Баі за Вільярэаль (1936)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Баі за Вільярэаль
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Іспаніі
Дата 30 лістапада24 снежня 1936
Месца Вільярэаль-дэ-Алава, Іспанія
Вынік перамога нацыягалістаў
Праціўнікі
Другая Іспанская Рэспубліка Рэспубліканцы
Flag of the Basque Country.svg Краіна Баскаў
Bandera del bando nacional 1936-1938.svg Нацыяналісты
Камандуючыя
Хасэ Антоніа Агірэ,
Льяна дэ ла Энкамьенда
Эміліа Мола
Рыкарда Іглесіяс Навара
Каміла Алонса Вега
Сілы бакоў
3400 чалавек 600 чалавек
Страты
1000 забітых (агулам)[1] 31 забіты (у самім горадзе)

Баі за Вільярэаль — адзін з эпізодаў грамадзянскай вайны ў Іспаніі, калі рэспубліканскія войскі спрабавалі захапіць баскскі горад Віторыя-Гастэйс, які з ліпеня 1936 года знаходзіўся пад уладай мяцежнікаў-нацыяналістаў.

Планы і сілы бакоў[правіць | правіць зыходнік]

14 лістапада ўсе рэспубліканскія сілы Астурыі, Кантабрыі і Біскаі тэарэтычна былі згрупаваны ў армію Поўначы. Для камандавання ёю прыбыў генерал Льяна дэ ла Энкамьенда, які з самага пачатку сутыкнуўся з аўтанамісцкімі асцярогамі рэгіянальных улад, асабліва Хасэ Антоніа Агірэ. Сілы кожнай з гэтых правінцый складаліся з трох армейскіх карпусоў.

Баскскі ўрад арганізаваў уласную незалежную армію колькасцю 25 000 чалавек. Намінальна баскская армія ўваходзіла ў склад рэспубліканскай арміі Поўначы. Акрамя таго, ваенная прамысловасць была мілітарызавана, і пачалося будаўніцтва ўмацаванняў, так званага «Жалезнага пояса», вакол Більбаа.

Неўзабаве пасля прыбыцця генерал Льяна дэ ла Энкамьенда атрымаў загад прыняць неабходныя меры для паслаблення ціску нацыяналістаў на Мадрыд. З гэтай мэтай ён загадаў астурыйскім войскам падрыхтавацца атакаваць Аўеда, а кантабрыйцам і баскам — наступіць на сваіх франтах. Баскі павінны былі заняць Віторыю, сталіцу правінцыі Алава. Для наступлення было сканцэнтравана дзевятнаццаць пяхотных батальёнаў, шэсць батарэй і некалькі бронемашын. Маральны дух басконскіх войскаў быў высокім.

Наступленне планавалася па трох напрамках: з усходу баскі павінны былі ўзяць перавал Арлабан і гару Ізускісу. З поўначы галоўныя сілы наступалі на Вільярэаль. З заходняга боку армія ўрада Сантандэра павінна была атакаваць на Эспіноса-дэ-лос-Мантэрас і чыгуначны вузел Міранда-дэ-Эбра. Пасля дасягнення гэтых мэтаў раўніна Алавы апынулася б ва ўладзе рэспубліканцаў, і затым можна было атакаваць Віторыю ў лоб.

Ход аперацыі[правіць | правіць зыходнік]

Наступленне пачалося 30 лістапада. Баскі занялі горы вакол Віторыі, акружылі Вільярэаль (у 3 км на поўнач ад Віторыі) і іх артылерыя стала яго абстрэльваць, але яны не змаглі заняць горад. Нацыяналісты, якія супрацьстаялі ім, мелі ў Вільярэале адну роту рэкетэ, два пяхотных батальёна і артылерыйскую батарэю, у агульнай складанасці 600 чалавек пад камандаваннем падпалкоўніка Рыкарда Іглесіяса Навара. Войскі нацыяналістаў адбілі ўсе атакі рэспубліканскіх войскаў, і баскі панеслі вялікія страты. Акрамя таго, да горада падышлі атрады мяцежнікаў на чале з палкоўнікам Каміла Алонса Вега.

9-га чысла нацыяналісты контратакуюць і аднаўляюць некаторыя пазіцыі, захопленыя за некалькі дзён да гэтага басконскай арміяй.

12 снежня пачынаецца новая атака на горад, якая нанясе мяцежнікам цяжкія страты, але будзе канчаткова адбіта з надыходам цемры.

Баі на час спыняюцца, пакуль 18-га пры масіраванай падтрымцы артылерыі пачнецца апошняя рэспубліканская атака, але яна таксама трывае няўдачу.

Пасля 18 снежня ініцыятыва перайшла да мяцежных войскаў, якія контратакавалі і павольна вярталі свае пазіцыі аж да 24 снежня. У гэты дзень супрацьстаялыя сілы адышлі на свае ранейшыя пазіцыі, і наступленне практычна скончылася.

Вынікі[правіць | правіць зыходнік]

Наступленне стала поўным правалам для рэспубліканскага кіраўніцтва Поўначы. З самага пачатку мэта была не толькі недасяжнай, але і сведчыла аб вялікім няведанні рэальных магчымасцяў сваіх войскаў з боку камандзіраў. Кінутыя ў бой, баскскія батальёны нават не змаглі перасекчы слабыя пазіцыі нацыяналістаў, нягледзячы на сваю першапачатковую перавагу ў боепрыпасах, у тым ліку і для артылерыі. Ім не хапала падрыхтоўкі, а іх камандзіры аддзяленняў, рот і батальёнаў валодалі мінімальнымі ваеннымі ведамі.

Зноскі

  1. Stanley G. Payne: El Nacionalismo Vasco. ISBN 84-7235-196-3

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

  • La única (y fallida) operación del Ejército de Euzkadi [1]
  • Villarreal de Álava: crónica de una incompetencia militar [2]