Віцебскае паўстанне: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др added Category:Канфлікты 1623 года using HotCat |
др шаблён, мінус спасылка на спрэчны рэсурс |
||
| Радок 15: | Радок 15: | ||
* {{кніга|загаловак=Витебск: Энциклопедический справочник|адказны=Гл. редактор И. П. Шамякин|месца=Мн.|выдавецтва=БелСЭ им. П. Бровки|год=1988|старонкі=123—124|старонак=408|isbn=5-85700-004-1|тыраж=60 000}}{{ref-ru}} |
* {{кніга|загаловак=Витебск: Энциклопедический справочник|адказны=Гл. редактор И. П. Шамякин|месца=Мн.|выдавецтва=БелСЭ им. П. Бровки|год=1988|старонкі=123—124|старонак=408|isbn=5-85700-004-1|тыраж=60 000}}{{ref-ru}} |
||
{{Пратэсты ў Беларусі}} |
|||
== Спасылкі == |
|||
* [http://www.pravoslavie.ru/archiv/zaprusprav4.htm Православие в Западной Руси после заключения Брестской унии. Часть 4.]{{ref-ru|}} |
|||
[[Катэгорыя:Гісторыя Віцебска]] |
[[Катэгорыя:Гісторыя Віцебска]] |
||
Версія ад 20:24, 3 кастрычніка 2020
Віцебскае паўстанне (12 лістапада 1623) — выступленне праваслаўных гараджан Віцебска супраць уніяцкага архіепіскапа Іасафата Кунцэвіча.
Падрыхтоўка і прычыны
У падрыхтоўцы выступлення ўдзельнічалі жыхары Магілёва, Оршы, Полацка і Вільні. Галоўнай прычынай паўстання сталі жорсткія метады насаджэння уніяцтва з боку архіепіскапа Іасафата Кунцэвіча.
Падзеі
Па сігнале званоў ратушы і праваслаўных цэркваў некалькі тысяч паўстанцаў рушылі да рэзідэнцыі Кунцэвіча, уварваліся ў двор, падпалілі дом, забілі архіепіскапа, а цела кінулі ў Дзвіну. Святары і чэлядзь з акружэння былі збіты, маёмасць разрабавана, а архіў знішчаны. Рымскі папа Урбан VIII заклікаў караля Рэчы Паспалітай Жыгімонта III бязлітасна расправіцца з паўстанцамі. У Віцебск прыбылі каралеўскія камісары з узброенымі атрадамі. Усе гараджане, у тым ліку члены магістрата былі аб'яўлены саўдзельнікамі. Віцебск быў пазбаўлены Магдэбургскага права. З горада спагнана 3079 злотых. Камісары загадалі зняць званы з ратушы і ўсіх праваслаўных цэркваў і адліць з іх вялікі звон у памяць пра Кунцэвіча, ратуша была разбурана. Затрыманы і пакараны смерцю 19 чалавек, у тым ліку 2 бурмістры і падбухторшчык паўстання — палачанін Пётра Васілеўскі, які на допыце прызнаўся, што была сувязь з праваслаўным брацтвам у Вільні. 78 чалавек, у тым ліку зачыншчык забойства Кунцэвіча Сцёпан Пасіёра былі прыгавораны да пакарання смерцю завочна.
Паўстанне ў культуры
Пад уплывам У. Стукаліча І. Рэпін збіраўся напісаць гістарычную карціну пра Віцебскае паўстанне 1623 (не здзейснена, захаваўся эскіз «Пропаведзь Кунцэвіча ў Віцебску», (1893)). Уладзімір Караткевіч напісаў п'есу «Званы Віцебска».
Літаратура
- Мялешка В. І. Віцебскае паўстанне // Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. — Мн., 1997. — Т. 4. — С. 215.
- ЭнцВКЛ, Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя П.Броўкі, 2005. — 684 с.: іл. ISBN 985-11-0314-4.
- Витебск: Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1988. — С. 123—124. — 408 с. — 60 000 экз. — ISBN 5-85700-004-1. (руск.)
