Блужа (аграгарадок)

Аграгарадок Блужа Від на вёску з трасы Мар’іна Горка — Талька Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Пухавіцкі Сельсавет Блужскі Каардынаты 53°25′11,72″ пн. ш. 28°15′46,88″ у. д. Першая згадка 1417 г. Вышыня цэнтра 159 м Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 801713 Паштовы індэкс 222813 Аўтамабільны код 5 Блужа на карце Беларусі ±

Блужа на Вікісховішчы

Блу́жа (трансліт.: Bluža, руск.: Блужа) — аграгарадок у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Блужскага сельсавета.

Геаграфія

Знаходзіцца за 15 км на паўднёвы ўсход ад раённага цэнтра, 3 км ад чыгуначнай станцыі Блужа на лініі Мінск-Асіповічы.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У канцы XIV ст. палову Блужы атрымаў як выслугу князь Андрэй Васілевіч, які загінуў у бітве на Ворскле (1399), а пасля трымалі яго безпатомныя нашчадкі, другую палову Блужы трымаў пан Румбальд Валімунтавіч. Палова нашчадкаў князя Андрэя, як вымарачная адыйшла на вял.кн. Вітаўта, які 19.4.1411 года перадаў яе Віленскаму капітулу ў абмен на іншыя маёнткі.

На карце Вялікага Княства Літоўскага ХVІ ст. пазначана як вёска.

У 1714 г. блужскія землі належалі Лявону Замайскаму, а ў 1725 г. уладальнікамі былі Адам і Аўгусціна Троські.

Пад уладай Расійскай імперыі

З 1793 г. у складзе Расійскай імперыі, сяло, цэнтр праваслаўнага прыходу Пухавіцкай воласці Ігуменскага павета Мінскай губерні.

У 1795 г. землі Ігуменскага графства «былі наданы генерал-маёру Папову (які пасля быў дзейсным стацкім саветнікам) з колькасцю 1175 душ з усімі належалымі таму маёнтку землямі і ўгоддзямі 28 356 дзесяцін 1599 сажняў, у тым ліку вёска Блужа».

У 1832 г. у Блужы ўжо новыя ўладальнікі — Пётр і Тэафілія Завадскія. Пры Тэафіліі ў 1844 г. на Беларусі праводзілі інвентарную рэформу, тады ж быў складзены інвентар маёнтка Блужа. Маёнтку Блужа належалі вёскі: Падосава — 22 двары, Берлеж — 32, Бабы — 12, Арэшкавічы — 16, Слабодка — 8, Суцін — 15, агулам 105 цяглых двароў. У маёнтку жылі дваровыя людзі — 10 сямей: Баешкі, Галавінчыкі, Кульбіцкія, Прановічы, Палазнікі, Міклушы, Кавалевічы, Шаўцовы.

1869 г. адкрыта народнае вучылішча. У 1879 г. праваслаўнай царкве належала 100 дзес. зямлі, прыход налічваў каля 1600 чалавек. Бытавалі бандарныя, цяслярскія і перавозныя промыслы. У 1886 г. у народным вучылішчы займаліся 36 хлопчыкаў і 9 дзяўчынак, настаўніцай працавала Ганна Дарафеева. У 1900 г. - 45 вучняў (сярод іх 2 дзяўчынкі), іх вучыў настаўнік Васіль Макарэня.

Ад пачатку ХХ ст. і да рэвалюцыі 1917 г. уладальнікам Блужы быў Булгак. Напэўна, той самы Юльян Булгак , што набыў Мацеевічы і Каменку ў 1859 г. Юльян Булгак быў гаспадарлівым шляхціцам, хутка разбагацеў і купіў Блужу. Яго сыны валодалі Блужай, Мацеевічамі, Угодзіным у 1917 г., але вымушаны былі пакінуць сваю маёмасць. Блужане згадваюць, што блужскі Булгак пакінуў маёнтак пасля рэвалюцыі, з’ехаў на Украіну і стаў там дырэктарам цукровага завода.

У 1917 г. адбыліся хвалявання, сяляне захапілі сенажаці.

Найноўшы час

У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.

У жніўні 1919 — ліпені 1920 г. вёска знаходзілася пад польскай уладай.

Пасля рэвалюцыі на базе народнага вучылішча створана школа 1-й ступені, у якой 1922 г. займаліся 54 хлопчыкі і дзяўчынкі.

З 20.08.1924 г. цэнтр сельсавета. Праведзена прымусовая калектывізацыя, створаны калгас "Чырвоны Кастрычнік", працавала кузня.

З канца 1941 г. вёска акупіравана нямецкімі войскамі. Вёска вызвалена 3.07.1944 г.

У 1966 г. да Блужы была далучана в. Бабы.

29 студзеня 2010 года вёска ператворана ў аграгарадок.

Насельніцтва

• пачатак XIX ст. - 79 мужчынскіх, 90 жаночых душ.
• пачатак XX ст. — 79 двароў, 558 жыхароў.
• 1917 — 97 двор, 440 жыхары.
• 1970 — 113 двор, 325 жыхары.
• 1 студзеня 2002 — 196 двароў, 558 жыхароў.

Інфраструктура

Культура

• Дом культуры
• Бібліятэка

Адукацыя

• Блужскі навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад — базавая школа імя М. Чэпіка
• Дзіцячы сад

Медыцына

• Фельчарска-акушэрскі пункт

Эканоміка

• Механічныя майстэрні;
• Аддзяленне сувязі;
• Крама;
• Аграсядзіба "Дары Вялеса".

Чыгуначны

Праз тэрыторыю вёскі праходзіць Мінскае аддзяленне Беларускай чыгункі Мінск — Гомель. Знаходзіцца прыпыначны пункт Майскі

Вядомыя асобы

• Аляксандр Аляксандравіч Прановіч — беларускі краязнавец, дырэктар Пухавіцкага раённага краязнаўчага музея.
• Васіль Рыгоравіч Шапялевіч — доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

• Музей Героя Савецкага Саюза Мікалая Чэпіка
• Мемарыял у памяць загінулых у Другой сусветнай вайне (скульптар У. Слінчанка).

Страчаная спадчына

• Царква Успення Прасвятой Багародзіцы
• Сядзіба

Галерэя

• 
• 
• 
• 
• 

  Успенская царква ў Блужы на здымку да 1962 г.

• 
• 
• 

  Мемарыял у памяць загінулых у Другой сусветнай вайне.

Літаратура

• Збор помнікаў гісторыі і культуры. Мінская вобласць. Кніга 2. 1987. С.125. Блужа
• Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А.Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. - Мінск : Беларусь, 2003. - 748 с. - 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Блужа (аграгарадок)
• в. Блужа на Radzima.org
• Фото-Планета, в. Блужа
• Прагноз надвор'я ў в. Блужа Архівавана 5 жніўня 2016.
• Портал Талька-Инфо. Блужа Архівавана 9 снежня 2013.