Газ (тканіна)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Газ
Выява
Названа ад Газа[1]
Матэрыял шоўк[1], бавоўна[1] і віскознае валакно[1]
Метад вырабу leno weave[d][1] і палатно[d][1]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Тарлатан (пракрахмаленая газавая тканіна)
У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Газ (значэнні).

Газ, Газа[2] (фр.: gaze — ад горада Газа на Блізкім Усходзе) — лёгкая, празрыстая тканіна асаблівага газавага перапляцення. У працэсе ткацтва дзве ніткі асновы пераплятаюцца з адной ніткай утка і не ўшчыльняюцца пры гэтым. За кошт прасторы паміж ніткамі газ выпрацоўваецца далікатным і напаўпразрыстым.

Назва, як лічылася, паходзіць ад горада Газы, у якім гэтая тканіна першы раз была выраблена і ў 1561 годзе прывезена ў Еўропу. Адначасова этымалагічны слоўнік Фасмера  (руск.) (бел. ўзводзіць французскае слова gaze да арабскага слова, якое пазначае «шоўк-сырэц». У канцы XIX стагоддзя былі ў модзе бальныя газавыя сукенкі на атласным або сацінавым чахле. У наш час газ ужываецца ў асноўным для аздаблення, асабліва ён папулярны для вясельных упрыгожванняў.

Віды[правіць | правіць зыходнік]

Балетная пачка  (руск.) (бел. з газу

Першапачаткова газ вырабляўся з шоўку і выкарыстоўваўся для пашыву адзення. Зараз яго выкарыстоўваюць у самых розных мэтах, у тым ліку і для вырабу марлевых губак у медыцынскіх мэтах. Пры выкарыстанні ў якасці медыцынскай павязкі  (руск.) (бел. марля звычайна вырабляецца з бавоўны. Гэта карысна для перавязкі ран, паколькі іншыя тканіны могуць прыліпнуць да апёку або ірваных ран. Многія сучасныя медыцынскія марлі пакрытыя пластыкавай порыстай плёнкай, якая прадухіляе прамы кантакт і дадаткова зводзіць да мінімуму адгезію раны. Акрамя таго, ён можа быць прапітаны густой, крэмавай сумессю аксіду цынку і каламіну  (англ.) (бел., каб спрыяць гаенню. Марля таксама выкарыстоўваецца падчас працэдур, звязаных з выпадковай стратай зуба; альбо марля выкарыстоўваецца для забеспячэння ціску, калі зуб перамяшчаецца назад у адпаведнае гняздо, альбо зуб заварочваецца ў марлю і змяшчаецца ў малако або фізіялагічны раствор, каб захаваць яго жывым, пакуль зуб транспартуецца або рыхтуецца да паўторнай імплантацыі[3].

Газ, які выкарыстоўваецца ў пераплётнай справе, называецца mull і выкарыстоўваецца ў выпадку прывязкі для прыклейвання тэкставага блока да вокладкі кнігі[4].

Сучасны газ вырабляецца з сінтэтычных валокнаў, асабліва пры выкарыстанні для пашыву адзення. Ён таксама можа быць выраблены з металу, напрыклад, драцяная сетка, змешчаная па-над гарэлкай Бунзена  (руск.) (бел., якая выкарыстоўваецца ў ахоўнай лямпе або іскрагасільніку або выкарыстоўваная ў якасці агароджы.

Планктонны газ[правіць | правіць зыходнік]

У заалогіі для лоўлі планктону выкарыстоўваюцца сачкі і планктонныя сеткі, вырабленыя з газу. Памер ячэйкі розных сартоў планктоннага газу можа быць ад 1,4 да 0,06 мм; сарты нумаруюцца, нумар паказвае лік нітак на 10 мм тканіны[5].

Зноскі

  1. ↑ а б в г д е Tortora P. G., Merkel R. S. gauze // Fairchild's Dictionary of Textiles — Fairchild Fashion Media, 1996. — P. 241.
  2. ↑ Лазука, Барыс Андрэевіч. Слуцкія паясы і еўрапейскі тэкстыль XVIII стагоддзя. Малы лексікон / Б. А. Лазука; [фота: Б. А. Лазука, М. П. Мельнікаў]. ― Мінск : Беларусь, 2015. — 170, [2] с. : каляр. іл., партр. ; 30 см. Фактычная дата выхаду ў свет ― 2014. ― Бібліяграфія: с. 170―171.
  3. ↑ Dental avulsion. ScienceDirect. Архівавана з першакрыніцы 27 красавіка 2021. Праверана 29 жніўня 2018.
  4. ↑ Cambras, Josep (2004). The complete book of bookbinding. Lark Books. p. 48. ISBN 978-1-57990-646-7. Архіўная копія на Wayback Machine
  5. ↑ Летние школьные практики по пресноводной гидробиологии. Методическое пособие. — Сост. С. М. Глаголев, М. В. Чертопруд. Под ред. М. В. Чертопруда. М.: «Добро-свет», МЦНМО, 1999.— 288 с. (руск.)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Андреева Р. П. Газ // Энциклопедия моды. — СПб.: Издательство «Литера», 1997. — С. 140. — ISBN 5-86617-030-2. (руск.)
commons: Газ (тканіна) на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Газ_(тканіна)&oldid=4640980"