Андрэй Дзмітрыевіч Сахараў

Андрэй Дзмітрыевіч Сахараў
руск.: Андрей Дмитриевич Сахаров
Дата нараджэння	21 мая 1921(1921-05-21)
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, РСФСР
Дата смерці	14 снежня 1989(1989-12-14) (68 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Вастракоўскія могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка  СССР
Жонка	Алена Георгіеўна Бонэр
Род дзейнасці	фізік, вынаходнік, вучоны-ядзершчык, пісьменнік
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Фізічны інстытут імя П. М. Лебедзева РАН[d]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Альма-матар	Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава
Навуковы кіраўнік	Ігар Яўгенавіч Там
Узнагароды і прэміі	Нобелеўская прэмія міру (1975) прэмія Чына дэль Дука[d] Фрыт Орд[d] (1980) Гуманіст года[d] (1980) медаль Эліята Крэсана[d] (1985) Akademiepenning[d] (1989) Heinz R. Pagels Human Rights of Scientists Award[d] прэмія Чына дэль Дука[d] (1974) Tomalla Foundation[d] (1984) Leo Szilard Lectureship Award[d] (1983) Albert Einstein Peace Prize[d] (1988) Honorary doctor of the Ohio State University[d] Honorary doctor of the University of Groningen[d] Honorary doctor of the Hebrew University of Jerusalem[d] Fellow of the American Physical Society[d]
Андрэй Дзмітрыевіч Сахараў на Вікісховішчы

Андрэй Дзмітрыевіч Са́хараў (руск.: Андре́й Дми́триевич Са́харов; 21 мая 1921, Масква — 14 снежня 1989) — савецкі фізік, праваабаронца і палітычны дзеяч.

Біяграфія

У 1938 паступіў у Маскоўскі дзяржаўны універсітэт. У 1942 скончыў універсітэт і пачаў працу на абаронных заводах.

З 1948 займаўся распрацоўкай тэрмаядзернай зброі. Доктар фізіка-матэматычных навук, правадзейны член АН СССР (1953). Адзін з стваральнікаў вадароднай бомбы.

З канца 1960-х выступаў за забарону выпрабаванняў ядзернай зброі, як праваабаронца. Атрымаў Нобелеўскую прэмію міру ў 1975 (яго не выпусцілі з СССР на атрыманне прэміі).

У студзені 1980 сасланы ў горад Горкі. Указам Прэзідыума ВС СССР быў пазбаўлены ганаровых званняў і прэмій. Вызвалены з ссылкі ў снежні 1986.

Вярнуўся ў Маскву. Працягваў навуковую і праваабарончую дзейнасць разам з жонкай Аленай Бонэр. У 1988 выязджаў за мяжу, дзе адбыліся яго сустрэчы з шэрагам лідараў краін Еўропы і ЗША. У 1989 абраны народным дэпутатам СССР.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0238-5 (Т. 14).