Турын (Пухавіцкі раён)
Аграгарадок
Турын
| ||||||||||||||||||||||||||
Ту́рын[2] (трансліт.: Turyn, руск.: Турин) — аграгарадок (да 2009 г. вёска)[3] у Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Турынскага сельсавета. За 12 км да паўночнага ўсходу ад Мар’інай Горкі, за 75 км ад Мінска, на правым беразе Свіслачы.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Вялікае Княства Літоўскае[правіць | правіць зыходнік]
Упершыню згадваецца як сяло Турыно ў 1536 годзе. З’яўлялася ўласнасцю Касцевічаў, Радзівілаў, Кішкаў, Галоўчынскіх і інш.
Пад уладай Расійскай імперыі[правіць | правіць зыходнік]
У 1779 годзе ў складзе маёнтка Пухавічы Ігуменскага павета (пад назвай Турыно-Задвор’е). Дзейнічала царква, 2 млыны, бровар і карчма. З 1793 г. Турын у Ігуменскім павеце Расійскай імперыі. У 1841 годзе вёска згарэла і была адбудавана праз год. У 1869 г. у вёсцы было адкрыта народнае вучылішча. У 1879 г. у вёсцы Турын-Задвор’е налічвалася 604 жыхары, 44 двары, у вёсцы Турын-Зарэчны 294 жыхары, 44 двары, дзейнічалі царква, хлебазапасны магазін, народнае вучылішча, крама.
Найноўшы час[правіць | правіць зыходнік]
У Першую сусветную вайну ў лютым — снежні 1918 года была пад акупацыяй войскаў кайзераўскай Германіі.
25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай вёска абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі вёска ўвайшла ў склад БССР.
У жніўні 1919 — ліпені 1920 вёска знаходзілася пад польскай уладай.
З 20 жніўня 1924 г. Турын у Пухавіцкім раёне, цэнтр сельсавета. Падчас Вялікай Айчыннай вайны вёска была часткова спалена.
У 1968 г. да в. Турын далучана в. Чырвоны Кастрычнік (да 1922 г. в. Забалёўскі Двор).
Сацыяльная сфера[правіць | правіць зыходнік]
Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]
- Якуб Наркевіч-Ёдка (1848—1905) — фізік, медык, біёлаг, доктар медыцыны, член-карэспандэнт Рускага геаграфічнага таварыства
- Яфрэм Іванавіч Карнейчык (1900—1972) — гісторык, кандыдат гістарычных навук
- Іван Міхайлавіч Качура — эканаміст
Турыстычная інфармацыя[правіць | правіць зыходнік]
Славутасці[правіць | правіць зыходнік]
- Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан
- Помнік землякам, загінулым у Вялікую Айчынную вайну
- Курганныя могільнікі
Страчаная спадчына[правіць | правіць зыходнік]
- Царква Праабражэння Гасподняга (1855)
Зноскі
- ↑ Сайт РУП «Белпошта»
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
- ↑ Решение Пуховичского районного Совета депутатов от 23.01.2009 № 142 «О преобразовании деревни Турин Туринского сельсовета в агрогородок» (руск.)
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9
- Спірыдонаў М. Ф. Турын // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 16. — С. 60. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0263-6 (Т. 16).
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Турын (Пухавіцкі раён)
- Наталья ПАРХОМЧИК Путешествуем по Пуховичскому району по маршруту этнографа, писателя и публициста Павла Шпилевского Архівавана 4 сакавіка 2016. (руск.)