Андрэй Валер’евіч Аляксандраў

Андрэй Валер’евіч Аляксандраў
Андрэй Валер’евіч Аляксандраў
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	27 студзеня 1978 (46 гадоў)
Месца нараджэння	Ніжні Тагіл, Свярдлоўская вобласць, РСФСР, СССР;
Альма-матар	гісторыка-філалагічны факультэт ПДУ;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	журналіст, медыямэнэджэр, палітычны вязень
Грамадская дзейнасць
Член у	ЕўраБеларусь;
Прэміі	Прэмія імя Францішка Аляхновіча (2021)

Андрэй Валер’евіч Аляксандраў (нар. 27 студзеня 1978) — беларускі журналіст і медыяменеджар, палітычны зняволены, абвінавачаны падчас пратэстаў у Беларусі ў 2020 годзе.

Біяграфія

Нарадзіўся 27 студзеня 1978 года ў Ніжнім Тагіле, ягоны бацька служыў у розных вайсковых структурах. Дзяцінства правёў у Паставах, пазней жыў у Наваполацку. Скончыў гістарычна-філалагічны факультэт Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта^[1].

Журналісцкую кар’еру пачынаў у Наваполацку, у незалежнай гарадской газеце «Хімік» і на мясцовым гарадскім тэлебачанні, супрацоўнічаў з інфармагенцтвам БелаПАН, стварыў партал «himik.info»^[2].

У 2009—2012 гадах з’яўляўся намеснікам старшыні Беларускай асацыяцыі журналістаў, адказваў за міжнародныя дачыненні. На гэтай пасадзе выступаў 12 студзеня 2011 у Еўрапарламенце, дзе прадстаўляў праграму Нацыянальнай платформы Форума грамадзянскай супольнасці ў межах праграмы «Усходняе партнёрства»^[3].

У 2011 годзе Андрэй выйграў конкурс і атрымаў прэстыжную стыпендыю Chevening Міністэрства замежных справаў і міжнароднага развіцця Вялікабрытаніі. Для навучання ён абраў магістратуру ў Уэстмінстэрскім універсітэце ў Лондане, дзе атрымаў ступень магістра медыяменеджменту, пасля вучобы працаваў у лонданскіх офісах праваабарончых арганізацыяў Index on Censorship і Article 19^[4]. Быў сябрам Згуртавання беларусаў у Вялікабрытаніі і актыўна ўдзельнічаў у жыцці беларускай дыяспары^[1].

У 2014 годзе здымаў дакументальны фільм пра падзеі на Данбасе, пасля атрымаў ад Алеся Ліпая запрашэнне далучыцца да каманды БелаПАН і вырашыў вярнуцца ў Беларусь. У 2015—2018 гадах быў намеснікам дырэктара інфармацыйнага агенцтва БелаПАН, пасля 2018-га працаваў у агенцтве медыякансультантам і займаўся развіццём беларускай медыяпрасторы. Адукоўваў менеджараў і рэдактараў разнастайных медыяў, стварыў онлайн-выданне «Беларускі часопіс»^[1].

Грае на фартэпіяна, піша вершы, захапляецца фотамастацтвам, заўзятар футбольнага клубу «Ліверпуль». У 2016 годзе на словы аднаго з вершаў Аляксандрава — «Пакіньце мне права» — украінскі гурт «Колір» склаў і запісаў песню, таксама зняты кліп з назвай «Застацца сабой»^[2].

Палітычны пераслед

Андрэя Аляксандрава і яго дзяўчыну Ірыну Злобіну затрымалі 12 студзеня 2021 году па абвінавачванні паводле ч. 2 арт. 342 Крымінальнага кодэксу («Навучанне ці іншае падрыхтоўка асобаў для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадзкі парадак, а таксама фінансаванне і іншае забеспячэнне такой дзейнасці»), яны былі змешчаны на Акрэсціна. Падставай для абвінавачвання, паводле Міністэрства ўнутраных справаў, сталі аплаты 250 штрафаў, якія Андрэй Аляксандраў і Ірына Злобіна аплацілі з 22 жніўня да 9 лістапада 2020 году, па спісах, якія Аляксандраву перадаваў фонд «BY_help»^[5]. Супраць людзей, якія атрымлівалі дапамогу, таксама завялі крымінальную справу, а таксама пракуратура запатрабавала, каб людзі выплацілі штрафы ў другі раз^[6].

18 студзеня 2021 года сумеснаю заяваю беларускіх праваабарончых арганізацыяў, сярод якіх Праваабарончы цэнтр «Вясна», Беларускі Хельсінскі камітэт, Беларускі ПЭН-цэнтр і Беларуская асацыяцыя журналістаў, Аляксандраў і Злобіна былі прызнаны палітычнымі зняволенымі. У заяве адзначаецца, што «збор добраахвотных ахвяраванняў грамадзян, а таксама прадстаўнікоў беларускай замежнай дыяспары і дапамога ў аплаце штрафаў асобам, якія былі прыцягнутыя да адміністрацыйнай адказнасьці толькі за факт удзелу ў мірных сходах і рэалізацыю гарантаваных Канстытуцыяй Беларусі і міжнароднымі нормамі права … мірных сходаў і выказвання меркавання, не мае нічога агульнага з фінансаваннем якой бы ні было супрацьпраўнай дзейнасці і, адпаведна, не з’яўляецца злачынствам. У дадзеным кантэксце дзейнасьць Андрэя Аляксандрава і Ірыны Злобінай з'яўляецца добраахвотнай і дабрачыннай дзейнасцю па аказанню дапамогі ахвярам масавых палітычных рэпрэсій ў краіне і па сутнасці сваёй з'яўляецца правабарончай»^[7].

26 красавіка 2021 года сімвалічным хросным Андрэя Аляксандрава стала дэпутатка брытанскай Палаты абшчын Крысцін Джардзін (англ.) (бел.^[8]^[9].

30 чэрвеня 2021 года Аляксандраву было выстаўлена новае абвінавачанне паводле ч. 1 арт. 356 Крымінальнага кодэксу («Здрада дзяржаве»), які прадугледжвае ад 7 да 15 гадоў пазбаўлення волі^[10]. Агулам Андрэю Аляксандраву ставяць у віну чатыры артыкулы КК: «Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак» (ч.2 арт.342), «Стварэнне экстрэмісцкага фарміравання або ўдзел у ім» (ч.1, арт.361), «Ухіленне ад аплаты падаткаў» па справе БелаПАН (ч.2, арт.243), «Здрада дзяржаве» (ч.1, арт.356)^[11].

Андрэй Аляксандраў утрымліваецца ў СІЗА № 1 г. Мінска, адкуль дасылае вершы^[12].

6 кастрычніка 2022 года Аляксандраву прызначылі 14 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму^[13].

Узнагароды

15 лістапада 2021 года Аляксандраў разам з Аляксандрам Васілевічам, Максімам Знакам, Вольгай Калацкай, Святланай Купрэевай, Міколам Папекам і Андрэем Скурко быў узнагароджаны літаратурнай прэміяй імя Францішка Аляхновіча за свае вершы з-за кратаў ^[14].

12 снежня 2021 года быў узнагароджаны статуэткай «Надзея свабоды» ад Літоўскага саюза журналістаў^[15].

Міжнародная рэакцыя на затрыманьне

15 студзеня 2021 года міжнародная арганізацыя Index on Censorship (бел. (тар.)) (бел. асудзіла затрыманне і звярнулася да Міністра замежных справаў Вялікабрытаніі Дамініка Рааба (укр.) (бел. і беларускага амбасадара ў Вялікабрытаніі Максіма Ермаловіча з заклікам садзейнічаць вызваленню Аляксандрава^[16].

Міжнародныя арганізацыя Article 19 (руск.) (бел. таксама асудзіла затрыманне Аляксандрава і Злобінай^[17].

Платформа грамадзянскай салідарнасці «Civic Solidarity Platform» запатрабавала безадкладнага вызвалення зняволеных Аляксандрава і Злобінай, адпаведную заяву платформы падтрымалі 48 праваабарончых арганізацый розных краінаў свету^[18].

Зноскі

Спасылкі

Старонка Андрэя Аляксандрава на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»

[:0-1] а ^б ^в https://belsat.eu/news/zhurnalista-andreya-alyaksandrava-zatrymali-pa-kryminalnaj-sprave/

[:1-2] а ^б https://underpressure.press-club.by/alexandrov

[3] ttps://mff.by/bel/news/282/(недаступная спасылка)

[4] ttps://belsat.eu/news/12-01-2022-kahanne-dapamagae-navat-tam-andrej-alyaksandrau-i-iryna-zlobina-god-za-kratami/

[5] ttps://belsat.eu/news/mus-vinavatsits-zhurnalista-alyaksandrava-i-yagonuyu-dzyauchynu-u-aplatse-shtrafau-pratestoutsau/

[6] ttps://belsat.eu/news/11-03-2021-by-help/

[7] ttp://spring96.org/be/news/101383

[8] ttps://spring96.org/be/news/103113

[9] ttps://www.lphr.org/en/robert-biedron-european-parliament-wiosna-poland-christine-jardine-house-of-commons-liberal-democrats-great-britain-and-johann-wadephul-bundestag-cdu-germany/

[10] ttps://nn.by/?c=ar&i=275286

[11] ttps://belsat.eu/news/08-04-2022-patryyatyzm-tsi-zlachynstva-kago-i-za-shto-u-belarusi-abvinavachvayuts-u-zdradze-dzyarzhave/

[12] ttps://prisoners.spring96.org/be/person/andrei-aljaksandrau

[13] Вярхоўны суд пакінуў прысуды абвінавачаным па «справе БелаПАН» (нявызн.). Новы Час (19 жніўня 2021). Праверана 6 студзеня 2023.

[14] ttps://spring96.org/be/news/105692

[15] ttps://www.delfi.lt/ru/news/live/premiya-nadezhda-svobody-prisuzhdena-belorusskomu-zhurnalistu-aleksandrovu.d?id=88912971

[16] ttps://www.indexoncensorship.org/2021/01/index-calls-for-the-release-of-andrei-aliaksandrau/

[17] ttps://www.article19.org/resources/belarus-release-andrei-aliaksandrau-and-irina-zlobina/

[18] ttps://humanrightshouse.org/statements/civic-solidarity-platform-calls-for-the-release-of-andrei-aliaksandrau/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]