Масавыя хваляванні ў Слуцку 12 кастрычніка 1967 года
Масавыя хваляванні ў Слуцку 12 кастрычніка 1967 г. — сутыкненні жыхароў Слуцку з войскамі МУС падчас спробы няўдалага самасуду над крымінальнымі абвінавачанымі.
Падзеі
[правіць | правіць зыходнік]9 красавіка 1967 г. загадчык аддзела культуры Слуцкага гарвыканкама Генадзь Гапановіч і яго сваяк Леанід Сыцько выганялі з пад’езда свайго дома п’янага рабочага Аляксандра Нікалаеўскага і нанеслі яму цяжкія цялесныя пашкоджанні, ад якіх ён памёр[1]. Калі 10 кастрычніка 1967 г. у Слуцку пачаўся суд на Гапановічам і Сыцько, ля будынка суда сабраўся натоўп, які патрабаваў смяротнага пакарання для камуніста-чыноўніка, які забіў простага рабочага. 11 кастрычніка натоўп пачаў патрабаваць выдаць ім забойцу Нікалаеўскага. 12 кастрычніка, калі Гапановіча выводзілі з будынка суда, натоўп паспрабаваў адбіць яго ў міліцыі і расправіцца з ім. У выніку пачалася бойка з войскамі МУС, якія стаялі ў ачапленні. Паколькі вайскоўцы не былі належным чынам узброены і спрабавалі разагнаць натоўп газам «Чаромха», то людзі, узброеныя палкамі і каменнем, паранілі, па некаторых звестках, каля 80 салдат[2]. Іншыя крыніцы называюць больш сціплыя лічбы: 42 параненыя[3]. Драўляны будынак суда закідалі бутэлькамі з бензінам і падпалілі. Загінуў адзін афіцэр міліцыі, які альбо сам няўдала выскачыў праз акно, ратуючыся ад полымя, альбо быў выкінуты ўдзельнікамі хваляванняў. Яшчэ адзін супрацоўнік міліцыі памёр у шпіталі[3]. Згарэла суддзя Г. Аляксеева. Пажарныя машыны да пылаючага будынка натоўп не пусціў. Тым часам Г. Гапановіча міліцыя здолела вывезці ў Мінск.
Расследаванне
[правіць | правіць зыходнік]Расследаваннем трагедыі занялася спецыяльная камісія з прадстаўнікоў кіраўніцтва МУС, КДБ і кампартыі, як рэспубліканскага ўзроўню, так і ўзроўню СССР. Найбольш актыўных удзельнікаў хваляванняў асудзілі на розныя тэрміны турэмнага зняволення, двух — расстралялі. Пракурор Слуцку і начальнік гарадской міліцыі былі зняты са сваіх пасад[4].
Хваляванні ў Слуцку паказалі, з аднаго боку, сілу «эфекту натоўпу», якой не змагла супрацьстаяць нават дзяржава, якая адмаўляла сваім грамадзянам у праве на мірныя акцыі пратэсту. З другога боку, яны былі вынікам дзяржаўнай палітыкі СССР, згодна з якой народу не давалі нават магчымасці атрымаць поўную інфармацыю аб рашэннях улады, і раз’юшаныя жыхары Слуцка атрымоўвалі яе ў пераказах і плётках, што толькі больш правакавала натоўп.
Г. Гапановіч атрымаў некалькі год зняволення і рэшту свайго жыцця пражыў у Баранавічах.
Зноскі
- ↑ Василий Гедройц. Судья сгорела заживо (руск.)(недаступная спасылка). Белорусская нива (18 сентября 2010 года.). Архівавана з першакрыніцы 4 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
- ↑ Афіцыйны сайт Слуцкага РАЎС Архівавана 4 жніўня 2011.
- ↑ а б Марина Кунявская. Гриф «секретно» не снят // Советская Белоруссия, 9.11.2010. Архівавана 9 чэрвеня 2012.
- ↑ Владимир Иванов. Самосуд в Слуцке. Били кольями судью, прокурора, начальника милиции и чиновников городской власти.. kurjer.info (16 апреля 2010).
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Згарэў у Слуцку суд народны…(недаступная спасылка) // Народная воля, 22.11.2007, № 185—186.
- Сяргей Жукаў. 35 лет назад в Слуцке сожгли суд // БДГ (руск.)
- Андрэй Махоўскі. Привет жителям города-героя Слуцка (руск.)
- Слуцкий приговор(недаступная спасылка) на АНТ
- Васіль Гедройц. Судья сгорела заживо Архівавана 4 снежня 2012. // Беларуская Ніва (руск.)
- Уладзімір Бычэня. Слуцкая трагедия Архівавана 27 чэрвеня 2012. // Народная газета (руск.)
- Елена Анкудо, Василий Матох. Бунт в БССР Архівавана 30 кастрычніка 2015. // Сайт «Историческая правда» (по материалам сайта belgazeta.by) (руск.)
