок быў узведзены ў дваранскае званне англійскай каралевай.

У канцы свайго жыцця Хічкок разам са сцэнарыстамі Джэймсам Косціганам і Эрнэстам Леманам працаваў над сцэнарыем да шпіёнскага трылеру «Кароткая ноч». Тым не менш, фільм так і не быў зняты. Галоўным чынам гэта было выклікана здароўем рэжысёра і праблемамі, звязанымі са здароўем яго жонкі Альмы, якая перанесла інсульт. Сцэнарый быў надрукаваны пасмяротна.

Хічкок памёр ва ўзросце 80 гадоў у сябе дома, у Лос-Анджэлесе, ад нырачнай недастатковасці ў 09:17 29 красавіка 1980 года. Яго пахаванне праходзіла ў каталіцкай царквы на Бэвэрлі-Хілз. Цела Хічкока было крэміравана, а прах развеяны над Ціхім акіянам.

Уклад у кінематограф

Натхнёны карцінамі нямецкіх экспрэсіяністаў, Хічкок пачаў працаваць у кіно — спачатку ў Англіі, а з 1939 года ў ЗША. Усяго ён стварыў 55 поўнаметражных кінафільмаў, многія з якіх сталі класікай сусветнага кінематографа. Акрамя таго, Альфрэд Хічкок зняў яшчэ і 21 тэлефільм для серыі «Альфрэд Хічкок прадстаўляе» і два дакументальныя фільмы (абодва ў 1944 годзе), яшчэ 2 кінаработы (адна з іх — «Нумар 13») засталіся незавершанымі. Альфрэд Хічкок і сёння з'яўляецца адным з самых паважаных і папулярных кінарэжысёраў.

Хічкок вядомы таксама сваімі камеа. Ён любіў з'яўляцца ў эпізодах у сваіх фільмах: то як выпадковы мінак, то як вулічны разявака. Часцей яго ролі былі маленькімі, без слоў, але ў некаторых ён развязвае кароткія дыялогі з галоўнымі героямі. Ён з'яўляўся амаль ва ўсіх сваіх позніх фільмах. І ў цэлым, Хічкок, асабліва ў познія гады, імкнуўся стварыць вакол сябе містычную атмасферу, акружаў сябе арэолам таямнічасці.

Рэжысёрскі почырк

Фільмы Хічкока заснаваныя на страху і саспенсе. Яго героі — людзі, які трапілі ў пастку акалічнасцей. Іншая агульная тэма яго фільмаў — узаемаадносіны мужчыны і жанчыны, часта гэта даволі цынічны погляд на рамантыку.

Сярод упадабаных кінематаграфічных прыёмаў Хічкока варта адзначыць здымку з пункта гледжання персанажа, гэта значыць здымку камерай з такога аспекту, каб глядач бачыў сцэну як бы вачыма персанажа. Хічкоку таксама прыпісваюць вынаходства вельмі хуткага і дробавага мантажу, ярка прадэманстраванага ў знакамітай сцэне забойства ў душы ў фільме «Псіха». Цяпер гэту манеру мантажу часта завуць «эмтывішным мантажом», таму што ў 1990-х яе шырока адаптавалі рэжысёры музыкальных відэакліпаў, якія дэманстраваліся на тэлеканале MTV. Такі мантаж стаў таксама часта ўжывацца ў трэйлерах.

Была заўважана і фірменная прыхільнасць Хічкока здымаць у галоўных ролях «зімовых» бландынак (Грэйс Келі, Вера Майлз, Кім Новак, Джанет Лі, Ціпі Хэдрэн, Клод Жад).

Асабістыя якасці

Сучаснікі Хічкока кажуць, што на першым часе ён здаваўся мілым чалавекам, але доўга трываць яго ў якасці суразмоўцы было немагчыма. У дзяцінстве Хічкок быў нелюдзімым, адхіленым ад іншых дзяцей. Аўтар кнігі «Цёмны бок генія» біёграф Хічкока Дональд Спота паказвае яго як жорсткага, баязлівага чалавека.

Хічкок быў педантам: напрыклад, біяграфіі герояў у фільмах распрацоўваліся з асаблівай дбайнасцю, не прапускаючы ні адной дробнай дэталі. Хічкок быў памяшаны на чысціні. Пасля карыстання ракавінай ён выціраў саму ракавіну і кран трыма ручнікамі.

Альфрэд валодаў даволі спецыфічным пачуццём гумару. Ён цалкам мог паднесці чатырыста вэнджаную рыб чалавеку, якому быў агідны пах рыбы. Пры здымках фільма «39 прыступак» галоўным героям прыйшлося праходзіць ўвесь дзень у кайданках, таму што рэжысёр, паводле яго сцвярджэння, страціў ключ ад іх. Вядомы таксама выпадак, калі Хічкок падарыў Мелані Грыфіт, калі тая была ў пяцігадовым узросце, ляльку з тварам яе маці актрысы Тыпі Хедрэн, якая ляжала ў цацачнай труне. Прычына дадзенага падарунку крылася ў тым, што адбыўся канфлікт на здымачнай пляцоўцы паміж Хедрэн і Хічкокам. Хічкок таксама любіў рассаджваць гасцей на спецыяльныя падушкі, якія выдаюць непрыстойныя гукі. Аднойчы ён пажартаваў над бацькам пісьменніцы Дафны дзю Мар'ё — акцёрам Джералдам дзю Мар'ё, запрасіўшы яго ў госці на маскарад. Усім астатнім гасцям ён сказаў, што гэта будзе афіцыйны вечар. У выніку ўвесь вечар Морьё правёў сярод смокінгаў ў касцюме турэцкага султана.

Хічкок на працягу ўсяго жыцця баяўся паліцэйскіх і ні разу не сеў за руль аўтамабіля з-за таго, што ў дзяцінстве за невялікі правіну па радзе бацькі яго замкнулі на дзесяць хвілін у камеры аддзялення паліцыі. Пасля таго, як яго выпусцілі, паліцэйскі сказаў яму, што менавіта так караюць дрэнных людзей. У далейшым з-за боязі паліцэйскіх многія яго фільмы былі пабудаваныя на падсвядомым страху перад несправядлівым абвінавачваннем і пераследам.

Хічкок пакутаваў авафобіяй (або яйцафобіяй) — бояззю прадметаў авальнай формы. Хічкок вельмі нерваваўся пры выглядзе курынага яйкі, пададзенага афіцыянтам.

Альфрэд Хічкок на памяць ведаў назвы і размяшчэнне нью-ёркскіх вуліц, а таксама графік руху цягнікоў у большасці штатаў.

Калі ў жонкі Хічкока здарыўся інсульт, ён увесь час, пакуль яго жонцы рабілі медыцынскія працэдуры, прасядзеў у рэстаранчыку насупраць. У далейшым ён ніколі не набліжаўся да гэтага рэстаранчыка, бо памятаў усе тыя пачуцці, што ён зведаў, калі яго жонка трапіла ў бальніцу.

Тэматычныя трылогіі

Разглядаючы творчасць Хічкока з пазіцый лаканаўскага псіхааналізу, Славой Жыжак падзяляе яго самыя славутыя фільмы на тэматычныя трылогіі:

• «Не той чалавек» (1956), «Галавакружэнне» (1958), «Да поўначы праз паўночны захад» (1959) — тры фільма, у якіх галоўных герояў прымаюць не за тых, кім яны з'яўляюцца на самай справе.
• «Галавакружэнне», «Да поўначы праз паўночны захад» і «Псіха» (1960) — галоўныя героі спрабуюць штучна запоўніць пустэчу, выкліканую смерцю каханай жанчыны («Галавакружэнне»), загадкавай фігурай неіснуючага чалавека («Да поўначы праз паўночны захад» ) і смерцю маці («Псіха»), прычым у апошнім выпадку Норман Бейтс спрабуе ўваскрэсіць маці, заняўшы яе месца ў рэальнасці.
• «Да поўначы праз паўночны захад», «Псіха» і «Птушкі» (1963) ўтвараюць трылогію пра пустаце і дысбалансе ў сямейных адносінах: адсутнасць фігуры бацькі кампенсуецца хваравіта разадзмутым матчыным суперэга. Уладная маці галоўнага героя ва ўсіх трох фільмах адносіцца да яго як да сваёй уласнасці і сваім умяшаннем бурыць яго спробы выбудаваць паўнавартасныя адносіны з іншымі жанчынамі.

Фільмаграфія

Вынік жыцця Хічкока — 55 поўнаметражных кінафільмаў, многія з якіх сталі класікай сусветнага кінематографа. Акрамя таго, Альфрэд Хічкок зняў яшчэ і 21 тэлефільм для серыі «Альфрэд Хічкок уяўляе» і два дакументальныя фільмы (абодва ў 1944 годзе), яшчэ 2 кінапрацы засталіся незавершанымі.

Хічкок купіў правы на экранізацыю рамана Дэвіда Бэці «Вёска зорак», пасля таго, як быў адменены яго папярэдні фільм («Сляпы»). Сюжэт апавядаў пра тое, як пілоты ваенна-паветраных сілаў, транспартуюць атамную бомбу, пасля паломкі выбуховага механізму становяцца смяротнікамі для выканання задання. Але фільм не быў спрадзюсаваны і быў адменены ў 1962 годзе.

Фільмаграфію Хічкока можна ўмоўна падзяліць на некалькі перыядаў: Ціхія гады, Брытанская класіка, Марачны Галівуд, Вайскоўцы гады, Удасканаленне стылю, Чацвёртае дзесяцігоддзе, Майстар саспенса, Вялікі пажылы чалавек, Вяртанне дадому.

«Брытанскі перыяд». Раннія працы да 1925 года

Год	Назва	Вытворчасць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1920	Кліч юнацкасці / The Call of Youth	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Hugh Ford)
1920	Вялікі дзень / The Great Day	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Hugh Ford)
1921	З'яўленні / Appearances	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Donald Crisp)
1921	Карчма Боні Брыр / The Bonnie Brier Bush	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Donald Crisp)
1921	Небяспечныя зманы / Dangerous Lies	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Paul Powell)
1921	Таямнічая дарога / The Mystery Road	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Paul Powell)
1921	Прынцэса Нью-Ёрка / The Princess of New-York	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Donald Crisp)
1922	"Заўсёды расказвай сваёй жонцы / Always Tell Your Wife	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Сурэжысёр (рэжысёр Hugh Croise). Фільм незавершаны.
1922	Бумеранг кахання/Вечны рух / Love's Boomerang/Perpetua	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр John S. Robertson)
1922	Чалавек з радзімы / The Man From Home	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр George Fitzmaurice)
1922	Іспанскі камень / Spanish Jade	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр John S. Robertson)
1922	Скажыце сваім дзецям / Tell Your Children	студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр Donald Crisp)
1922	Тры жывых прывіды / Three Live Ghosts	Студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Дызайнер інтэрцітраў (рэжысёр George Fitzmaurice)
1922	Нумар 13 / Number 13	Студыя ў Іслінгтане, кампанія Famous Players-Lasky		Прадзюсар, рэжысёр (фільм застаўся няскончаны)
1923	Белы цень / The White Shadow	Студыя ў Іслінгтане, арэнда незалежнымі прадзюсарамі Белканам і Вілкаксам		Асістэнт рэжысёра, сааўтар сцэнарыя, мантажор, мастак-пастаноўшчык. (рэжысёр Graham Cutts)
1923	Жанчына — жанчыне / Woman to Woman	Студыя ў Іслінгтане, арэнда незалежнымі прадзюсарамі Белканам і Вілкаксам		Асістэнт рэжысёра, сааўтар сцэнарыя, мастак-пастаноўшчык (рэжысёр Graham Cutts)
1924	Гарачая прыгода / The Passionate Adventure	Студыя ў Іслінгтане, кампанія Gainsborough Pictures		Асістэнт рэжысёра, сцэнарый, мастак-пастаноўшчык (рэжысёр Graham Cutts)
1925	Гнюс / The Blackajard	Студыя UFA, Берлін, Германія		Асістэнт рэжысёра, сцэнарыст, мастак-пастаноўшчык (рэжысёр Graham Cutts)
1925	Грэхападзенне ханжы / The Prude's Fall	Студыя ў Іслінгтане, арэнда незалежнымі прадзюсарамі Белканам і Вілкаксам		Асістэнт рэжысёра, сцэнарыст, мастак-пастаноўшчык (рэжысёр Graham Cutts)

«Брытанскі перыяд». Нямыя фільмы (1925—1929)

Год	Назва	Вытворчасць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1925	Сад асалод / Pleasure Garden
1926	Горны арол / The Mountain Eagle
1926	Жыхар / The Lodger
1927	Па нахільнай / Downhill
1927	Лёгкія паводзіны / Easy Virtue
1927	Рынг / The Ring
1927	Жонка фермера / The Farmer's Wife
1928	Шампанскае / Champagne
1929	Чалавек з вострава Мэн / The Manxman
1929	Шантаж (нямая версія) / Blackmail (silent version)

«Першы галівудскі перыяд» (1940—1947)

Год	Назва	Вытворчасць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1940	Рэбека / Rebecca
1940	Замежны карэспандэнт / Foreign Correspondent
1941	Містэр і місіс Сміт / Mr. & Mrs. Smith
1941	Падазрэнне / Suspicion
1942	Дыверсант / Saboteur
1943	Цень сумневу / Shadow of a Doubt
1944	Выратавальная шлюпка / Lifeboat
1944	Шчаслівага шляху / Bon Voyage			(кароткаметражны фільм)
1944	Прыгода на Мадагаскары / Aventure malgache			(кароткаметражны фільм)
1945	Зачараваны / Spellbound
1946	Благая слава / Notorious
1947	Справа Парадайна / The Paradine Case

«Другі галівудскі перыяд» (1948—1957)

Год	Назва	Вытворчасць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1948	Вяроўка / Rope
1949	Пад знакам казярога / Under Capricorn
1950	Страх сцэны / Stage Fright
1951	Незнаёмцы ў цягніку / Strangers on a Train
1952	Я вызнаюся / I Confess
1954	У выпадку забойства набірайце «М» / Dial M for Murder
1954	Акно на двор / Rear Window
1955	Злавіць злодзея / To Catch a Thief
1955	Непрыемнасці з Гары / The Trouble with Harry
1956	Чалавек, які занадта шмат ведаў / The Man Who Knew Too Much
1957	Не той чалавек / The Wrong Man

«Хічкокаўскія бестселеры» (1958—1964)

Год	Назва	Вытворчасць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1958	Галавакружэнне / Vertigo
1959	Да поўначы праз паўночны захад / North by Northwest
1960	Псіха / Psycho
1963	Птушкі / The Birds
1964	Марні / Marnie

«Позні перыяд» (1966—1976)

Год	Назва	Вытворчасць	Рэлізы	Дадатковая інфармацыя
1966	Разарваная заслона / Torn Curtain
1969	Тапаз / Topaz
1972	Ашалеласць / Frenzy
1976	Сямейная змова / Family Plot

Цытаты

• • «Я цвёрда перакананы, што атмасферу страху ў фільме трэба ствараць выключна кінематаграфічнымі метадамі».
  • «Каб зрабіць вялікі фільм, неабходныя тры рэчы — сцэнарый, сцэнарый і яшчэ раз сцэнарый».
  • «У мастацкім кіно рэжысёр з'яўляецца богам, у дакументальным — Бог з'яўляецца рэжысёрам».

Спасылкі

• Сайт пра Альфрэда Хічкока і яго творчасць
• Alfred Hitchcock — The Master of Suspense