Перайсці да зместу

Вайна супраць Бока Харам

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вайна супраць Бока Харам
Асноўны канфлікт: Вайна супраць тэрарызму, Міжабшчынныя канфлікты ў Нігерыі
Салдаты арміі Нігера падчас аперацыі супраць баевікоў «Бока Харам» у сакавіку 2015 года.
Салдаты арміі Нігера падчас аперацыі супраць баевікоў «Бока Харам» у сакавіку 2015 года.
Дата 26 ліпеня 2009 — цяперашні час
Месца Нігерыя, часткова Камерун, Чад i Нігер
Праціўнікі
 Нігерыя
 Камерун[1]
 Чад[2]
 Нігер
Хрысціянскае апалчэнне
ІДІЛ Джыхад Ян Тацыне
Джыхад Кала Като
Агульныя страты
звыш за 50 000 забітых[21]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вайна супраць Бока Харам — узброенны канфлікт паміж урадавай арміяй Нігерыі і яе саюзнікамі з аднаго боку, і ісламарадыкаламі з другога.

Перадгісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Яшчэ ў тыя часы, калі Нігерыя была калоніяй Брытанскай Імперыі, у краіне перыядычна адбываліся сутычкі на рэлігійнай глебе. Аднак найбольш жорсткія сутыкненні пачаліся пасля таго, як паўночная, пераважна мусульманская, частка краіны атрымала права на жыццё па законах шарыяту. Мясцовая хрысціянскае меншасць стала падвяргацца ганенням. Горад Джос двойчы станавіўся цэнтрам самых жорсткіх сутычак паміж прадстаўнікамі двух рэлігійных канфесій[22]. У 2008 годзе там загінула 300 чалавек, звыш 400 паранены, а ў 2010 годзе — забіта больш за 500, што стала адным з самых кровапралітных сутыкненняў у гісторыі горада[23]. На фоне рэлігійнай вайны ў краіне актывізаваліся ісламісцкія групоўкі, напрыклад, Бока Харам.

Канец 2000-х і першая палова 2010-х

[правіць | правіць зыходнік]
  • У перыяд з 27 па 30 снежня ў горадзе Баўчы падчас сутыкненняў паміж паліцыяй і членамі радыкальнай мусульманскай секты Кала-Като загінула, паводле розных звестак, ад 38 да 70 чалавек[24]. Большая частка загінуўшых былі дзецьмі ва ўзросце ад 9 да 15 гадоў[24][25]. Лідар Кала-Като Малам Бадамасі загінуў[24] або быў арыштаваны паліцыяй[26]. Па заявах членаў Кала-Като, яна была заснавана Махамедам Марвам, які таксама заснаваў Ян Тацыне[24][27]. Секта выступала супраць заходняй адукацыі і медыцыны, членам Кала-Като было забаронена трымаць у хаце тэлевізары, радыё, а таксама любую літаратуру, акрамя Карана[28]. Па справе секты было арыштавана 11 дзяцей ва ўзросце ад 5 да 13 гадоў[28].
  • 28 снежня ў выніку серыі выбухаў і нападаў на цэрквы ў гарадах Джос і Майдугуры загінулі, па меншай меры, 30 чалавек. Бока Харам узяла на сябе адказнасць за тэракты і заявіла, што гэта было помстай за падзеі ў горадзе Джос[29].
  • 5 ліпеня — па паведамленні прадстаўнікоў дзяржаўнай службы бяспекі Нігерыі, у штатах Баўчы, Борна, Кадуна, Кано, Ёбе і Адамава было арыштавана больш за 100 членаў Бока Харам[30].
  • 25 снежня — групоўка Бока Харам ажыццявіла серыю тэрарыстычных актаў супраць хрысціян[31]. У адказ на тэракты прэзідэнт Джонатан увёў у штатах Ёбе, Нігер, Плато і ў некаторых частках штата Борна рэжым надзвычайнага становішча[32][33][34].
  • 2 студзеня — прадстаўнік Бока Харам Абул Куака (англ. Abu Quqa) заявіў, што хрысціяне, якія пражываюць на поўначы Нігерыі, павінны пакінуць рэгіён на працягу трох дзён ці загінуць[35][36][37]
  • 10 студзеня — падчас нападу на мячэць у горадзе Бенін-Сіці ў штаце Эда, і ў выніку абстрэлу невядомымі людзьмі бара, у якім было шмат паліцэйскіх, 11 чалавек загінулі. Ініцыятарамі нападу на мячэць сталі ўдзельнікі прафсаюзаў, якія выступалі за адмену павялічэння цэн на паліва[38].
  • 13 студзеня — Абубакар Шэкаў, адзін з лідараў Бока харам, пра смерць якога паведамлялася[39][40] ў 2009 годзе, выступіў з відэазваротам на Youtube[41]. На думку журналістаў France 24, манера яго выступу нагадвае аналагічныя звароты членаў Аль-Каіды[41]
  • 21 студзеня — у Кано была ажыццёўлена серыя тэрактаў: ​​смяротнікі падарвалі сябе каля чатырох паліцэйскіх участкаў. Адказнасць за выбухі, у выніку якіх загінула не менш за 215 чалавек, узяла на сябе радыкальная мусульманская арганізацыя «Бока Харам»[42].
  • 25 лістапада — па меншай меры 11 чалавек загінулі ў выніку двух выбухаў у ваенным гарадку Джадж нігерыйскай правінцыі Кадуна.
  • 18 сакавіка — у выніку пяці выбухаў на аўтавакзале ў горадзе Кано, размешчаным на поўначы Нігерыі, загінулі, па меншай меры, 25 чалавек.
  • 18 чэрвеня — баевікі радыкальнай ісламісцкай арганізацыі «Бока харам», якая пратэстуе супраць еўрапейскага тыпу выкладання ў мясцовых школах, уварваліся ў мясцовую школу і застрэлілі з аўтаматаў 9 школьнікаў. Пасля нападнікі пакінулі месца злачынства да прыбыцця паліцыі.
  • 29 верасня — члены ісламісцкай групоўкі «Бока Харам» расстралялі каля паўсотні студэнтаў сельскагаспадарчага каледжа ў штаце Ёбе, размешчаным на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 1 сакавіка — у выніку нападу баевікоў ісламісцкай групоўкі «Бока Харам» на нігерыйскі горад Мафа і падвойнага тэракту ў горадзе Майдугуры на паўночным усходзе Нігерыі загінулі па меншай меры 85 чалавек. Выбухі з інтэрвалам у дзве хвіліны прагрымелі ў натоўпе людзей, якія сабраліся на рынкавай плошчы паглядзець футбольны матч па тэлевізары.
  • 14 красавіка — групоўка «Бока Харам» скрала больш за 270 школьніц з ліцэя ў населеным пункце Чыбок (штат Борна). Напад на навучальную ўстанову лідар арганізацыі, Абубакар Шэкаў, патлумачыў тым, што «дзяўчынкі павінны пакінуць школу і выйсці замуж»[43]. Два выбухі адбыліся на аўтобуснай станцыі ў прадмесці сталіцы Нігерыі горада Абуджа. Каля 30 транспартных сродкаў, у асноўным пасажырскія аўтобусы, былі пашкоджаныя. У выніку тэракту 71 чалавек загінуў і 124 атрымалі раненні.
  • 5-6 мая — у выніку начной атакі на горад Гамбору, штат Борна, баевікамі былі забітыя звыш 300 жыхароў. Выжылыя беглі ў суседні Камерун. Вялікая частка горада была разбурана.
  • 20 мая — у горадзе Джос адбыліся два выбухі: адзін на рынку, другі ў найбліжэйшай бальніцы[44]. У выніку гэтых выбухаў загінулі мінімум 162 чалавекі[45], больш за 56 атрымалі раненні[46].
  • 1 чэрвеня — у нігерыйскім горадзе Мубі на паўночным усходзе краіны прагрымеў выбух, ахвярамі якога сталі 40 чалавек. Выбух адбыўся падчас футбольнага матчу, за якім назіралі многія мясцовыя жыхары.
  • 10 лістапада — не менш за 48 чалавек загінулі і 79 атрымалі раненні ў выніку выбуху, здзейсненага тэрарыстам-смяротнікам у школе горада Патыскум на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 25 лістапада — два магутныя выбухі прагрымелі на адным з шматлюдных рынкаў нігерыйскага горада Майдугуры на паўночным усходзе краіны. Ахвярамі тэракту сталі не менш за 78 чалавек.
  • 28 лістапада — два тэрарыста-смяротніка зладзілі выбухі ў саборнай мячэці нігерыйскага горада Кано. У выніку тэракту загінулі па меншай меры 64 чалавекі, 126 чалавек атрымалі раненні.

Другая палова 2010-х

[правіць | правіць зыходнік]
  • У пачатку студзеня 2015 года члены арганізацыі «Бока Харам» спалілі 16 гарадоў і вёсак на поўначы Нігерыі ў штаце Борна, а таксама 10-тысячны горад Бага на беразе возера Чад. 2 тысячы чалавек загінулі, больш за 30 тысяч былі вымушаныя пакінуць месца пражывання[47].
  • 12 лютага — на адным з рынкаў Нігерыі тэрарыстка-смяротніца прывяла ў дзеянне выбуховае прыстасаванне. У выніку выбуху загінулі па меншай меры сем чалавек, параненыя 20.
  • 25 лютага — у ходзе паспяховай баявой аперацыі армія Чада знішчыла 207 баевікоў. Як паведаміў урад краіны, у ходзе баёў у прыгранічным горадзе Гарамбу загінуў адзін вайсковец, а 9 былі параненыя. Салдаты Чада таксама захапілі арсенал лёгкага зброі і боепрыпасаў[48].
  • 7 сакавіка — у выніку серыі тэрактаў у розных частках горада Майдугуры загінулі 58 чалавек, параненыя 139.
  • 8 сакавіка — тэрарысты «Бока харам» прысягнулі на вернасць «ІДІЛ»[49]. Тым часам ваеннаслужачыя Нігера і Чада пачалі маштабнае сухапутнае наступленне пры падтрымцы ВПС на сілы экстрэмісцкай групоўкі «Бока Харам» на паўночным усходзе Нігерыі[50].
  • 12 сакавіка — стала вядома, што за 4 дні наступлення аб’яднаных войскаў Нігерыі, Нігера, Чаду і Камеруна на тэрыторыі Нігерыі вызвалена 36 населеных пунктаў ад баевікоў «Бока Харам»[51]. У гэты ж дзень афрыканскія краіны пачалі рыхтаваць праект рэзалюцыі Савета бяспекі ААН у падтрымку намаганняў Нігерыі, Нігера, Чаду і Камеруна па барацьбе з «Бока Харам»[52].
  • 29 сакавіка — тэрарысты «Бока Харам» абезгаловілі 20 жыхароў штата Борна і спалілі іх дамы. У выніку нападаў на паўночным усходзе дзяржавы было забіта больш за сорак мірных жыхароў. Перад гэтым армія Нігерыі зачысціла ад бандфармаванняў горад Гуозу, ліквідаваўшы іх базу ў паселішчы. Палонных і забітых баевікоў было даволі шмат. У лясным масіве непадалёк ад горада размешчаўся галоўны штаб «Бока Харам»[53].
  • 6 красавіка — баевікі «Бока Харам» пераапрануліся ў прапаведнікаў і забілі 24 жыхароў вёскі Кваджафа ў штаце Борна. Калі мірныя грамадзяне прыйшлі на, нібыта, пропаведзь, тэрарысты адкрылі па іх агонь[54].
  • 29 красавіка — ваенныя Нігерыі правялі аперацыю ў лесе Самбіса на паўночным усходзе краіны. З палону баевікоў былі вызваленыя захопленыя ў Чыбоке 200 дзяўчынак і 93 жанчыны. Ваенныя знішчылі тры лагеры ісламістаў. Частка дзяўчат была параненая пры перастрэлцы, некаторая колькасць баевікоў забіта[55].
  • 2 чэрвеня — у выніку выбуху на рынку на паўночным усходзе Нігерыі загінулі не менш за 50 чалавек.
  • 6 ліпеня — колькасць ахвяр двух выбухаў, якія прагрымелі ў горадзе Джос у цэнтральнай частцы Нігерыі, перавысіла 50 чалавек.
  • 23 ліпеня — выбухі прагрымелі ў горадзе Гомбе, недалёка ад мячэці і аўтобусных прыпынкаў. Загінулі 37 чалавек, больш чым 100 пацярпелых.
  • 26 ліпеня — па меншай меры 14 чалавек загінулі пры выбуху ў камерунскім горадзе Мару.
  • 3 жніўня — баевікі «Бока Харам» напалі на вёску Малары і забілі 13 мясцовых жыхароў. Таксама ў ходзе наступлення на пазіцыі групоўкі «Бока Харам» нігерыйская армія здолела вызваліць 178 закладнікаў, у тым ліку больш за 100 дзяцей.
  • 11 жніўня — 47 чалавек загінулі пры выбуху ў Нігерыі, больш за 50 параненыя.
  • 31 жніўня — каля 80 чалавек загінулі ў выніку нападаў баевікоў «Бока Харам» на тры вёскі ў штаце Борна на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 3 верасня — па меншай меры 30 чалавек загінулі ў выніку двух выбухаў на поўначы Камеруна.
  • 11 верасня — у Нігерыі падарваная школа для дзяцей перамешчаных асоб. Меліся шматлікія ахвяры.
  • 21 верасня — не менш як 21 чалавек загінуў у выніку тэракту ў горадзе Майдугуры на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 19 кастрычніка — у Нігерыі пры падрыве двух тэрарыстак-смяротніц загінулі 11 чалавек.
  • 28 кастрычніка — у штаце Борна вайскоўцы ўрадавых сіл Нігерыі вызвалілі па меншай меры 338 чалавек, якія ўтрымліваліся «Бока Харам». Сярод іх восем мужчын, 138 жанчын, 192 дзіцяці[56].
  • 18 лістапада — па меншай меры 32 чалавекі загінулі, яшчэ 80 атрымалі раненні ў выніку магутнага выбуху на рынку ў нігерыйскім горадзе Ёла на паўночным усходзе краіны.
  • 5 снежня — у раёне возера Чад ў выніку трайнога тэракту на рынку, здзейсненага смяротнікамі, загінулі па меншай меры 27 чалавек, больш за 80 атрымалі раненні.
  • 12 снежня — пры падрыве тэрарыста-смяротніка на поўначы Камеруна загінулі па меншай меры 10 чалавек.
  • 15 снежня — пры нападзе групы баевікоў «Бока Харам» на тры вёскі ў паўночна-ўсходняй частцы Нігерыі загінулі не менш за 30 чалавек, яшчэ 20 атрымалі раненні.
  • 27 снежня — 14 чалавек загінулі ў выніку нападу «Бока Харам» на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 6 студзеня — ахвярамі атакі «Бока Харам» сталі сем чалавек.
  • 13 студзеня — дзве тэрарысткі-смяротніцы падарваліся ў мячэці ў горадзе Калафата на мяжы Камеруна і Нігерыі. У выніку тэракту не менш за 10 чалавек загінулі і некалькі дзясяткаў атрымалі раненні.
  • 25 студзеня — на рынку горада Бода на поўначы Камеруна падарваліся чатыры смяротніка. У выніку тэракту загінулі не менш за 25 чалавек.
  • 28 студзеня — два тэрарыста-смяротніка падарваліся ў будынку школы ў горадзе Керава на поўначы Камеруна.
  • 29 студзеня — тэрарыст-смяротнік падарваў сябе на рынку горада Гомбэ ў паўночна-ўсходнім нігерыйскім штаце Адамава. Ахвярамі тэракту сталі, па меншай меры, дзесяць чалавек.
  • 31 студзеня — тэрарысты ісламскай групоўкі «Бока Харам» атакавалі ўскраіну горада Майдугуры, загінулі 86 чалавек.
  • 11 лютага — тэракт у Нігерыі: 60 загінуўшых.
  • 12-13 лютага — 30 чалавек загінулі пры нападзе баевікоў на вёскі Якхары і Качыфа.
  • 19 лютага — тэрарысты здзейснілі двайны тэракт у паўночным раёне Камеруна. Ахвярамі гэтай атакі сталі, па меншай меры, 19 чалавек.
  • 4 сакавіка — армія Нігерыі вызваліла 63 чалавекі з палону «Бока Харам».
  • 11 сакавіка — армія Нігерыі ліквідавала аднаго з камандзіраў радыкальнага руху «Бока Харам». Аперацыя прайшла ў акрузе Бага паўночнага штата Борна. Тэрарыст быў забіты ў перастрэлцы. Яшчэ некалькі баевікоў атрымалі агнястрэльныя раненні.
  • 16 сакавіка — дзве тэрарысткі-смяротніцы ўзарваліся каля мячэці ў горадзе Майдугуры, на паўночным усходзе Нігерыі. У выніку тэракту загінулі не менш за 22 чалавек, 35 атрымалі раненні.
  • 31 сакавіка — баевікі «Бока Харам» забілі шасцярых вайскоўцаў у Нігерыі.
  • 21 красавіка — баевікі «Бока Харам» на конях атакавалі і спалілі дашчэнту паселішча на паўночным усходзе Нігерыі. Загінулі 11 чалавек.
  • 22 красавіка — дзве смяротніцы падарвалі сябе ў лагеры для бежанцаў, загінулі восем чалавек.
  • 8 мая — армія Нігерыі вызваліла закладнікаў групоўкі «Бока Харам»: 38 жанчын і 27 дзяцей.
  • 12 мая — у нігерыйскім горадзе Майдугуры здзейснены тэракт. Па наяўнай інфармацыі, выбух ажыццявіў тэрарыст-смяротнік на тэрыторыі комплексу ўрадавых будынкаў. Вядома, па меншай меры, пра чатырох загінулых.
  • 19 мая — у Нігерыі вызвалена школьніца, выкрадзеная «Бока Харам» у красавіку 2014 года.
  • 5 чэрвеня — узброеныя сілы Нігерыі ліквідавалі 19 баевікоў радыкальнай групоўкі «Бока Харам» падчас аперацыі ў штаце Борна на паўночным усходзе краіны. Сярод ліквідаваных баевікоў быў адзін з камандзіраў тэрарыстаў — Амір Абубакар Гана.
  • 6 чэрвеня — баевікі групоўкі «Бока Харам» захапілі горад Боса на паўднёвым усходзе Нігера пасля сутыкненняў з салдатамі з Нігера і Нігерыі.
  • 8 чэрвеня — баевікі групоўкі «Бока Харам» напалі на вайсковы гарнізон Нігера на мяжы з Нігерыяй. У выніку 32 вайскоўцаў загінулі, у тым ліку двое з Нігерыі. Яшчэ 67 чалавек атрымалі раненні.
  • 23 жніўня — у выніку авіяўдараў ВПС смяротна паранены лідар радыкальнай ісламісцкай групоўкі «Бока Харам» Абубакр Шэкаў. Забітыя каля 300 баевікоў групоўкі, у тым ліку некалькі высокапастаўленых палявых камандзіраў.
  • 2 верасня — ВПС Нігерыі знішчылі шпіталь, у якім знаходзіўся паранены лідар «Бока Харам» і іншыя камандзіры баевікоў.
  • 3 верасня — на паўднёвым усходзе Нігера як мінімум пяць мірных жыхароў загінулі і двое пацярпелі ў выніку нападу баевікоў радыкальнай групоўкі «Бока харам».
  • 16 верасня — Узброеныя сілы Нігера знішчылі 38 баевікоў радыкальнай групоўкі «Бока Харам» у выніку аперацыі, якая праводзіцца ў правінцыі Дыфа (на паўднёвым усходзе краіны).
  • 25 верасня — па меншай меры 22 баевіка групоўкі «Бока Харам» былі знішчаныя падчас перастрэлкі з урадавымі войскамі ў штаце Борна на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 19 кастрычніка — сутыкненні паміж атрадамі ўрадавай арміі і баевікамі радыкальнай групоўкі «Бока Харам» адбыліся на паўночным усходзе Нігерыі. Сутычкі ўспыхнулі ў раёне горада Гашагар (штат Борна), блізу мяжы з Нігерам. Па меншай меры 13 вайскоўцаў атрымалі раненні.
  • 24 кастрычніка — паляўнічыя з паселішчы Маквала ў правінцыі Адамава застрэлілі сямёра баевікоў «Бока Харам», якія напалі на вёску, і звярнулі ва ўцёкі астатніх.
  • 9 снежня — у выніку выбухаў на рынку ў горадзе Мадагалі на паўночным усходзе Нігерыі загінулі 56 чалавек[57].
  • 24 снежня — армія Нігерыі ўзяла пад свой кантроль апошні лагер групоўкі «Бока Харам»[58].
  • 26 снежня — на рынку ў горадзе Майдугуры ў нігерыйскай правінцыі Борна тэрарыст-смяротнік ажыццявіў падрыў бомбы. Некалькі чалавек атрымалі раненні, загінуў сам тэрарыст.
  • 4 студзеня — нігерыйскія сілавікі ліквідавалі трох тэрарыстак-смяротніц, якія павінны былі падарваць сябе на адным з рынкаў на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 5 студзеня — уладам Нігера здалася група з 20 баевікоў «Бока Харам», якія дзейнічалі ў рэгіёне Дыфа.
  • 7 студзеня — на паўночным усходзе Нігерыі баевікі атакавалі ваенную базу. У выніку нападу былі забітыя пяцёра салдат. У адказ агнём ліквідаваныя больш за 15 тэрарыстаў.
  • 11 студзеня — сілы бяспекі Камеруна знішчылі чатырох меркаваных тэрарыстак, якія спрабавалі перасекчы мяжу краіны з боку Нігерыі. Тры з іх прывялі ў дзеянне свае паясы смяротніка, у той час як чацвёртая была ліквідаваная членамі атрада.
  • 13 студзеня — па меншай меры 15 чалавек сталі ахвярамі выбуху на паўночным усходзе Нігерыі. Чатыры тэрарыста-смяротніка падарваліся ў штаце Адамава.
  • 31 студзеня — тэрарыст-смяротнік здзейсніў тэракт у мячэці нігерыйскага паселішча Далоры, размешчанага ў штаце Борна ў 4 км ад горада Майдугуры.
  • 10 лютага — сем вайскоўцаў арміі Нігерыі загінулі ў выніку нападу баевікоў, яшчэ 19 параненыя.
  • 17 лютага — у выніку ўзброенага сутыкнення паміж нігерыйскай ўрадавай арміяй і «Бока Харам» загінулі, па меншай меры, 11 чалавек. Таксама пяць чалавек, у тым ліку тры баевіка, загінулі ў тэракце ў нігерыйскім горадзе Майдагуры.
  • 24 лютага — 15 ваенных загінулі, 19 атрымалі раненні пры нападзе тэрарыстаў у Нігерыі.
  • 3 сакавіка — тэрарыст-смяротнік падарваў тры бензавозы на паўночным усходзе Нігерыі. Пры гэтым загарэліся яшчэ два бензавоза і загінулі яшчэ два тэрарыста. Ніхто з мірных жыхароў не пацярпеў.
  • 12 сакавіка — нігерыйская армія вызваліла 211 мірных жыхароў, якія знаходзіліся ў палоне ў радыкалаў у штаце Борна на паўночным усходзе краіны.
  • 28 красавіка — 15 ісламскіх экстрэмістаў забіта падчас бою з урадавымі сіламі. Таксама тэрарыст-смяротнік на замініраваным аўтамабілі атакаваў ваенны канвой на паўночным усходзе Нігерыі, у выніку загінулі пяць вайскоўцаў, больш за 40 атрымалі раненні.
  • 3 мая — лідар радыкальнай групоўкі «Бока Харам» Абубакар Шэкаў атрымаў раненні ў выніку авіяўдараў нігерыйскіх ВПС на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 5 мая — ахвярамі тэракту ў Нігерыі сталі пяць чалавек.
  • 6 мая — баевікі «Бока Харам» адпусцілі каля 80 выкрадзеных школьніц.
  • 2 чэрвеня — 11 чалавек загінулі пры падвойным выбуху, арганізаваным тэрарыстамі-смяротнікамі ў лагеры для бежанцаў у Камеруне, яшчэ больш за 20 чалавек атрымалі раненні.
  • 8 чэрвеня — тэракты баевікоў «Бока Харам» у Нігерыі: 14 загінулых, 24 параненых[59].
  • 15 чэрвеня — два чалавекі загінулі ў выніку тэракту ў Камеруне.
  • 19 чэрвеня — ахвярамі тэрактаў у Нігерыі сталі 16 чалавек[60].
  • 22 чэрвеня — у Камеруне ад рук тэрарыста загінула восем чалавек.
  • 27 ліпеня — баевікі «Бока Харам» забілі больш за 50 нафтавікоў[61].
  • 6 жніўня — тэракт у Камеруне забраў жыцці 12 чалавек[62].
  • 7 жніўня — баевікі «Бока Харам» забілі 31 рыбака[63].
  • 15 жніўня — тэракт у Нігерыі: 30 загінулых[64].
  • 25 жніўня — у Камеруне баевікі «Бока Харам» абстралялі сяло, 15 загінуўшых.
  • 1 верасня — тэрарысты зарэзалі каля 20 чалавек[65].
  • 13 верасня — у выніку тэракту на поўначы Камеруна, недалёка ад мяжы з Нігерыяй, загінулі шэсць чалавек, яшчэ некалькі атрымалі раненні.
  • 8 кастрычніка — больш за 30 вайскоўцаў нігерыйскай арміі былі забітыя ў выніку засады, наладжанай тэрарыстычнай групоўкай «Бока Харам».
  • 22 лістапада — Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі знішчылі падпольную лабараторыю па вытворчасці выбухоўкі ў штаце Борна на паўночным усходзе Нігерыі, якая належала «Бока харам»[66].
  • 25 лістапада — тэрарысты акупавалі горад Магумеры на паўночным усходзе Нігерыі[67].
  • 26 лістапада — у ходзе бою за горад Магумеры загінула трое нігерыйскіх ваенных, а яшчэ шэсць былі параненыя[68].
  • 25 снежня — салдаты нігерыйскай арміі сарвалі спробу джыхадзістаў захапіць Майдугуры[69].
  • 1 студзеня — з палону «Бока Харам» збеглі больш за 700 чалавек. На поўдні Нігерыі група невядомых узброеных людзей расстраляла прыхаджан, якія вярталіся з царквы. Загінуў 21 чалавек.
  • 3 студзеня — выбух адбыўся ў мячэці штата Борна, дзесяць прыхаджан загінулі, яшчэ некалькі атрымалі раненні.
  • 4 студзеня — не менш за 30 салдат зніклі без вестак пасля нападу «Бока харам» на базу ўзброеных сіл у нігерыйскім штаце Ёба. Па апошніх даных, ахвярамі нападу экстрэмістаў сталі пяць чалавек. Для нейтральізацыі нападу ваенным прыйшлося задзейнічаць авіяцыю.
  • 5 студзеня — пры нападзе ў Нігерыі загінулі па меншай меры 7 чалавек.
  • 9 студзеня — больш за 107 баевікоў «Бока харам» ліквідаваныя ў ходзе аперацыі ў Нігерыі.
  • 11 студзеня — у выніку двух узброеных нападаў баевікоў «Бока харам» на поўначы Камеруна забітыя па меншай меры чатыры чалавекі. Адна група атакавала населены пункт Гангава, іншая захапіла вёску Асігашыя блізу мяжы з Нігерыяй, дзе спаліла больш за 60 хацін і жылых пабудоў.
  • 7 лютага — Абубакар Шэкаў апублікаваў відэазварот, у якім у чарговы раз абверг сваю гібель і разгром групоўкі ў правінцыі Борна. Шэкаў заявіў, што яго баевікі і ён сам не былі знішчаныя і дагэтуль утрымліваюць пазіцыі ў лесе Самбіса.
  • 26 лютага — у выніку аперацыі ў лесе Самбіса і на поўначы возера Чад вайскоўцамі былі знішчаны 35 баевікоў.
  • 1 сакавіка — баевікі «Бока Харам» напалі на ваенную базу ў штаце Борна. Забітыя 11 чалавек, у тым ліку двое супрацоўнікаў ААН.
  • 2 красавіка — у выніку атакі баевікоў на ваенную базу і дзве вёскі, размешчаныя каля горада Майдугуры на поўначы Нігерыі, загінулі, па меншай меры, 18 чалавек.
  • 7 красавіка — армія Нігерыі правяла ваенную аперацыю па знішчэнні апошніх баевікоў «Бока харам» у былым лагеры гэтай радыкальнай групоўкі ў лесе Самбіса. У ходзе аперацыі армія Нігерыі забіла пяць тэрарыстаў, затрымала пяць баевікоў і вызваліла 149 заложнікаў.
  • 13 верасня — «Бока Харам» атакавала нігерыйскі горад Гудумбалі. У выніку перастрэлкі баевікі ўсталявалі кантроль над населеным пунктам. У выніку нападу загінулі 8 чалавек.
  • 2 студзеня — у Міністэрстве абароны Нігера паведамілі, што ў ходзе маштабнай аперацыі з выкарыстаннем наземных і паветраных сілаў у раёне возера Чад урадавая армія знішчыла больш за 200 баевікоў радыкальнай групоўкі «Бока харам». Удакладняецца, што аперацыя была распачата 28 снежня 2018 года. Асноўныя ўдары войскі нанеслі па баевіках у даліне ракі Комадугу і на астравах на возеры Чад[70].
  • 14 студзеня — баевікі «Бока харам» захапілі горад Ран у Нігерыі.
  • 15 студзеня — армія Нігерыі адбіла горад Ран у «Бока харам».
  • 30 студзеня — больш за 30 тысяч нігерыйцаў беглі ў Камерун ад «Бока Харам».
  • 1 лютага — баевікі «Бока харам» забілі ў Нігерыі 60 мірных жыхароў.
  • 5 лютага — баевікі радыкальнай групоўкі «Бока харам» забілі шэсць чалавек падчас серыі нападаў на паўночным усходзе Нігерыі.
  • 22 сакавіка — у сутыкненні з ісламістамі ў Чадзе забітыя 23 вайскоўцаў.
  • 24 сакавіка — баевікі «Бока Харам» забілі больш за 20 салдат арміі Чада.
  • 27 сакавіка — баевікі «Бока харам» забілі 10 жыхароў Нігера.
  • 4 красавіка — баевікі «Бока харам» забілі 18 урадавых вайскоўцаў.
  • 27 ліпеня — баевікі радыкальнай групоўкі «Бока харам» на матацыклах прыбылі ў адну з вёсак у штаце Борна на паўночным усходзе Нігерыі і адкрылі агонь па людзях, якія вярталіся з пахавальнай цырымоніі. Колькасць ахвяр нападу склала 65 чалавек, яшчэ не менш за дзесяць мірных жыхароў атрымалі сур’ёзныя раненні.
  • 2 сакавіка — больш за 50 мірных жыхароў загінулі ў выніку нападу баевікоў на вёску Керава ў нігерыйскім штаце Кадуна на поўначы краіны[71].
  • 25 сакавіка — 92 салдаты арміі Чада загінулі ў выніку нападу «Бока Харам»[72].
  • 14 чэрвеня — больш за 60 чалавек загінулі ў выніку двух нападаў баевікоў на паўночным усходзе Нігерыі[73].
  • 21 верасня — у раёне н.п. Дамбоа баевікамі ажыццёўлена атака на нігерыйскіх ваенных, у выніку чаго загінуў палкоўнік Дахіру Бако, вэтэран барацьбы з тэрарызмам і камандуючы 25-й аператыўнай брыгады[74].
  • 28 лістапада — «Бока харам» здзейсніла напад на фермераў у Нігерыі, загінулі не менш за 110 мірных жыхароў[75].
  • 15 снежня — «Бока харам» узяла на сябе адказнасць за выкраданне 333 школьнікаў у горадзе Канкара, здзейсненае 11 снежня[76].
  • 20 мая — верхавод тэрарыстычнай групоўкі «Бока Харам» Абубакар Шэкаў пакончыў з сабой у сутыкненнях з проціборствуючай «Заходнеафрыканскай правінцыяй Ісламскай дзяржавы»[77].
  • 16 чэрвеня — групоўка пацвердзіла гібель свайго лідара Абубакра Шэкаў[78].
  • 4-6 студзеня — масавыя забойствы ў Замфары. Загінула больш як 200 чалавек. Серыя забойстваў была названая найбуйнейшай тэрарыстычнай атакай у сучаснай гісторыі Нігерыі.
  • 22 мая — не менш за 30 чалавек загінулі ў нігерыйскім штаце Борна ў выніку нападу баевікоў з тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава ў Заходняй Афрыцы»[79].
  • 5 чэрвеня — у Нігерыі ў выніку нападу на каталіцкую царкву загінулі 85 чалавек[80].
  1. Faced with Boko Haram, Cameroon weighs death penalty for terrorism | Reuters Архівавана 24 верасня 2015.
  2. Армии Нигера и Чада начали масштабное наступление на группировку «Боко Харам»
  3. а б Kidnapped schoolgirls: British experts to fly to Nigeria 'as soon as possible' theguardian.com, Wednesday 7 May 2014 17.33 BST.
  4. Беларусь попала в ТОП-20 мировых лидеров по экспорту вооружений Архівавана 27 кастрычніка 2018.Военно-политическое обозрение, 1 марта 2017
  5. Белорусский ПТРК на вооружении армии Нигерии
  6. British troops to help fight against Boko Haram as SAS target Isil. the Telegraph (20 снежня 2014).
  7. Obama to deploy 300 US troops to Cameroon to fight Boko Haram | World news. The Guardian. Праверана 25 October 2015.
  8. US troops deployed to Cameroon for Boko Haram fight. Al Jazeera English (14 кастрычніка 2015). Праверана 25 October 2015.
  9. Инструкторы из Израиля готовят нигерийский спецназ Архівавана 10 верасня 2018.
  10. Israel sends experts to help hunt for Nigerian schoolgirls kidnapped by Islamists. Jerusalem Post; 05/20/2014 18:03.
  11. Iran ready to help Nigeria over abducted girls: Diplomat. Архівавана 14 ліпеня 2014 года. Monday 19 May, 201404:53 PM GMT.
  12. Feeling the heat: West combats extremists' advance in Africa's deserts. CNN (27 лютага 2015).
  13. Canada joins effort to free Nigerian schoolgirls. May 14, 2014 3:23 pm Updated: May 15, 2014 7:01 pm. By Murray Brewster, The Canadian Press
  14. Iaccino, Ludovica. Nigeria turns east: Russia and Pakistan now selling warplanes to help in Boko Haram fight (5 снежня 2016). Праверана 1 May 2018.
  15. Nigerian Special Forces battalion completes training course in Pakistan. quwa.org. Праверана 1 May 2018.
  16. Egypt Pledges To Support Nigeria In Fight Against Boko Haram • Channels Television (30 мая 2015). Праверана 1 May 2018.
  17. Boko Haram: Egypt assures Nigeria of support - The Nation Nigeria (20 кастрычніка 2015). Праверана 1 May 2018.
  18. Boko Haram: Obasanjo leads Colombian security experts to Buhari - Premium Times Nigeria (12 кастрычніка 2015). Праверана 1 May 2018.
  19. Досье на Боко Харам от ТАСС
  20. ICG 2014, p. 23.
  21. Boko Haram in Nigeria(недаступная спасылка). Council on Foreign Relations. Архівавана з першакрыніцы 2 ліпеня 2017. Праверана 29 September 2017.
  22. Religious Riots in Nigeria Leave Hundreds Dead | Christianity Today | A Magazine of Evangelical Conviction
  23. BBC News — Nigeria ethnic violence 'leaves hundreds dead' (англ.)
  24. а б в г В Нигерии в столкновениях полиции с исламистами погибли 70 человек
  25. Nigeria sect violence victims 'mostly children'
  26. В Нигерии в результате беспорядков погибли более 20 человек
  27. The Kala-Kato clash in Bauchi
  28. а б 11 children await trial over sect violence in Nigeria
  29. Radical Islamist sect says it carried out Nigeria church attacks | World news | The Guardian
  30. В Нигерии арестованы свыше 100 боевиков исламской группировки «Боко харам»
  31. Nigeria Church Bombs: Militants Boko Haram Claim Attacks During Christmas Services | World News | Sky News
  32. Nigeria’s president declares state of emergency after Christmas attacks — Telegraph
  33. Boko Haram Attacks Force Emergency in 4 Nigeria States — NYTimes.com
  34. Goodluck Jonathan vows to crush Boko Haram — Africa — Al Jazeera English
  35. В Нигерии исламисты группировки «Боко Харам» выдвинули ультиматум христианам — Террор — RFI
  36. Исламисты Нигерии угрожают устроить геноцид христиан :: Общество :: Top.rbc.ru
  37. BOKO HARAM AGAINST NIGERIA — CNN iReport Архівавана 5 сакавіка 2016.
  38. "Пять человек погибли в результате нападения на мечеть в Нигерии". ИТАР-ТАСС. 10.01.2012. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
  39. Nigerian sect leader killed in custody — World news — Africa — msnbc.com
  40. Nigerian troops attack mosque, kill 200 rebels
  41. а б The Boko Haram terror chief who came back from the dead
  42. Новости Украины NEWSru.ua :: В Нигерии сегодня произошла серия взрывов, подорвали церковь(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 красавіка 2012. Праверана 22 студзеня 2012.
  43. ИТАР-ТАСС: Международная панорама — Группировка «Боко харам» взяла на себя ответственность за похищение школьниц в Нигерии
  44. Nigeria bombings: 'Death toll passes 100' (англ.) на сайте bbc.com, 20 мая 2014
  45. Серия терактов в Нигерии Архівавана 23 мая 2014 года. (руск.) на сайте rbctv.rbc.ru, 21 мая 2014
  46. Первин Мамед-заде. В результате теракта в нигерийском городе Джос погибли 118 человек, 56 получили ранения (руск.) на сайте itar-tass.com, 21 мая 2014
  47. Левый берег (08.01.2015). "«Боко Харам» сожгла 16 поселений в Нигерии, сообщается о 2000 убитых". {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
  48. В Нигерии военные из Чада уничтожили более 200 исламистов «Боко Харам»
  49. Боко Харам присягнула на верность Исламскому государству
  50. СМИ: Армии Нигера и Чада начали масштабное наступление на группировку «Боко Харам»
  51. Объединенные войска Чада, Нигерии, Нигера и Камеруна освободили 36 селений от «Боко Харам»
  52. Африканские страны готовят резолюцию СБ ООН по борьбе с «Боко харам»
  53. «Боко Харам» обезглавили 20 человек и сожгли их дома
  54. В Нигерии переодетые в проповедников боевики расстреляли 24 человека
  55. В Нигерии правительственные войска освободили из плена исламистов 200 девочек и 93 женщин
  56. СМИ: армия Нигерии освободила более 330 заложников группировки «Боко Харам»
  57. "Теракт в Нигерии: террористки подорвались на рынке, 56 погибших". ЛІГА.Новости. 2016-12-10. Праверана 2017-10-09.
  58. "Нигерийская армия вытеснила "Боко Харам" из лагеря в лесу Самбиса". BBC Русская служба [брытанская англійская]. 2016-12-24. Праверана 2017-10-09.
  59. Боевики "Боко Харам" атаковали в Нигерии: 14 погибших Происшествия MIGnews. mignews.com. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  60. Теракт в Нигерии: 17 человек погибли
  61. "В Нигерии боевики «Боко харам» убили более 50 нефтяников". Праверана 2017-10-09.
  62. Korrespondent.net. "В Нигерии произошел теракт в церкви, 12 убитых"(руск.). Праверана 2017-10-09.
  63. В Нигерии боевики "Боко харам" убили 31 рыбака. vesti.ru. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  64. правды», Саша ПЯТНИЦКАЯ Сайт «Комсомольской (2017-08-16). "Теракт в Нигерии: 30 человек погибли, более 80 ранены". KP.RU - сайт «Комсомольской правды»(руск.). Праверана 2017-10-09.
  65. Боевики "Боко Харам" зарезали около 20 человек. vesti.ru. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  66. "В Нигерии уничтожен подпольный цех группировки "Боко харам" по изготовлению взрывчатки". ТАСС(руск.). Праверана 2017-11-24.
  67. "Террористы "Боко Харам" захватили город на северо-востоке Нигерии". NEWSru.com. Праверана 2017-11-27.
  68. "Нигерийская армия отбила атаку боевиков "Боко Харам" на город Магумери". Праверана 2017-11-27.
  69. Атака Боко Харам на город Майдугури в Нигерии накануне Рождества закончилась неудачей (руск.)(недаступная спасылка). 112.ua. Архівавана з першакрыніцы 9 красавіка 2019. Праверана 26 снежня 2017.
  70. Более 200 боевиков "Боко харам" уничтожено в ходе последней операции. vesti.ru. Праверана 12 студзеня 2019.
  71. В Нигерии боевики убили 50 человек при нападении на деревню (руск.). РИА Новости (2 сакавіка 2020). Архівавана з першакрыніцы 1 лістапада 2021. Праверана 1 лістапада 2021.
  72. В Чаде не менее 92 военных погибли при нападении боевиков (руск.). РИА Новости (25 сакавіка 2020). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2021. Праверана 1 лістапада 2021.
  73. В Нигерии более 60 человек погибли из-за атак боевиков (руск.). РИА Новости (14 чэрвеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 23 верасня 2020. Праверана 1 лістапада 2021.
  74. Боевики ИГ убили нигерийского полковника
  75. В Нигерии при нападении боевиков погибли более 100 мирных жителей (руск.). РИА Новости (29 лістапада 2020). Архівавана з першакрыніцы 30 лістапада 2020. Праверана 1 лістапада 2021.
  76. Мария Горковская. Нигерийских школьников похитили радикалы из "Боко Харам" (руск.). euronews (15 снежня 2020). Архівавана з першакрыніцы 17 снежня 2020. Праверана 1 лістапада 2021.
  77. Стало известно о смерти главаря африканских боевиков. lenta.ru. Архівавана з першакрыніцы 1 лістапада 2021. Праверана 1 лістапада 2021.
  78. [rossaprimavera.ru/news/66a043f7?ts=1635758092 Нигерийские радикальные исламисты подтвердили гибель своего главаря] (руск.). Красная весна. Архівавана з першакрыніцы 1 лістапада 2021. Праверана 1 лістапада 2021.
  79. В Нигерии жертвами террористов стали ещё 30 человек (руск.). ИА REGNUM. Архівавана з першакрыніцы 18 чэрвеня 2022. Праверана 18 чэрвеня 2022.
  80. Названо число жертв атаки на церковь в Нигерии (руск.). Lenta.RU. Архівавана з першакрыніцы 16 чэрвеня 2022. Праверана 18 чэрвеня 2022.