Рыгор Аляксеевіч Разуваеў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Рыгор Аляксеевіч Разуваеў
Дата нараджэння 11 (23) жніўня 1895
Месца нараджэння
Дата смерці 12 лютага 1989(1989-02-12) (93 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці хімік
Навуковая сфера арганічная хімія
Месца працы
Навуковая ступень доктар хімічных навук
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Аляксей Фаворскі[d]
Вядомыя вучні Gleb Abakumov[d], Guéorguiï Domratchev[d] і Юрый Артуравіч Альдэкоп
Член у
  • Акадэмія навук СССР[d]
Прэміі
Ленінская прэмія Дзяржаўная прэмія СССР Дзяржаўная прэмія СССР Дзяржаўная прэмія СССР
Узнагароды
Герой Сацыялістычнай Працы
ордэн Леніна ордэн Леніна ордэн Леніна ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна»
Заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі РСФСР

Рыгор Аляксеевіч Разува́еў[2] (руск.: Разуваев Григорий Алексеевич; 23 жніўня 1895 — 12 лютага 1989) — вучоны ў галіне арганічнай хіміі, доктар хімічных навук (1946), акадэмік Акадэміі навук СССР (1966, член-карэспандэнт з 1958). Герой Сацыялістычнай Працы (1969).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў Маскве. Жыў таксама разам з бацькамі ў Ніжнім Ноўгарадзе і Серпухавае[3]. У 1907 годзе разам з маці вярнуўся ў Маскву і ў 1917 годзе скончыў 1-ю мужчынскую гімназію. Паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Маскоўскага ўніверсітэта. У канцы другога курса пакінуў вучобу і пераехаў у Палтаўскую губерню, у сяло Карпілаўка[3]. Пасля ўсталявання Савецкай улады прыехаў у 1922 годзе ў Петраград і паступіў на трэці курс фізіка-матэматычнага аддзялення Петраградскага ўніверсітэта, які скончыў у 1925[2] годзе. Працаваў у Акадэміі навук СССР, з 1927 года ў Лабараторыі высокіх ціскаў У. М. Іпацьева, якая ў 1929 годзе пераўтворана ў Дзяржаўны інстытут высокіх ціскаў, дзе займаў пасаду намесніка дырэктара. Адначасова выкладаў і загадваў кафедрай у Ленінградскім тэхналагічным інстытуце і ўзначальваў Лабараторыю арганічнай хіміі Акадэміі навук[3].

У 1930—1932 гадах знаходзіўся ў замежнай камандзіроўцы і праходзіў стажыроўку ў Баварскай акадэміі навук (Мюнхен) у лабараторыі прафесара Г. Віланда. У 1932—1934 гадах займаў пасаду загадчыка кафедры атручваючых і выбуховых рэчываў Ленінградскага тэхналагічнага інстытута.

У 1934 годзе Р. А. Разуваеў быў арыштаваны і асуджаны па «Справе славістаў». Адбываў пакаранне ў Варкуце, пад Архангельскам, ва Ухце на радыевым заводзе. Быў датэрмінова вызвалены ў 1942 годзе без права пражывання ў Маскве і Ленінградзе.

У 1945 годзе абараніў кандыдацкую і доктарскую дысертацыі ў Інстытуце арганічнай хіміі Акадэміі навук СССР[3]. У 1946—1947 гадах займаў пасаду загадчыка кафедры арганічнай хіміі Горкаўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Адначасова з 1947 года загадваў лабараторыяй арганічнай хіміі Навукова-даследчага інстытута хіміі пры Горкаўскім дзяржаўным універсітэце, у 1956—1962 гадах — дырэктар інстытута. У 1963 годзе ўзначаліў Лабараторыяю стабілізацыі палімераў Акадэміі навук СССР. У 1969—1988 гадах займаў пасаду дырэктара Інстытута хіміі Акадэміі навук СССР (Горкі).

Навуковая і грамадская дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар навуковых прац па хіміі металаарганічных злучэнняў, арганічных пераксідаў, радыкальных рэакцый. Разам з М. М. Катонам адкрыў спосаб генерыравання свабодных аліфатычных радыкалаў, разам з Ю. А. Альдэкопам і М. А. Майерам рэакцыю ініцыіравання дэкарбаксіліравання дыацылатаў ртуці, прамую рэакцыю свабодных радыкалаў з ртуццю[2]. Пад кіраўніцтвам Р. А. Разуваева былі створаны спосабы атрымання ніткападобных монакрышталёў і слаістых плёнак германію і іншых паўправадніковых матэрыялаў.

Сярод апублікаванага:

  • Металлоорганические соединения в электронике — М., 1972 (у сааўтарстве);
  • Вязкость плотность и электропроводность растворов молнбдата и хромата натрия при повышенных температурах. — ЛГУ, 1976 (у сааўтарстве);
  • Растворы электролитов в высоко и низкотемпературном режимах. — Л.: Изд-во ЛГУ, 1980 (у сааўтарстве).

Узнагароды і званні[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Разуваев Григорий Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  2. а б в БелЭн 2001.
  3. а б в г д е ё ж Разуваев Григорий Алексеевич на сайце «Героі краіны»

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Разуваеў Рыгор Аляксеевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 264—265. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
  • Ольдекоп Ю. А., Маеир Н. А. Г. А. Разуваев. (К 70-летию со дня рождения и 40-летию научной и педагогической деятельности) // «Журнал общей химии», 1966, т. 36, в. 2. (руск.)
  • Воспоминания об академике Г. А. Разуваеве. — М.: Наука, 1992; 2-е изд. 1994. — 329 с. (руск.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]