Трэцяя бітва на Карунскай дарозе
| Трэцяя бітва на Карунскай дарозе | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Іспаніі | |||
| Дата | з 3 па 15 студзеня 1937 года | ||
| Месца | Махандаонда, Мадрыд, Іспанія | ||
| Вынік | перамога рэспубліканцаў | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
.svg){kind=small}
Трэцяя бітва на Карунскай дарозе (ісп.: Tercera batalla de la carretera de La Coruña), таксама бітва пад Махандаондай — трэцяя і апошняя спроба нацыяналістаў ізаляваць Мадрыд з поўначы, прадпрынятая ў пачатку студзеня 1937 года падчас грамадзянскай вайны ў Іспаніі.
Планы і сілы бакоў[правіць | правіць зыходнік]
Як і ў бітве пад Пасуэлай, і ў другой бітве пры Карунскай дарозе мяцежнікі вырашылі акружыць Мадрыд з паўночнага захаду, засяродзіўшы свае сілы, каб перарэзаць шашу, якая вядзе ў г. Ла-Карунья, і паспрабаваць прарвацца праз яго ў бок сталіцы, адначасова ізаляваўшы яе ад рэспубліканскіх часцей у Сьера-дэ-Гвадарама.
Для правядзення аперацыі нацыяналістамі была створана Мадрыдская ўзмоцненая дывізія пад камандаваннем генерала Луіса Оргаса. Яна складалася з дваццаці тысяч чалавек: байцы Афрыканскай арміі (мараканцы-рэгуларэс і легіянеры), дзве роты нямецкіх танкаў Pz.Kpfw. I, вялікая колькасць цяжкай і лёгкай артылерыі і тры супрацьтанкавыя батарэі. План Оргаса складаўся ў тым, каб пачаць буйное наступленне з поўдня, перарэзаць шашу ў Ла-Карунья, а затым павярнуць на ўсход ад Лас-Росаса і Махадаонды, каб ізаляваць Мадрыд з поўначы.
Для абароны Мадрыда генерал Хасэ Міяха і яго начальнік штаба палкоўнік Вісэнтэ Роха арганізавалі армейскі корпус з пяці дывізій (кожная з трох брыгад). Усяго — 45 тысяч чалавек.
Ход бітвы[правіць | правіць зыходнік]
Наступленне пачалося 3 студзеня 1937 года. Галоўны ўдар прыйшоўся па 4-й дывізіі (камандзір Хуан Мадэста). Калона Фернанда Барона прасунулася з Вільянуэва-дэ-ла-Каньяда ў бок шашы на Ла-Карунья, і на наступны дзень яна была ў раёне Лас-Росас, дзе сустрэла моцны супраціў, асабліва пасля прыбыцця двух батальёнаў інтэрнацыянальных брыгад.
Справа ад Барона наступалі калоны пад камандаваннем Эдуарда дэ Буруага і Франсіска Гарсія-Эскамеса, якія сустрэлі моцны супраціў у раёне Пасуэла з боку рэспубліканцаў, падмацаваных адным батальёнам XI інтэрбрыгады і шасцю танкамі Т-26. Тут праціўнік падбіў 25 нацыяналістычных танкаў Pz.Kpfw. I. Са свайго боку, 3 студзеня калона Ірурэтагаены захоплівае Вілафранка-дэль-Касціла і 4 студзеня — Вільянуэва-дэль-Пардыльа. У той жа дзень калона Карласа Асенсіа займае Махадаонду.
5 студзеня Рэспубліканская 31-я змешаная брыгада пры падтрымцы танкаў паспрабавала адбіць Лас-Росас, але няўдала.
6 студзеня пасля інтэнсіўнага артабстрэлу мяцежнікам пры падтрымцы танкаў і лёгкай артылерыі ўдалося разбіць чатыры батальёны XI інтэрбрыгады і выйсці на шашу Ла-Карунья на трынаццатым кіламетры, узяўшы лес Рэміса. Войскі Оргаса павярнулі на ўсход і 9 студзеня коштам вялікіх страт захапілі дзесяць кіламетраў шашы і дайшла да крайніх дамоў Мадрыда на плошчы Пуэрта-дэ-Ера. Упершыню, як і 15 лістапада 1936 года, узнікла небяспека прарыву рэспубліканскага фронту.
Міяха і Роха за кошт перакінутых рэзерваў здолелі кансалідаваць фронт. Калі сілы Оргаса падышлі да маста Сан-Фернанда, то адразу страцілі яго з-за рэзкай контратакі рэспубліканцаў, а яшчэ адна спроба прасунуцца праз вышыню Эль-Парда была спынена рэспубліканскай артылерыяй. Недахоп рэзерваў не дазволіў нацыяналістам паўтарыць атаку ў гэтым сектары.
Рэспубліканскае камандаванне прыняло рашэнне перайсці ў контрнаступленне і нанесці ўдар з лініі Вальдэмарыльа—Галапагар на паўночны ўсход, у фланг галоўнай групоўкі праціўніка ў раёне Лас-Росас—Махадаонда. Галоўны ўдар наносіўся інтэрнацыяналістамі з раёна Галапагар, дапаможны — іспанцамі (1-я, 3-я і 31-я брыгады) з парку Эль-Парда на Лас-Росас. У контрнаступленні ўдзельнічала каля 9000 чалавек, 50 танкаў і 22 гарматы.
11 студзеня, у густым тумане і пры моцным холадзе, рэспубліканскія войскі, узмоцненыя XII і XIV інтэрбрыгадамі, 1-й змешанай брыгадай Энрыке Лістэра і пры падтрымцы двух танкавых батальёнаў (47 танкаў) пад асабістым камандаваннем Дзмітрыя Паўлава, паспяхова контратакавалі ў напрамку Махадаонды і Росаса. З-за густога туману артылерыя і авіяцыя ўдзелу ў контратаках не прымала. Абодва танкавых батальёна вялі ў наступленне інтэрбрыгады. Яны паслядоўна атакавалі войскі мяцежнікаў, вярталіся да пяхоты і зноў пераходзілі ў атаку, дапамагаючы прасоўванню інтэрбрыгад. Асабліва жорсткія баі разгарэліся за будынак старога тэлеграфа, размешчанага на ўзгорку на поўдзень ад Лас-Росаса.
У ноч на 14 студзеня ў рэспубліканскія часці прыйшоў загад штаба фронту, які прадпісваў спыніць наступальныя дзеянні і перайсці да абароны на сваіх участках. У загадзе гаварылася, што мэта, якую ставілі рэспубліканцы, дасягнута: галоўныя сілы праціўніка адцягнуты ад Мадрыда. Абодва бакі перайшлі да абароны і пачалі ўмацоўваць свае пазіцыі.
Вынікі[правіць | правіць зыходнік]
Трэцяя бітва на Карунскай дарозе скончылася, як і папярэднія, новым паражэннем мяцежнікаў, паколькі яны не змаглі ні пракрасціся ў Мадрыд з паўночнага захаду, ні ізаляваць яго ад рэспубліканскіх войскаў, размешчаных у Сьера-дэ-Гвадарама, хоць франкісты і захапілі дзесяць кіламетраў дарогі.
За дзесяць дзён баёў рэспубліканцы страцілі забітымі і параненымі — 6000, нацыяналісты — 1500.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Родимцев А.И. Под небом Испании. — М.: Советская Россия, 1985.