Рубель (Столінскі раён)

Рубель
Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая
Раён	Столінскі
Сельсавет	Рубельскі
Каардынаты	51°57′ пн. ш. 27°04′ у. д.HGЯO
Першая згадка	1458
Колькасць двароў	1461
Насельніцтва	4 300 чалавек (2007)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1655
Паштовы індэкс	225533
Аўтамабільны код	1
СААТА	1258858076
	Рубель на Вікісховішчы

Рубе́ль^[1] (трансліт.: Rubieĺ, руск.: Рубель) — аграгарадок у Столінскім раёне Брэсцкай вобласці, на рацэ Чаква (старыца Рубельская Рака). Уваходзіць у склад Рубельскага сельсавета. Размешчана за 10 км на паўднёвы захад ад Альпеня, за 6 км на ўсход ад Беражнога, за 3 км на поўнач ад Хотамля, за 18 км паўночны ўсход ад Століна, за 263 км — ад Брэста, за 26 км — ад чыгуначнай станцыі Гарынь.

Цэнтр сельскагаспадарчага вытворчага кааператыва «Рубельскі» (былога калгасу). Другая паводле велічыні вёска ў Брэсцкай вобласці (пасля Альшан).

Гісторыя

Вядома з 1458 года пад назвай Любра (Любер), у канцы XVIII ст. згадваецца ўжо як Рубля, Рубель. У XVI—XVIII стст. у складзе Пінскага павета Берасцейскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, уладаннем Зышчынічаў, Пашкевічаў, Рэзановічаў.

Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай (1793) года ў Расійскай імперыі, у складзе Хорскай воласці Мазырскага павета Мінскай губерні.

З 1921 года ў складзе Польшчы.

З 1939 года ў складзе Беларускай ССР, з 15 студзеня 1940 года ў Давыд-Гарадоцкім раёне Пінскай вобласці створаны Рубельскі сельсавет.

Падчас Другой сусветнай вайны, у 1944 годзе, падчас адступлення нямецка-фашысцкія захопнікі спалілі вёску — 730 хат, загубілі 122 жыхароў, ацалела толькі царква. Рубель увекавечаны ў мемарыяльным комплексе «Хатынь» як адна са спаленых вёсак.

З 1954 года ў Брэсцкай вобласці. З 1961 года ў Столінскім раёне.

Насельніцтва

Да 1973 года Рубель была найбуйнейшая вёска Беларусі^[2]. На пачатку XXI ст. — другая па велічыні вёска Столінскага раёна і Брэсцкай вобласці (пасля Альшан), да 2005 года — трэцяя ў Брэсцкай вобласці (пасля Альшан і Моталя).

1886 год — 450 жыхароў, 46 гаспадарак
1897 год — 450 жыхароў, 38 дамоў^[3]
1909 год — 3259 жыхароў, 448 двароў
1921 год — болей за 2800 жыхароў, 457 гаспадарак
1932 год — 4166 жыхароў
1939 год — 3887 чалавек, 541 двор.
1941 год — 3688 чалавек, 730 гаспадарак
1959 год — 4668 жыхароў
1970 год — 5565 жыхароў
1999 год — 4186 жыхароў, 440 двароў
2001 год — 4138 жыхароў, 1350 двароў
2004 год — каля 4500 жыхароў, 1444 двары
2005 год — 4034 чалавек, 1453 двары^[3]
2007 год — 4300 чалавек, 1461 двор^[2]
2010 год — 4700 чалавек^[4]

Інфраструктура

У вёсцы знаходзяцца льнокамбінат (не працуе), аддзяленне сувязі РУП «Белпошта», аддзяленне ААТ «Беларусбанк», аптэка, 7 прыватных крам (Вераніка, Людміла, Вольга, аўтазапчасткі), 4 дзяржаўных крамы, два ўнівермага (Сілуэт і Прамтавары), кафэ «Івушка», школьная сталовая, кнігарня (зачынена), дзве хлебныя крамы, бібліятэка, Дом культуры, камбінат бытавога абслугоўвання, сярэдняя школа, два яслі-сада, рынак, аўтазаправачная станцыя, два млыны.

У ліпені 2008 года ў вёсцы адкрылася новая амбулаторыя.

Славутасці

Помнік землякам, загінулым у Вялікую Айчынную вайну, пастаўлены ў 1965 годзе.
Курганы, паселішчы і могільнік зарубінецкай культуры.
Царква Святога Міхаіла Арханёла (Рубельская Міхайлаўская царква). Пабудавана ў 1796 годзе, адзін з яскравых узораў палескай школы драўлянага дойлідства ў стылі барока.
Успенская царква. Пабудавана ў 1996 годзе.
Малітоўны дом хрысціян веры евангельскай (хрысціян-баптыстаў).

Мікратапанімія

Традыцыйная вёска дзеліцца на 11 мікравёсак:

Вакза́л — паўднёва-заходняя частка вёскі, на захад ад цэркваў
Вялі́кі Лес — паўднёва-заходняя частка вёскі, за Вакзалам
До́ўгае — усходняя частка вёскі, каля Салабаі
Жыды́ — усходняя частка вёскі
Запо́лле — паўночна-ўсходняя частка вёскі
Зарэ́чча — заходняя частка вёскі, на левым беразе Чаквы
Машлякі́ — паўднёвая частка вёскі
Но́вы Пасёлак — на ўсход ад Туразы
Салабаі́ — усходняя частка вёскі
Сяло́ — цэнтральная частка вёскі
Ту́раза — паўночна-ўсходняя частка вёскі

Рубельская гаворка

Прыклады мясцовай гаворкі:

Бага́то — шмат
Вон — ён
Вона́ — яна
Воны́ — яны
Дзе́ўчына — дзяўчына
Дзярэ́ўня — вёска
Е́сцяка — ёсць
Кого́ — кагосьці
Колі́ — калі
Кра́ма — ларок
Ла́ўка — крама
Ма́мо — мама
Пое́хаў — паехаў
Пошо́ў — пайшоў
Та́то — тата
У мане́ — у мяне
Фа́йно — цудоўна
Хоро́шы — прыгожы
Цяпэр — сёння
Шо-то — штосьці
Шчо — што
Якэ́ — які

Вядомыя асобы

Віктар Аляксандравіч Вабішчэвіч (нар. 1989) — беларускі плывец.
Пётр Андрэевіч Вабішчэвіч (нар. 1963) — беларускі палітык.
Андрэй Аляксеевіч Каляда (нар. 1946) — беларускі спецыяліст у галіне інфарматыкі.
Мікалай Іванавіч Пашкевіч (нар. 1958) — беларускі мовазнавец, пісьменнік.
Віктар Юр’евіч Сотнікаў (нар. 2001) — беларускі футбаліст.

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Рубэ́ль
↑ ^а ^б Вось гэта Рубель! // Звязда
↑ ^а ^б Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 4, кн. 2. Брэсцкая вобласць / рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2007. — 608 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0388-7. С. 591.
↑ Пра «маё» і «не маё»(недаступная спасылка) // Звязда

Літаратура

Рубель // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 418—419. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рубель (Столінскі раён)
Рубель на Radzima.org
Рубель
Радыё Свабода, У «Доме літаратара» Андрэй Хадановіч, Віктар Вабішчэвіч, Міхал Анемпадыстаў
Рэальны прагноз надвор’я ў вёсцы Рубель

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Рубэ́ль

[Звязда1-2] а ^б Вось гэта Рубель! // Звязда

[ReferenceA-3] а ^б Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 4, кн. 2. Брэсцкая вобласць / рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2007. — 608 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0388-7. С. 591.

[4] Пра «маё» і «не маё»(недаступная спасылка) // Звязда

[1]

[2]

[3]

[4]