Сцяпан Гардзеевіч Скарапанаў

Сцяпан Гардзеевіч Скарапанаў
Сцяпан Гардзеевіч Скарапанаў
Дата нараджэння	7 лістапада 1910
Месца нараджэння	Бацвінава, Рагачоўскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	11 чэрвеня 1999 (88 гадоў)
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Дзеці	Irina Stepanovna Skoropanova[d]
Род дзейнасці	навуковец
Навуковая сфера	меліярацыя, лугаводства, раслінаводства
Месца працы	Беларускі навукова-даследчы інстытут меліярацыі, воднай і балотнай гаспадаркі; Акадэмія сельскагаспадарчых навук БССР; Усесаюзная акадэмія сельскагаспадарчых навук імя Леніна[d]; Беларускі навукова-даследчы інстытут меліярацыі і воднай гаспадаркі;
Навуковая ступень	доктар сельскагаспадарчых навук
Навуковае званне	прафесар, акадэмік НАНБ, акадэмік АСГН БССР, акадэмік УАСГНІЛ, акадэмік РАСГН, акадэмік ААН РБ
Альма-матар	Агранамічны факультэт БДСГА (1936);
Вядомыя вучні	Мікалай Мікалаевіч Бамбалаў, Уладзімір Паўлавіч Самсонаў
Партыя	КПСС;
Узнагароды

Сцяпан Гардзеевіч Скарапанаў (7 лістапада 1910, вёска Батвінава, Чачэрскі раён, Гомельская вобласць — 11 чэрвеня 1999) — беларускі вучоны ў галіне земляробства і меліярацыі. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1961), акадэмік Акадэміі сельскагаспадарчых навук БССР (1959—1961), акадэмік УАСГНІЛ (1972), Расійскай акадэміі сельскагаспадарчых навук (1991), Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь (1992), замежны член Акадэміі сельскагаспадарчых навук ГДР (1974—1989), доктар сельскагаспадарчых навук (1961), прафесар (1962). Ганаровы прафесар БСГА (1980). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1968). Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў Беларускую сельскагаспадарчую акадэмию (1936). У 1948—1950 і 1952—1959 гадах дырэктар Беларускага НДІ меліярацыі. У 1959—1961 гадах акадэмік-сакратар Аддзялення меліярацыі і лясной гаспадаркі Акадэміі сельскагаспадарчых навук БССР, у 1961—1972 гадах міністр сельскай гаспадаркі БССР (адзіны ў той час на савецкай прасторы міністр-доктар навук і акадэмік), у 1972—1976 гадах акадэмік-сакратар Заходняга аддзялення УАСГНІЛ, з 1976 года акадэмік-сакратар Аддзялення земляробства і хімізацыі УАСГНІЛ. У 1979—1988 гадах загадчык лабараторыі Беларускага НДІ меліярацыі і воднай гаспадаркі. У 1964—1977 гадах член Прэзідыума АН БССР. У 1988—1992 гадах дарадца пры дырэктары Беларускага навукова-даследчага інстытута меліярацыі і воднай гаспадаркі, з 1992 г. член прэзідыума Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь. У 1963—1975 гадах дэпутат Вярхоўнага Савета БССР.

Навуковы і практычны ўклад[правіць | правіць зыходнік]

Працы па праблемах агульнага земляробства, меліярацыі і лугаводства. Даследаваў тэхналагічныя асновы і практычныя прыёмы асваення і выкарыстання тарфяна-балотных глеб, прапанаваў канцэпцыю меліярацыі зямель і аховы навакольнага асяроддзя, распрацаваў тэорыю і практыку пашыранага ўзнаўлення ўрадлівасці глебы, даследаваў сацыяльна-экалагічныя наступствы інтэнсіфікацыі земляробства. Адным з рэзультатаў навукова-практычнай і арганізатарскай дзейнасці С. Г. Скарапанава з'яўляецца павышэнне ўраджайнасці зерневых культур на тэрыторыі Беларусі з 8,3 ц/га ў 1961 г. да 21,4 ц/га ў 1971 г.

Аўтар больш за 600 навуковых і навукова-папулярных прац, у тым ліку 15 манаграфій. Пад яго навуковым кіраўніцтвам абаронена 12 доктарскіх і 36 кандыдацкіх дысертацый.

Заснавальнік і першы галоўны рэдактар (у 1963—1987 гг.) навуковага часопіса «Весці Акадэміі навук БССР. Серыя сельскагаспадарчых навук» (у 1992—2001 і № 1 і 2 за 2002 г. — «Весці Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь», з № 3 2002 г. — «Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя аграрных навук»).

Садзейнічаў папулярызацыі дасягненняў навукі і тэхнікі, падымаў пытанні дыспрапорцый у развіцці сяла і горада.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароджаны ордэнамі Леніна (1966, 1971), Кастрычніцкай Рэвалюцыі (1973), Чырвонага Сцяга (1942), Чырвонай Зоркі (1943), Айчыннай вайны I ступені (1944, 1985), «Знак Пашаны» (1958), Дружбы народаў (1980), медалём Францыска Скарыны (1995), медалямі. Узнагароджаны Залатым медалём УАСГНІЛ імя В. Р. Вільямса (1974), медалём Польскай акадэміі навук імя М. Ашчапоўскага (1995), медалём Акадэміі сельскагаспадарчых навук ГДР імя Э. Баўра (1975).

Асноўныя працы[правіць | правіць зыходнік]

Осушение и сельскохозяйственное освоение болот в Белоруссии. 2 изд. М., 1956 (совм. с А. Ф. Печкуровым, Б. Б. Бельским).
Освоение и использование торфяно-болотных почв. Мн., 1961.
Мелиорация земель и охрана окружающей среды. Мн., 1982 (совм. с У. Ф. Карловским, В. С. Брезгуновым).
Расширенное воспроизводство плодородия торфяных почв. М., 1987 (совм. с В. С. Брезгуновым, Н. В. Акуликом).
Избранные труды. Мн.: Беларуская навука, 2010.

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Скарапанаў Сцяпан Гардзеевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 438. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
Скарапа́наў Сцяпан Гардзеевіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 662. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Академик С. Г. Скоропанов: учёный, государственный и общественный деятель / Сост. П. Ф. Тиво. — Мн.: Белорусская наука, 2010. — 202 с. (руск.) ]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Сцяпан Гардзеевіч Скарапанаў у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
Патриарх аграрной науки (к 110-летию со дня рождения Степана Гордеевича Скоропанова) Архівавана 8 жніўня 2021. (руск.) // Часопіс «Земледелие и растениеводство» № 6(133), 2020. — С. 62—63.
Акадэмік Скарапанаў Сцяпан Гардзеевіч
Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя аграрных навук