Іван Мікалаевіч Нікітчанка

Іван Мікалаевіч Нікітчанка
Іван Мікалаевіч Нікітчанка
Дата нараджэння	10 студзеня 1939
Месца нараджэння	Гарыцы[d], Пагарскі раён[d], Арлоўская вобласць, РСФСР, СССР;
Дата смерці	20 лістапада 2010 (71 год)
Месца смерці	Маладзечна, Маладзечанскі раён, Мінская вобласць, Беларусь;
Месца пахавання	Паўночныя могілкі Мінска;
Род дзейнасці	вучоны, палітык
Навуковая сфера	селекцыя жывёл
Месца працы	Нацыянальная акадэмія навук Беларусі
Навуковая ступень	доктар сельскагаспадарчых навук
Альма-матар	Віцебскі ветэрынарны інстытут (1960);
Партыя	Партыя БНФ;
Узнагароды і прэміі

Іван Мікалаевіч Нікітчанка (10 студзеня 1939, вёска Гарыцы Пагарскага раёна Бранскай вобласці — 20 лістапада 2010, горад Маладзечна) — беларускі навуковец у галіне селекцыі жывёл. Член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1986), доктар сельскагаспадарчых навук (1979), прафесар (1981).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў Віцебскі ветэрынарны інстытут (1960). З 1968 навуковы супрацоўнік, загадчык сектара, кіраўнік селекцыйнага цэнтра Беларускага НДІ жывёлагадоўлі. Лаўрэат дзяржаўнай прэміі СССР (1982). З 1986 намеснік старшыні Дзяржаграпраму БССР, ад 1991 генеральны дырэктар НДІ «Агранавука». З 1993 віцэ-прэзідэнт Нацыянальнага цэнтра стратэгічных даследаванняў. Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР ў 1985—1990.

19 лістапада 2010 годзе а 14:45 на ўласным аўто сутыкнуўся з грузавіком «ЗІЛ», які належыць РУП «Рамонтна-будаўнічы трэст» Кіравання справамі прэзідэнта Беларусі^[1]. Навукоўца даставілі ў шпіталь горада Маладзечна, дзе ён памёр а 2 гадзіне ночы на 20 лістапада^[2]. Пахаваны на Паўночных могілках у Мінску.

Грамадска-палітычная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Сябар партыі БНФ. У першай палове 1990-х уваходзіў у склад ценевага кабінету апазіцыі БНФ у Вярхоўным Савеце XII склікання.

Доўгі час узначальваў аргкамітэты правядзення «Чарнобыльскага шляху». Крытыкаваў планы пабудовы ў Беларусі атамнай электрастанцыі. У інтэрв'ю Радыё Свабода (2007) Іван Нікітчанка сказаў^[3]:

Да ідэі будаўніцтва АЭС у Беларусі я стаўлюся вельмі адмоўна. Бо тыя 20 працэнтаў, што збіраюцца атрымаць праз яе будаўніцтва, можна атрымаць іншым шляхам. Найперш, праз мадэрнізацыю тэхналогій. У адным толькі аграрным сектары мы можам значна больш зэканоміць энергіі, чым дасць АЭС. І такая мадэрнізацыя вывела б нашу сельскую гаспадарку на патрэбны ўзровень і зрабіла б яе канкурэнтаздольнай.

Падчас прэзідэнцкай выбарчай кампаніі 2010 увайшоў у лік давераных асоб кандыдата ў прэзідэнты ад партыі «Беларуская хрысціянская дэмакратыя» Віталя Рымашэўскага. Гэты крок тлумачыў тым, што менавіта В. Рымашэўскі аддае найбольшую ўвагу пытанням пераадолення наступстваў чарнобыльскай аварыі^[4].

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Даследаваў генетыка-матэматычныя метады аналізу селекцыйнай працы і аўтаматызаваных сістэм кіравання ў племянной жывёлагадоўлі. Распрацаваў прагнозныя індэксы абмену рэчываў, метады прагназавання прадуктыўнасці і генетычнай схільнасці жывёл да захворванняў і стрэсаў.

Меў больш за 280 навуковых прац, у тым ліку 6 манаграфій, 5 вынаходніцтваў^[5].

Асноўныя працы:

Системы ведения сельского хозяйства Белорусской ССР. Мн.: Ураджай, 1986 (в соавт.).
Гетерозис в свиноводстве. Л.: Агропромиздат, 1987.
Адаптация, стрессы и продуктивность сельскохозяйственных животных. Мн.: Ураджай, 1988 (в соавт.).
Энциклопедия сельского хозяина. Мн.: БелЭн, 1994.
Чернобыль: как это было. Мн., 1999.

Зноскі

↑ Нікітчанка сутыкнуўся з ЗІЛам Упраўлення справамі Лукашэнкі. Палітыка. «Хартыя'97». Праверана 9 снежня 2010.
↑ Генадзь Кеснер Развітанне з Іванам Нікітчанка. «Новы час». Праверана 9 снежня 2010.
↑ Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 25 красавіка 2007.
↑ У аўтакатастрофе пад Маладзечнам загінуў Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 20 лістапада 2010.
↑ Член-карэспандэнт НІКІТЧАНКА Іван Мікалаевіч. Афицыйны сайт НАН Беларусі. Праверана 20 лістапада 2010.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларусь: Энцыклапедычны даведнік / Рэдкал.: Б. І. Сачанка і інш. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 637—538. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Т. 4. — 599 с. — 10 000 экз.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Шейко И. П. Иван Николаевич Никитченко (К 75-летию со дня рождения) (руск.) // ВЕСЦІ НАЦЫЯНАЛЬНАЙ АКАДЭМІІ НАВУК БЕЛАРУСІ № 2 2014 СЕРЫЯ АГРАРНЫХ НАВУК
Іван Мікалаевіч Нікітчанка у базе дадзеных "История белорусской науки в лицах" Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
НИКИТЧЕНКО Иван Николаевич (Нікітчанка Іван Мікалаевіч, Nikitchank Ivan Mikalayevich) // GRODNO-BEST.INFO

[1] Нікітчанка сутыкнуўся з ЗІЛам Упраўлення справамі Лукашэнкі. Палітыка. «Хартыя'97». Праверана 9 снежня 2010.

[novyczas-2] Генадзь Кеснер Развітанне з Іванам Нікітчанка. «Новы час». Праверана 9 снежня 2010.

[3] Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 25 красавіка 2007.

[4] У аўтакатастрофе пад Маладзечнам загінуў Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 20 лістапада 2010.

[5] Член-карэспандэнт НІКІТЧАНКА Іван Мікалаевіч. Афицыйны сайт НАН Беларусі. Праверана 20 лістапада 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]