Уолтэр Ліпман

Уолтэр Ліпман
англ.: Walter Lippmann
Дата нараджэння	23 верасня 1889(1889-09-23)[…]
Месца нараджэння	Нью-Ёрк, Нью-Ёрк, ЗША
Дата смерці	14 снежня 1974(1974-12-14)[…] (85 гадоў)
Месца смерці	Нью-Ёрк, Нью-Ёрк, ЗША
Месца пахавання	Атлантычны акіян
Грамадзянства	ЗША
Жонка	Faye Albertson[d] і Helen Byrne Lippman[d]
Род дзейнасці	журналіст, пісьменнік, палітык, political analyst
Навуковая сфера	палітыка, сродкі масавай інфармацыі і журналістыка
Альма-матар	Гарвардскі ўніверсітэт Школа Дуэйта[d]
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Таварыства Phi Beta Kappa Амерыканскае філасофскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d]
Узнагароды	прэмія Пібадзі[d] Pulitzer Prize for International Reporting[d] (1962) Пулітцэраўская прэмія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уолтэр Ліпман (англ.: Walter Lippmann; 23 верасня 1889, Нью-Ёрк — 14 снежня 1974, Нью-Ёрк) — амерыканскі пісьменнік, журналіст, палітычны аглядальнік, аўтар арыгінальнай канцэпцыі грамадскай думкі. Двухразовы лаўрэат Пулітцэраўскай прэміі (у 1958 і 1962 гадах).

Біяграфія

Нарадзіўся ў Нью-Ёрку ў 1889 годзе, у другім пакаленні яўрэйскіх эмігрантаў з Германіі, у заможнай сям’і (Якава і Дэйзі), якая часта падарожнічала ў Еўропу.

Ва ўзросце 17 гадоў паступіў у Гарвардскі ўніверсітэт, дзе вывучаў мовы (свабодна валодаў французскай і нямецкай) і філасофію пад кіраўніцтвам Уільяма Джэмса, Джорджа Сантаяны, і іншых. Ужо да 20 гадоў Уолтар Ліпман здолеў атрымаць навуковую ступень, аднак адмовіўся ад акадэмічнай кар’еры (а для яе ў яго быў інтэлект, добрыя адносіны з прафесарамі, падтрымка ўніверсітэта), аддаўшы перавагу незалежнасці прыналежнасці якой-небудзь акадэмічнай групоўцы. У 1908 годзе стаў адным з заснавальнікаў сацыялістычнага гуртка ў Гарвардзе (у яго ўваходзіў, акрамя іншых, Джон Рыд), ад членства ў якім пазней адмовіўся (у кнізе 1914 года «Drift and Mastery»).

Як палітычны аглядальнік з 1911 года удзельнічаў у перадвыбарнай кампаніі, дзе падтрымліваў партыю прагрэсівістаў на чале з Тэадорам Рузвельтам у выбарах 1912 года. У 1913 годзе выдаў сваю першую ўплывовую публікацыю «Уводзіны ў палітыку» (англ.: A Preface to Politics), пасля якой стаў супрацоўнікам палітычнага штотыднёвіка Нью-Рэпаблік (англ.: The New Republic). У 1916 годзе Ліпман стаў членам каманды Вудра Вільсана і дэмакратычнай партыі. У 1917 годзе Ліпмана прызначылі памочнікам ваеннага саветніка Вільсана, дзе яму давялося цесна супрацоўнічаць асабіста з Прэзідэнтам падчас распрацоўкі знакамітай прамовы, названай пасля па сваім змесце «Чатырнаццаць пунктаў мірнай праграмы» (Fourteen Points) і палажэнняў Версальскага дагавора, у аснове якога ляжала тая самая прамова. У гады працы з Вільсанам ён стаў адным з дэлегатаў Парыжскай мірнай канферэнцыі, а таксама сааўтарам Канвенцыі аб стварэнні Лігі Нацый. Тады яму было толькі 29 гадоў.

У 1920 кар’ера Ліпмана працягнулася ва ўплывовым выданні Нью-Ёрк Уорлд (англ.: New York World), дзе з 1929 года ён стаў адным з рэдактараў. У перыяд працы ў Нью-Ёрк Уорлд Ліпман выдаў кнігі «Грамадская думка» (англ.: Public Opinion) і «Прывід грамадскасці» (англ.: Phantom Public), у якіх выклаў арыгінальную трактоўку феномену грамадскай думкі і праблематызаваў магчымасць развіцця дэмакратыі ў складаных сучасных грамадствах.

Імя У. Ліпмана непарыўна звязана з паняццем «халодная вайна», якое ўпершыню было выказана ў 1947 годзе Бернхардам Барухам і было тэматызавана Ліпманам у працы «The Cold War» (1947).

Уклад у тэорыю

Уолтар Ліпман вядомы ў Расіі, галоўным чынам, сваёй канцэпцыяй грамадскай думкі, якая стала на Захадзе адной з класічных, а таксама тым, што ўвёў у шырокі навуковы абарот паняцце стэрэатыпу.

Эпіграфам да кнігі «Грамадская думка» Ліпман абраў фрагмент з «Дзяржавы» Платона з апісаннем пячоры вязняў, якія вымушаныя ўсё жыццё назіраць толькі цені свету, але не сам свет: паколькі вязні ніколі не бачылі таго хто і што адкідвае цені, яны не ў стане і западозрыць існаванне чагосьці больш рэальнага, чым цені.

Пазнавальныя магчымасці чалавека абмежаваныя: чалавек не можа ведаць усё, быць абсалютна інфармаваным, паколькі навакольнае асяроддзе занадта складанае і зменлівае ўтварэнне. Пераадольваючы разнастайнасць свету, чалавек сістэматызуе веданне пра яго ў катэгорыі. Гэтыя катэгорыі, — фікцыі, стэрэатыпы, элементы псеўдаасяроддзя, з дапамогай якіх чалавек прыстасоўваецца да свайго асяродку. Паводзіны чалавека ёсць рэакцыя на стымул псеўдаасяроддзя.

Стэрэатыпы аб’ядноўваюцца ў сістэмы стэрэатыпаў, якія паўстаюць у выглядзе паўсядзённых укладаў, вераванняў, вучэнняў, сацыяльных інстытутаў і г. д. і так аж да стэрэатыпу, што ахоплівае ўсе сістэмы стэрэатыпаў і вядомага пад назвай «сацыяльная рэальнасць».

Свет, з якім мы вымушаныя мець справу як суб’екты, застаецца за межамі дасяжнасці: чалавек не бог, які азірае адзіным поглядам усё існае, а прадукт эвалюцыі, які толькі і можа выхапіць фрагмент рэальнасці, дастатковы, каб «выжыць і ў патоку часу злавіць некалькі момантаў азарэнняў і шчасця».

Кожны чалавек паасобку можа добра ведаць толькі невялікі фрагмент рэальнасці, быць спецыялістам або экспертам толькі па нейкіх вузкіх праблемах. А апытанні грамадскай думкі ўключаюць у сябе пытанні загадзя больш шырокага тэматычнага спектру. Таму атрымліваецца, што на нейкае пытанне прадуманыя і абгрунтаваныя адказы могуць даваць толькі нешматлікія рэспандэнты, кампетэнтныя менавіта ў гэтай праблеме. (Калі заставацца ў рамках гэтай тэорыі, добра разбірацца ў праблеме азначае мець больш разгалінаваную сістэму стэрэатыпаў, адэкватную рэальнасці настолькі, наколькі больш інтэрпрэтацый катэгорыі мыслення стэрэатыпы эксперта прадугледжваюць. Прычым часам здараецца, што абмежаваная кампетэнтнасць у нейкай абмежаванай вобласці прыводзіць да гіпертрафіі звычкі ўціскаць у вузкія рамкі стэрэатыпу тое, што ў яго можа быць ўціснуць, і адкідаць тое, што ў яго не змяшчаецца).

Крытыка апытальнага метаду становіцца для Ліпмана адпраўной кропкай для падзелу грамадскай думкі і Грамадскай Думкі C вялікай літары (мабыць, услед за Русо ў «Аб грамадскім дагаворы»).

Грамадская думка з маленькай літары-гэта тое веданне пра навакольны свет, якое тычыцца саміх людзей або цікава ім, якое вынікае з паводзін іншых людзей або ўсяго таго, што называецца грамадскімі падзеямі (public affairs). У такіх выпадках людзі выкарыстоўваюць распаўсюджаныя сярод іншых людзей і запазычаныя нарыхтоўкі стэрэатыпных схем, інтэрпрэтацый, маралі і г. д., накіроўвалых гульню ўяўлення і само бачанне падзей.

Грамадская Думка з вялікай літары — гэта вобраз рэальнасці, у адпаведнасці з якім дзейнічаюць групы людзей або індывіды, якія дзейнічаюць ад імя груп, напрыклад, дзяржаўныя дзеячы. Пачынаючы з гэтага размежавання, Ліпман, ужо як сацыёлаг і палітолаг, прыступае да крытыкі дэмакратыі, раннія тэорыі якой наіўна мяркуюць, што самі па сабе грамадскія меркаванні максімізуюць грамадскую карыснасць прымаемых палітычных рашэнняў. Адсюль, асноўная задача дэмакратыі зрабіць так, каб у сучасным яму грамадстве Грамадская Думка фармавалася, уплывала і ўлічвалася б разумна і рацыянальна, няхай гэта будзе сферы кіравання або палітыкі.

Ліпман абмяркоўваў пытанні міжнароднай палітыкі па аналогіі з фінансавымі, у тэрмінах крэдытаздольнасці, аналізуючы разрыў паміж «наяўнымі сродкамі» (моцай дзяржавы) і «абавязкамі» (узятымі на сябе абавязацельствамі). С. Хантынгтан назваў разрыў паміж моцай і абавязацельствамі «зазорам Ліпмана».

Работы

Артыкулы

• «The Campaign Against Sweating». The New Republic, March 27, 1915.
• «What Program Shall the United States Stand for in International Relations?». Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 66, July 1916, pp. 60-70.
• «The World Conflict in its Relation to American Democracy.» Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 72, July 1917, pp. 1-10.
• «Democracy, Foreign Policy and the Split Personality of the Modern Statesman.» Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 102, July 1922, pp. 190—193.
• «Today and Tomorrow.» Washington Post, February 12, 1942. Full text available.
• «A Talk With Mr. K.» November 10, 1958.
• «Nearing the Brink in Vietnam.» Newsweek, April 12, 1965, pp. 25-46.

Рэцэнзіі на кнігі

• Review of The Intimate Papers of Colonel House by Charles Seymour. Foreign Affairs, Vol. 4, No. 3, April 1926. DOI:10.2307/20028461

Эсэ

• «The Basic Problem of Democracy.» November 1919, pp. 616—627.

This essay later became the first chapter Liberty and the News.

• «Concerning Senator Borah.» Foreign Affairs, Vol. 4, No. 2, January 1926, pp. 211—222. DOI:10.2307/20028440
• «Vested Rights and Nationalism in Latin-America.» Foreign Affairs, Vol. 5, No. 3, April 1927, pp. 353—363. DOI:10.2307/20028538
• «Second Thoughts on Havana.» Foreign Affairs, Vol. 6, No. 4, July 1928, pp. 541—554. DOI:10.2307/20028641
• «Church and State in Mexico: The American Mediation.» Foreign Affairs, Vol. 8, No. 2, January 1930. pp. 186—207. DOI:10.2307/20030272
• «The London Naval Conference: An American View.» Foreign Affairs, Vol. 8, No. 4, July 1930, pp. 499—518. DOI:10.2307/20030304
• «Ten Years: Retrospect and Prospect.» Foreign Affairs, Vol. 11, No. 1, October 1932, pp. 51-53. DOI:10.2307/20030482
• «Self-Sufficiency: Some Random Reflections.» Foreign Affairs, Vol. 12, No. 2, January 1934, pp. 207—217. DOI:10.2307/20030578
• «Britain and America: The Prospects of Political Cooperation in the Light of Their Paramount Interests.» Foreign Affairs, Vol. 13, No. 3, April 1936, pp. 363—372. DOI:10.2307/20030675
• «Rough-Hew Them How We Will.» Foreign Affairs, Vol. 15, No. 4, July 1937, pp. 586—594. DOI:10.2307/20028803
• «The Cold War.» Foreign Affairs, Vol. 65, No. 4, Spring 1987, pp. 869—884. DOI:10.2307/20043099

Водгукі

• «A Test of the News.» The New Republic, Vol. 23, No. 296, August 1920. 42 pages.

Кнігі

• A Preface to Politics. Mitchell Kennerley, 1913. ISBN 1591022924. Audiobook available.
• Drift and Mastery. University of Wisconsin Press, 1914. ISBN 0299106047. Full text available.
• The Stakes of Diplomacy. New York: Henry Holt & Co., 1915.
• The Political Scene. New York: Henry Holt & Co., 1919.
• Liberty and the News. New York: Harcourt, Brace & Howe, 1920.
• Public Opinion. New York: Harcourt, Brace & Co., 1922. ISBN 0029191300. Audiobook available.
• The Phantom Public. Piscataway, NJ: Transaction Publishers, 1925. ISBN 1560006773
• Men of Destiny. New York: The Macmillan Company, 1927. ISBN 0295950269. Excerpts available Архівавана 13 мая 2023..
• American Inquisitors. New York: The Macmillan Company, 1928.
• A Preface to Morals. London: George Allen & Unwin, 1929. ISBN 0878559078
• Interpretations, 1931—1932. New York: The Macmillan Company, 1932.
• The United States in World Affair, 1931. New York: Harper & Bros, 1932.
• The United States in World Affairs, 1932. New York: Harper & Bros, 1933.
• The Method of Freedom. New York: The Macmillan Company, 1934.
• Interpretations, 1933—1935. New York: The Macmillan Company, 1936.
• The Good Society. New York: Atlantic Monthly Press, 1937. ISBN 0765808048
• U.S. Foreign Policy: Shield of the Republic. Boston: Atlantic Monthly Press, 1943.
• U.S. War Aims. Boston: Atlantic Monthly Press, 1944. ISBN 978-0306707735
• The Cold War. New York: Harper & Row, 1947. ISBN 0061317233
• The Public Philosophy, with William O. Scroggs. New York: New American Library, 1955. ISBN 0887387918
• The Coming Tests With Russia. Boston: Atlantic Monthly Press, 1961. LCCN 61-14950-{{{3}}}

Літаратура

• Фрумкина Р. Уолтер Липпман: свободный коллективизм! // Социальная реальность, 2006, № 4. — С. 123—124.
• Печатнов В. О. Уолтер Липпман и пути Америки. — М.: Международные отношения, 1994.
• Семендяева О. Ю. Критический анализ концепций «стереотипа» в социальной психологии США // Социологические теории и социальные изменения в современном мире. — М.: 1986. — С. 184—196.
• Гуревич П. С. Стереотип // Современная западная социология. Словарь. — М.: 1990. — С. 332.
• Ослон А. Уолтер Липпман о стереотипах: выписки из книги «Общественное мнение» // Социальная реальность, 2006, № 4. — C. 125—141.
• Липпман Уолтер // Иванян Э. А. Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII—XX века. — Москва: Международные отношения, 2001. — 696 с. — ISBN 5-7133-1045-0.