Баляслаў IV Кучаравы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Баляслаў IV Кучаравы
Bolesław IV Kędzierzawy
Партрэт работы Яна Матэйкі
Партрэт работы Яна Матэйкі
Сцяг2-і Князь-прынцэпс Польшчы
1146 — 1173
Папярэднік Уладзіслаў II Выгнаннік
Пераемнік Мешка III Стары

Нараджэнне 1120[1], 1125[2] ці 1122[3][2]
Смерць 5 студзеня 1173 ці 1173
Род Пясты
Бацька Баляслаў III Крывавусты
Маці Саламея фон Берг-Шэлькліген
Жонка Maria[d] і Viacheslava of Novgorod[d][4]
Дзеці Leszek, Duke of Masovia[d]
Дзейнасць палітык
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Баляслаў IV Кучаравы (польск.: Bolesław IV Kędzierzawy) (1120/21 — 5 студзеня 1173) — польскі князь, прадстаўнік дынастыі Пястаў.

Сын Баляслава III і яго другой жонкі — Саламеі фон Берг-Шэлькліген, дачкі герцага Бергскага. Першапачаткова Баляслаў заставаўся ў ценю сваіх старэйшых братоў Лешака (ім. 1115) і Казіміра (1120), але пасля іх заўчаснай смерці ў 1131 годзе стаў найстарэйшым нашчадкам з другога шлюбу свайго бацькі. У 1136 альбо 1137 годзе ажаніўся з наўгародскай князёўнай Вершаславаю (Настассяю), дачкою князя Усевалада Мсціславіча. Мелі траіх альбо чацвярых дзяцей, у тым ліку Баляслава (памёр яшчэ пры жыцці бацькі) і Лешака Мазавецкага. Пасля смерці жонкі ў 1162 годзе Баляслаў ажаніўся з Марыяю, звесткі пра паходжанне якой адсутнічаюць.

Пасля смерці бацькі Баляслаў атрымаў у спадчыну землі Мазовіі і Куяў. Вярхоўным князем Польшчы стаў яго зводны брат Уладзіслаў II. Канфлікты паміж Уладзіславам і яго малодшымі братамі пачаліся ў 1141 годзе і хутка перараслі ў міжусобныя войны, удзел у якіх бралі дружыны кіеўскага князя Усевалада Алегавіча (яго дачка Звініслава была замужам за сынам Уладзіслава II Баляславам Высокім). У выніку кансалідацыі сіл Баляслава Кучаравага і яго малодшых братоў, а таксама масавай падтрымкі з боку польскіх магнатаў Уладзіслаў II быў вымушаны ўцячы да германскага імператара Конрада III, а Баляслаў, здабыўшы пасля доўгай аблогі Кракаў, стаў вярхоўным князем Польшчы. Яго панаванне працягвалася з 1146 па 1173 год.

У 1157 годзе германскі імператар Фрыдрых Барбароса прымусіў Баляслава прызнаць сябе васалам Свяшчэннай Рымскай Імперыі.

У 1159 годзе на выгнанні памёр Уладзіслаў II, недзе паміж 1160—1163 гг. памерла яго жонка, у выніку чаго ў Сілезію вярнуліся сыны Уладзіслава — Баляслаў Высокі і Мешка Плясаногі. У 1166 годзе, выкарыстаўшы паражэнне Баляслава Кучаравага ў Прусіі, Баляслаў і Мешка захапілі ўмацаваныя гарады рэгіёна, што раней былі пад кантролем вярхоўнага князя Польшчы, і такім чынам сталі паўнаўладнымі гаспадарамі Сілезіі. Спробы Баляслава ў 1167 годзе вярнуць кантроль над Сілезіяй скончыліся няўдачаю, што прывяло да канчатковага аддзялення Сілезіі ад рэшты польскіх тэрыторый. Актыўную ролю ў гэтым працэсе адыграў германскі імператар Фрыдрых Барбароса.

Баляслаў Кучаравы памёр 5 студзеня 1173 года, імавернае месца пахавання — Плоцкі кафедральны сабор. Ягоным нашчадкам стаў непаўналетні сын Лешак, а яго апекуном — малодшы брат Баляслава Казімір.

Зноскі

  1. Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
  2. а б http://w.genealogy.euweb.cz/piast/piast1.html
  3. https://fmg.ac/Projects/MedLands/POLAND.htm#_Toc481253517
  4. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.