Гаўрыла Харытонавіч Вашчанка

Гаўрыла Харытонавіч Вашчанка
Гаўрыла Харытонавіч Вашчанка
	; Гаўрыла Вашчанка на сваёй юбілейнай выставе ў Нацыянальным мастацкім музее Беларусі 12.12.2013
Дата нараджэння	20 чэрвеня 1928
Месца нараджэння	Чыкалавічы, Камарынскі сельсавет, Брагінскі раён, Гомельская акруга, БССР, СССР;
Дата смерці	14 лютага 2014 (85 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь;
Месца пахавання	Усходнія могілкі;
Грамадзянства	БССР; Беларусь;
Род дзейнасці	мастак
Месца працы	Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў;
Жанр	пейзаж, нацюрморт, партрэт і тэматычная карціна[d]
Вучоба	Львоўская нацыянальная акадэмія мастацтваў;
Мастацкі кірунак	Рэалізм
Вядомыя працы	«Зямля пад белымі крыламі»
Уплыў	Іван Фёдаравіч Гутараў[d]
Уплыў на	Юрый Гаўрын
Член у	Саюз мастакоў СССР; Беларускі саюз мастакоў;
Узнагароды	; Ганаровы грамадзянін горада Гомеля[d] (2013)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гаўрыла Вашчанка (20 чэрвеня 1928, в. Чыкалавічы, Брагінскі раён, Гомельская вобласць — 14 лютага 2014) — беларускі мастак, жывапісец^[1]. Народны мастак БССР (1988). Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі (1977)^[1]. Прафесар (1980)^[1]. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1987).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў Львоўскі інстытут прыкладнога і дэкаратыўнага мастацтва ў 1955^[1]. На педагагічнай працы з 1955 (з 1961 у Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце, загадчык кафедрай манументальна-дэкаратыўнага мастацтва з 1975)^[1].

Персанальная карцінная галерэя Вашчанкі з 2002 дзейнічае ў Гомелі.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Працаваў у галіне станковага жывапісу, акварэлі, манументальнай размалёўкі і вітражу. Аўтар станковых і манументальных твораў пра гераізм савецкага народа ў гады Айчыннай вайны і пасляваеннай стваральнай працы^[1]. Значнае месца ў творчасці Вашчанкі займала тэма адлюстраванння жыцця сучаснага Палесся (карціны «Маё Палессе», 1971; «Нафтавікі Палесся», «Сакавік», абедзве 1973)^[1].

Работы вылучаюцца жанравай і тэматычнай разнастайнасцю, роздумам над актуальнымі праблемамі часу і мінуўшчынай роднай зямлі, патрыятызмам. Характэрнай іх асаблівасцю з'яўляецца глыбокі філасофскі змест, пераданы лаканічнымі выяўленчымі сродкамі^[1].

Сярод твораў: «Ад Савецкага інфармбюро», «Непакораная» (абедзве 1967), «Бетон», «Косцік» (абедзве 1970), «Юнацтва» (1971), «Маё Палессе», «Дума пра хлеб» (абедзве 1973), «Балада пра мужнасць» (1974), «Жнівень» (1975), «Мацярынскія крылы» (1975), «Прастора» (1978), «Нацюрморт з барэльефам Гусоўскага» (1986) і інш. Важным падзеям беларускай гісторыі прысвечаны палотны «Грунвальдская бітва» (1985), трыпціх пра паўстанне К. Каліноўскага «За зямлю, за волю» (1983), «Балада пра мужнасць» (1974) і інш.

Аўтар мазаічнага пано «Палёт» (1963) у Палацы культуры тэкстыльшчыкаў у Мінску. Зрабіў манументальныя размалёўкі «Зямля светлагорская» (1973^[1], Палац культуры хімікаў у Светлагорску), энкаўстыкі^[ru] «Асветнікі» (1976, Ліцэй БДУ), вітражы і люстры ў касцёле Сымона і Алены (1974, Мінск) і інш^[1].

Стварыў партрэты пісьменнікаў, асветнікаў, дзяржаўна-палітычных дзеячаў Беларусі — Я. Купалы, Я. Коласа, Ефрасінні Полацкай, Кірылы Тураўскага, К. Астрожскага, С. Буднага, В. Цяпінскага і інш.

Адкрыццё апошняй выставы Гаўрылы Харытонавіча Вашчанкі «Таямніца ночы», прысвечанай 85-годдзю з дня нараджэння майстра. 12 снежня 2013 года, Нацыянальны мастацкі музей
Злева направа: Гаўрыла Вашчанка, Генадзь Бураўкін, Васіль Шаранговіч.
Злева направа: Міхаіл Баразна, Гаўрыла Вашчанка, Генадзь Бураўкін, Васіль Шаранговіч, Рыгор Сітніца, Уладзімір Пракапцоў.
Злева направа: Гаўрыла Вашчанка, Васіль Шаранговіч, Рыгор Сітніца, Уладзімір Пракапцоў.
Злева направа: Гаўрыла Вашчанка, Васіль Шаранговіч, Міхаіл Баразна, Уладзімір Пракапцоў.
Рэктар Акадэміі мастацтваў Беларусі Міхаіл Баразна, дырэктар Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь Уладзімір Пракапцоў.
Мастакі-сябры Гаўрыла Вашчанка і Васіль Шаранговіч.

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і Ващенко Гавриил Харитонович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 107. — 737 с.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Драчоў П. Народжаны беларускім Палессем / П. Драчоў // Беларускі гістарычны часопіс. — 2004. — № 2. — с. 32-33.
Тараканава М. Манументальны сімвалізм Гаўрылы Вашчанкі / М. Тараканава. // Роднае слова. — 2003. — № 6. — с. 93-95.
Шаура Г. Ф., Г. Х. Вашчанка. — Мн., 1978
Гавриил Ващенко: Живопись. Монументальное искусство/сост. О. П. Воронова. — М., 1980.

[БС-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і Ващенко Гавриил Харитонович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 107. — 737 с.

[1]