Станіслаў Панятоўскі (сын Францішка)

Станіслаў Панятоўскі
Stanisław Poniatowski
С. Панятоўскі. М. Бачыярэлі, сяр. XVIII ст.
Герб «Цёлак»
ваявода мазавецкі[d] 1731 — 1752
кашталян кракаўскі[d] 1752 — 1762
Папярэднік	Юзаф Патоцкі
Пераемнік	Ян Клеменс Браніцкі
падскарбі вялікі літоўскі снежань 1722 — 15 снежня 1731
Папярэднік	Міхал Казімір Коцел
Пераемнік	Ян Міхал Салагуб
падстолі вялікі літоўскі 7 снежня 1722 — снежань 1722
Папярэднік	Міхал Фрыдэрык Чартарыйскі
Пераемнік	Казімір Марцыян Агінскі[d]
староста пшамыскі[d]
староста люблінскі[d]
староста стрыйскі[d]
староста ратненскі[d]
староста рыцкі[d]
староста мастоўскі[d]
Нараджэнне	15 верасня 1676(1676-09-15)[…] Хойнік[d], Рэч Паспалітая
Смерць	29 жніўня 1762(1762-08-29) (85 гадоў) Рыкі, Рэч Паспалітая
Месца пахавання	Рыкі
Род	Панятоўскія
Бацька	Францішак Панятоўскі
Маці	Алена з Невяроўскіх[d]
Жонка	Тэрэза з Войнаў-Ясянецкіх Канстанцыя з Чартарыйскіх
Дзеці	Станіслаў Аўгуст Панятоўскі, Казімеж Панятоўскі[d], Аляксандр Панятоўскі[d], Людвіка Марыя з Панятоўскіх[d], Ізабела з Панятоўскіх, Анджэй Панятоўскі[d], Міхал Ежы Панятоўскі[d] і Францішак Панятоўскі
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Адукацыя	Ягелонскі ўніверсітэт
Званне	генерал
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Станіслаў Панятоўскі (16 верасня 1676 — 29 жніўня 1762) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай. Падстолі (1722) і падскарбі вялікі літоўскі (1722—1731), ваявода мазавецкі (1731—1752), кашталян кракаўскі (з 1752); генерал літоўскай артылерыі (1707—1709) і кавалерыі шведскага войска, генерал-лейтэнант польскага войска.

Біяграфія

Прадстаўнік шляхецкага роду Панятоўскіх герба «Цёлак», сын Францішка, лоўчага падляшскага, і Алены з Невяроўскіх.

Атрымаў адукацыю ў Вене. Потым запісаўся ў аўстрыйскае войска, ваяваў пад кіраўніцтвам прынца Яўгена Савойскага. Вярнуўся на радзіму, у канфлікце паміж Сапегамі і шляхтай выступіў на баку Сапегаў, разам з імі перайшоў у часе Паўночнай вайны (1700—1721) на бок караля Швецыі Карла XII. Удзельнічаў у бітвах супраць сіл Аўгуста Моцнага і расійскіх войскаў. Наблізіўся да новаабранага караля і вялікага князя Станіслава Ляшчынскага. Удзельнічаў у бітвах пад Галоўчынам (1708) і Палтавай (1709), дзе ўратаваў жыццё Карлу XII.

У 1718 пасяліўся ў Каралеўстве Польскім, дзе яму вярнулі канфіскаваныя маёнткі. У 1720 ажаніўся ў другім шлюбе з князёўнай Канстанцыяй Чартарыйскай, якая ў 1721 набыла маёнтак Воўчын у Берасцейскім павеце, дзе неўзабаве збудавалі касцёл і палац — рэзідэнцыю Панятоўскіх. Увайшоў у шэрагі магнатаў, карыстаўся графскім тытулам. Яго сыны на сойме 1764 атрымалі княжацкі тытул.

Першы раз ажаніўся з Тэрэза Вайнянкай, другі — з Канстанцыяй Чартарыйскай. У другім шлюбе нарадзіліся дзеці:

• Казімір (1721—1800) — падкаморы вялікі каронны (1742—1773), генерал польскага войска;
• Францішак (1723—1749) — канонік і пробашч кафедральнага касцёла ў Кракаве;
• Станіслаў Аўгуст (1732—1798) — кароль польскі і вялікі князь літоўскі;
• Андрэй (1734—1773) — генерал-лейтэнант аўстрыйскага войска (1760), фельдмаршал (1771), князь Свяшчэннай Рымскай імперыі;
• Міхал Ежы (1736—1794) — біскуп плоцкі (1773), архібіскуп гнезненскі (1784).

Літаратура

• Грыцкевіч А. Панятоўскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 397. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.