Кельты

Ке́льты (стар.-грэч.: Κέλτοι, лац.: Celtae) — блізкія па мове і матэрыяльнай культуры індаеўрапейскія народы. У другой палове 1 тысячагоддзя займалі шырокую тэрыторыю ў Еўропе і Малой Азіі. У нашы дні жывуць пераважна на Брытанскіх астравах і ў Брэтані.

Паходжанне

Прыкладны раён рассялення кельцкіх плямёнаў у Еўропе. Сінім вылучаны раён рассялення кельтаў у 1500—1000 гг. да н.э.; фіялетавым — у 400 г. да н.э.. Для арыеныроўкі прыведзеныя межы сучасных дзяржаў.

Упершыню ў грэчаскіх пісьмовых крыніцах кельты ўзгадваліся толькі ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э. Сучасныя лінгвісты лічаць, што протакельцкая мова вылучылася з агульнага індаеўрапейскага пласту ў прамежку часу паміж 10 тысячамі і 5 тысячамі гадоў таму. Генетыкі адносяць старажытных кельтаў да носьбітаў ДНК-галагрупы R1b, якая ў наш час шырока распаўсюджана ў Заходняй Еўропе.

Археолагі звязваюць з'яўленне кельтаў непасрэдна з культурай палёў пахавальных урнаў (1300 - 750 гг. да н. э.). Яна ўзнікла на тэрыторыі сучаснай Паўднёвай Германіі, Аўстрыі і Швейцарыі. Прадстаўнікі гэтай культуры займаліся земляробствам, шанавалі канёў, былі выдатнымі ювелірамі і металургамі, выраблялі бронзу, пазней навучыліся здабываць і апрацоўваць жалеза. Дзяржальні іх мячоў па-майстэрску дэкараваліся, рабіліся металічныя каркасы і ўпрыгожванні для шчытоў, былі вядомы кальчугі.

Каля 800 г. да н. э. кельты з'явіліся ў басейне ракі Дунай. Да IV ст. да н. э. яны насялілі тэрыторыі Альп, Галіі, Брытанскія астравы, занялі значную частку Пірэнейскага паўвострава, Паўночнай Італіі. У III ст. да н. э. частка кельтаў таксама рассялілася ў Малой Азіі.

Сучасныя кельцкія народы

• Брэтонцы
• Валійцы
• Ірландцы
• Корнуальцы
• Мэнцы
• Шатландцы

Гл. таксама

• Езус

Спасылкі

• CELTS
• George McCartney, A Brief History of the Celts
• Desmond Johnston, Some Thoughts on the Celts
• The Celts in Ancient History