Альфрэд Ізідор Ромер

Альфрэд Ізідор Ромер
Альфрэд Ізідор Ромер
Дата нараджэння	16 красавіка 1832(1832-04-16)
Месца нараджэння	Вільня, Віленскі павет, Літоўска-Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	24 студзеня 1897(1897-01-24) (64 гады)
Месца смерці	Каралінова, Свянцянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Месца пахавання	Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Тракаі
Грамадзянства	Літва Польшча  Расійская імперыя
Бацька	Эдвард Ян Ромер
Маці	Ганна з Белазораў[d]
Жонка	Ванда з Сулістроўскіх[d]
Дзеці	Гелена Ромер
Род дзейнасці	мастак, скульптар, мастацтвазнавец, гравёр, мадэльер, этнограф
Жанр	пейзаж
Вучоба	Віленскі ўніверсітэт Мюнхенская акадэмія мастацтваў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Медаль-аўтапартрэт Альфрэда Ромера (1880), Нацыянальны музей Літвы.

Альфрэд Ізідор Ромер (16 красавіка 1832, Вільня — 24 студзеня 1897, Каралінава) — беларускі і польскі жывапісец, скульптар, мастацтвазнавец, этнограф. Удзельнік паўстання 1863—1864 гадоў.

Біяграфія

Паходзіў са старажытнага рыцарска-шляхецкага роду Ромераў, які вядзе свой пачатак з XV стагоддзя, з Саксоніі і перасяліўся ў Вялікае Княства Літоўскае праз Курляндыю. Сын Эдварда Яна Ромера, удзельніка паўстання 1830—1831 гадоў, і ягонай першай жонкі Ганны з Белазораў; унук прэзідэнта 2-га дэпартамента Віленскага галоўнага суда ў 1803—1813 гадах — Міхала Ромера.

Браў урокі малявання ў Канута Русецкага. Удасканальваў сваё майстэрства ў педагогаў «сярэдняй рукі» Л. Бана і А. Аляшчынскага ў Парыжы. Пад канец 1850-х гадоў вярнуўся з-за мяжы ў жыў у спадчынным маёнтку Крэўна (Нова-Аляксандраўскі павет), актыўна супрацоўнічаў з часопісам «Каласы», які друкаваўся ў Вільні, дасылаў туды свае гравюры і малюнкі на тэму жыцця і побыту мясцовых беларусаў і літоўцаў.

Хрыстос і сірата

Божая Маці з дзіцём ці Мадонна Пінская, 1894

Браў удзел у нацыянальна-вызваленчым паўстанні 1863—1864 гадоў, пасля паражэння быў арыштаваны і пасаджаны ў Дынабургскую крэпасць. Неўзабаве прадаў маёнтак Крэўна і выехаў у Германію, дзе працягнуў навучанне ў мюнхенскай Акадэміі мастацтваў. Са сваім педагогам Артурам Георгам фон Рамбергам, які разам з Людвігам фон Хагнам аказалі на яго значны ўплыў, і Альбертам Келерам наведаў Італію. У Італіі галоўным чынам быў заняты заказнымі партрэтамі арыстакратаў і садова-паркавымі пейзажамі, таксама капіраваў Веранезэ. Выстаўляў свае гравюры, партрэты і скульптуры ў розных еўрапескіх гарадах: Мюнхене, Кракаве, Парыжы. У сярэдзіне 1870-х вяртаецца на Віленшчыну. З 1874 жыў і працаваў у маёнтку Каралінава, які належаў яго жонцы графіні Вандзе Сулістроўскай. Гэты этап лічыцца найбольш плённым у яго творчасці: у Каралінаве Ромер падрыхтаваў манаграфію аб вытворчасці слуцкіх паясоў, робіць этнаграфічныя замалёўкі («Сялянская хата», «Сялянская дзяўчына», «Ля карчмы», «Сялянскі двор», «Мешчанін з Віленскай губерні», «Сялянкі з Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні», «Стары храм у Кабыльніках Свянцянскага павета», «Вішнева. Двор. Від з фасада», «Царква ў Камаях»). Альфрэд набывае старажытныя рукапісы і дакументы, якія потым перадаў у музеі Кракава. Туды ж пераехаў у 1884-м, стаў членам «Камісіі гісторыі мастацтва Акадэміі навук» і зрабіў памятны даклад «Да гісторыі Віленскай школы прыгожых мастацтваў», а таксама надрукаваў працу «Польскія паясы. Іхнія фабрыкі і знакі».

Памёр 24 студзеня 1897 года ў Каралінаве, пахаваны ў радавой капліцы касцёла Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Троках.

Творчасць

Пісаў партрэты, пейзажы, тэматычныя кампазіцыі з жыцця народа і на рэлігійныя сюжэты. Яго творам уласцівы дакладны выразны малюнак, свабода і натуральнасць кампазіцыі. Акрамя жывапісных твораў вядомы бронзавыя медальёны з партрэтнымі выявамі, гравюры з выявамі сялян, архітэктурных помнікаў, карыкатуры працы Альфрэда Ромера. Гістарычную і мастацкую каштоўнасць маюць этнаграфічныя замалёўкі сялянскага побыту і малюнкі народных касцюмаў беларусаў. Таксама распісваў у праваслаўныя і каталіцкіх храмы.

Памяць

Імя А. Ромера носяць вуліцы ў вёсках Камаі і Каралінава, а таксама Пастаўская дзіцячая мастацкая школа. Планавалася ў 2009 годзе, да 600-годдзя раённага цэнтра, недалёка ад школы ўсталяваць помнік мастаку.

15 жніўня 2001 годзе ў Каралінаве быў усталяваны помнік жонцы Альфрэда Ромера, мясцовай асветніцы Вандзе Ромер (1850—1944; скульптар Алесь Цыркуноў).

Галерэя

• 
  Гелена Ромер-Ачанкоўская
• 
  Жаночыя рукі
• 
  Ляндварова, 1869
• 
  Трокі
• 
  Трокі
• 
  Аўтапартрэт
• 
  Партрэт ссыльнага паўстанца Фларыяна Даноўскага, 1860, Нацыянальны музей Літвы
• 
  Партрэт святара Баляслава Александровіча, 1864, Нацыянальны музей Літвы
• 
  Стары касцёл на Рынку ў Кабыльніку (цяпер в. Нарач), 1880

Літаратура

• Romer-Ochenkowska, H. Sztuka litewska: A. Römer // Litwa i Ruś. — 1913. — R. 2. — Z. 7—9.
• Высоцкі А. Знаёмства з Альфрэдам Ромерам// Нарачаснская зара. — № 115-117. — 13 верасня 2003 г.
• Драўніцкі І. Мастакі з дынастыі Ромераў Архівавана 17 красавіка 2015.. — Паставы, 2013. — 60 с.
• Драўніцкі І. Мастак з дынастыі Ромераў// Наша вера (Мінск). — 2013. — № 3 (65).
• Цыркуноў А. Нашчадак старасвецкага роду// Народная воля. — 10 чэрвеня 2003 г.
• Дробов Л. Н. Живопись Белорус­сии XIX—начала XX в. — Мн., 1974. — С. 207—210.
• Літвіновіч, А. Ромер Альфрэд Ізідор // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. — С. 120—121.
• Бадзін Р. Р. Ромер Альфрэд Ізідар // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 405. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).

Спасылкі

• Спружына экспрэсіі Альфрэда Ромера Архівавана 25 лістапада 2019.
• ПАЯДНАНАСЦЬ ЗЯМНОГА І ВЕЧНАГА Архівавана 8 жніўня 2014. //Алесь МАРЦІНОВІЧ