Фёдар Іванавіч Куляшоў

Фёдар Іванавіч Куляшоў
Дата нараджэння	18 чэрвеня 1913(1913-06-18)
Месца нараджэння	Вялікія Стралкі, Рагачоўскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	29 снежня 1993(1993-12-29) (80 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР  Беларусь
Род дзейнасці	навуковец, крытык, выкладчык універсітэта
Месца працы	БДУ Сахалінскі дзяржаўны ўніверсітэт[d] Кастанайскі педагагічны ўніверсітэт[d] Савецкая Беларусь Паўднёва-Уральскі дзяржаўны ўніверсітэт Кызылардзінскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Каркыт Ата[d] Інстытут літаратуразнаўства НАНБ
Навуковая ступень	доктар філалагічных навук (1964)
Навуковае званне	прафесар (1965)
Альма-матар	Расійскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя А. І. Герцэна (1944) Ленінградскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна[d] (1935)
Член у	Саюз пісьменнікаў БССР
Узнагароды	Нагрудны знак «За выдатныя поспехі ў сярэдняй спецыяльнай адукацыі»[d] Ганаровая грамата МінВНУ БССР[d]

Фёдар Іванавіч Куляшо́ў (18 чэрвеня 1913 — 29 снежня 1993) — вучоны ў галіне літаратуразнаўства, крытык, педагог. Доктар філалагічных навук (1964), прафесар (1965). Псеўданімы: Хведар Вясёлы; Фёдоров К.; Фёдараў К.

Біяграфія

Нарадзіўся ў вёсцы Вялікія Стралкі (зараз у Рагачоўскім раёне Гомельскай вобласці Беларусі) у сялянскай сям’і. Рана застаўся без бацькоў. Быў пастухом і парабкам. У 1925—1930 гадах выхоўваўся ў дзіцячых дамах у Бабруйску і Пірэвічах. У 1931—1933 гадах працаваў літаратурным супрацоўнікам рагачоўскай газеты «Камунар» і ўласным карэспандэнтам газеты «Савецкая Беларусь». У 1935 годзе скончыў Ленінградскі абласны настаўніцкі інстытут і працаваў выкладчыкам рускай мовы і літаратуры ў Кіраўску. Завочна вучыўся на аддзяленні мовы і літаратуры ў Ленін­градскім педагагічным інстытуце імя М. М. Пакроўскага, які скончыў у 1944 годзе.

Па некаторых звестках, упершыню Ф. І. Куляшоў быў арыштаваны на непрацяглы час у 1935 годзе. А 26 красавіка 1938 года зноў быў арыштаваны, асуджаны на 5 гадоў зняволення і знаходзіўся ў Варкутлагу. Па іншых звестках, Фёдар Іванавіч Куляшоў быў арыштаваны 26 сакавіка 1939 года і асуджаны 26 мая 1939 года Мурманскім абласным судом на 5 гадоў папраўча-працоўных лагераў па артыкуле 58, пункце 10 Крымінальнага кодэкса РСФСР «За захаванне антысавецкай літаратуры» (пры вобыску былі знойдзены раманы Б. Пільняка і Б. Ясенскага). 24 студзеня 1990 года быў рэабі­літаваны Вярхоўным судом РСФСР.

У пачатку Вялікай Айчыннай вайны Ф. І. Куляшоў знаходзіўся ў Растове-на-Доне і разам з сям’ёй быў эвакуіраваны ў Міяс. Да лютага 1942 года знахо­дзіўся ў працоўнай арміі, потым працаваў настаўнікам у адной са школ Міяскага раёна. З лістапада 1943 года працаваў пісарам ваенна-перасыльнага пункта ў Чалябінску, а ў пачатку 1944 года ў Чалябінскім механіка-машынабудаўнічым інстытуце выкладчыкам рускай мовы і літаратуры, у 1945—1950 гадах — у Кустанайскім настаўніцкім інстытуце. У 1950—1951 гадах Фёдар Іванавіч Куляшоў займаў пасаду загадчыка кафедры рускай літаратуры Кзыл-Ардынскага педагагічнага інстытута (Казахская ССР). У 1951—1955 гадах дацэнт кафедры рускай і ўсеагульнай літаратуры Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта і па сумяшчальніцтве — старшы навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуры Акадэміі навук БССР. У 1955—1961 гадах дацэнт кафедры рускай і ўсеагульнай літаратуры ў Сахалінскім універсітэце. У 1961 годзе Ф. І. Куляшоў вярнуўся ў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт і працаваў там да 1990 года. У 1966—1969 гадах займаў пасаду загадчыка кафедры, у 1985—1990 гадах — кансультант пры кафедры.

Навуковая дзейнасць

Друкавацца пачаў у 1946 годзе. Пісаў на рускай і беларускай мовах. Займаўся даследаваннямі гісторыі рускай літаратуры XIX — пачатку XX стагоддзя. Аўтар кніг пра творчасць Г. Дзяржаві­на, Я. Бара­­тынскага, Л. Талстога, М. Някрасава, А. Чэхава, В. Верасаева, М. Горкага, І. Мележа, А. Купрына, Я. Брыля, П. Пестрака, І. Шамякіна, М. Лынькова, М. Лобана, І. Чыгрынава і інш. Пад рэдакцыяй Ф. І. Куляшова і з яго ўступным артыкулам выйшаў у Маскве збор твораў А. Купрына ў 10 тамах.

Сярод апублікаванага:

• Міхась Лынькоў. Нарыс пра жыццё і творчасць (1961);
• Твочы шлях А. І. Купрына (1963, 2-е выданне 1983—1987);
• Эцюды аб прозе — Мн., 1964.;
• Іван Мележ: літаратурная біяграфія — Мн., 1968;
• Современная белорусская проза. — М., 1970;
• Л. Н. Толстой: Из лекций по русской литературе ХІХ века (1978);
• Літаратурныя партрэты — Мн., 1983;
• У дарозе — Мн., 1988.

Узнагароды і званні

Працоўныя заслугі Ф. I. Куляшова адзначаны ганаровым знакам «За выдатныя поспехі ў рабоце ў галіне вышэйшай адукацыі СССР», Ганаровай граматай Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі БССР, медалём «Ветэран працы», трыма граматамі рэктарата Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Літаратура

• Куляшоў Фёдар Іванавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 409. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Куляшоў Фёдар Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 18—19. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Куляшоў Фёдар Іванавіч // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1994. — Т. 3. Івашын — Кучар. — С. 483—486. — 585 с.; іл.. — ISBN 5-85700-123-4.

Спасылкі

• Куляшоў Фёдар Іванавіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»
• Нашы юбіляры. Фёдар Іванавіч Куляшоў Архівавана 8 кастрычніка 2022. // Электронная бібліятэка БДУ
• Эмануіл Іофе Ад пастуха да прафесара БДУ // Настаўніцкая газета