Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей

Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей
Лагатып
Профіль	комплексны
Заснаваны	1922
Падпарадкаванасць	упраўленне культуры Гродзенскага аблвыканкама
Месцазнаходжанне	г. Гродна, вул. Замкавая, 20, 230023
Памеры фонду	158 981
Агульная плошча	5486
Выставачная плошча	2377
Плошча запаснікаў	506
Адкрыты	10.00–17.30, акрамя панядзелка Музей гісторыі Гарадніцы 10.00–17.00, акрамя нядзелі і панядзелка
museum-grodno.by
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей — адзін з самых старэйшых і самых вялікіх музеяў у Гродзенскай вобласці.

Гісторыя

Заснаваны ў 1920 па ініцыятыве гісторыка і археолага Юзафа Ядкоўскага. Пачынаючы з канца 1920-х гг. музей месціцца ў Старым Замку, а ў 1991 яму перададзена большая частка памяшканняў Новага Замка.

Фонды

Фонд музея на сучасны момант налічвае каля 190 тысяч прадметаў — старадрукі (звыш 23 тыс. прадметаў з іх 3 інкунабулы і 26 палеатыпаў), археалагічныя калекцыі складаюцца з матэрыялаў раскопак стаянак, паселішч, могільнікаў, сярэднявечных гарадоў і абарончых збудаванняў Гродзеншчыны (каля 40 тыс. лрадметаў), нумізматыка (каля 30 тыс. манет) і інш. У пастаяннай экспазіцыі музея прадстэўленэ каля 7 000 прадметаў.  

Экспазіцыя

Асноўная частка экспазіцый музея размешчаны ў каралеўскім палацы Старога замка, пабудаванага ў 2-ой палове 16 ст. для караля Стэфана Баторыя (неаднаразова перабудоўваўся ў 17-19 ст.).

Стары і Новы замкі, у якіх размяшчаецца музей

Экспазіцыйная зала ў Старым замку

Экспазіцыйная зала ў Новым замку

Ф. І. Байкоў. Група уланаў часоў Мікалая І

У залах першага і другога паверхаў палаца Баторыя разгорнута экспазіцыя, якая апавядае аб гісторыі, культуры і прыродзе Панямоння. Сярод рэчаў, якія захоўваюцца і экспануюцца ў музеі, значнае месца займае калекцыя археапагічных знаходак, — зброя абаронцаў горада і жаночыя ўпрыгожданні, інструменты рамеснікаў і дзіцячыя цацкі, масіўныя ядры і медныя гравіраваныя пласціны XII ст. з выявамі святых. У вітрынах можна ўбачыць старажытныя кнігі, разнастайныя па форме і аздабленню кафлі, манеты розных краін Еўропы, разныя крэслы XVIII ст. з мэблі Старога замка, шкляныя вырабы гродзенскіх каралеўскіх мануфактур, а таксама славуты «слуцкі» злататканы пояс. Асобныя залы знаёмяць наведвальнікаў з побытам сялян і гараджан Гродзенскай губерні, традыцыйнымі рамёствамі і прамысловымі прадпрыемствамі краю. На другім паверсе палаца паказаны матэрыялы, якія адлюстроўваюць падзеі першай і другой сусветных войнаў. Завяршаецца музейная экспазіцыя ў Старым замку паказам разнастайнага жывёльнага і расліннага свету Панямоння, у тым ліку відаў, якія занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі.

Акрамя музейнай экспазіцыі на тэрыторыі Замкавай гары можна ўбачыць руіны помніка гродзенскай архітэктурнай школы 12 стагоддзя — Ніжняй царквы і рэшткі абарончых сценаў Верхняга замка часоў Вітаўта.

Самы старажытны ў Беларусі каменны мост злучае Стары замак з другім каралеўскім палацам — Новым замкам.

Музей гісторыі Гарадніцы знаходзіцца ў будынку, які з'яўляецца адзіным помнікам першай тыпавой гарадской жылой забудовы другой паловы 18 ст.

Час працы музея: аўторак — нядзеля 10.00 — 18.00

Літаратура

• Гродненский государственный историко-археологический музей. Путеводитель по залам / Соболь Н. И.. — Т. 1963. — 236 с.
• Гродно: энциклопедический справочник. — «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1989. — С. 168. — 438 с.
• Ваганова А. Н., Загорульский Э. М. Историческое краеведение Белоруссии. — БГУ им В. И. Ленина, 1980. — 263 с.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей
• Афіцыйны сайт музея Архівавана 25 студзеня 2021.