Генерал-фельдмаршал (Расія)

Мундзір генерала-фельдмаршала (1793)

Генерал-фельдмаршал — вышэйшае воінскае званне ў Расіі з мяжы XVII і XVIII стагоддзяў да 1917 г. Па Табелі аб рангах — воінскі чын I класа, роўны генерал-адміралу на флоце, канцлеру і сапраўднаму таемнаму саветніку I класу ў грамадзянскай службе.

Знакам адрознення быў фельдмаршальскае жазло, з XIX стагоддзя скрыжаваныя жазлы сталі паказвацца таксама на пагонах і ў пятліцах у генерал-фельдмаршалаў.

У XVIII стагоддзі шэраг прысваенняў быў зроблены грамадзянскім асобам: Ф. А. Галавіну, Н. Ю. Трубяцкому, А. І. Шувалаву, А. П. Бястужаву-Руміну (раней канцлер, гэта значыць з захаваннем класа), К. Г. Разумоўскаму, Н. І. Салтыкову («генерал-фельдмаршал па флоце»). Нярэдка чын прысвойваўся замежнікам, не якія служылі ў рускай арміі. Сярод іх такія вядомыя палкаводцы, як герцаг Уэлінгтан, Іозеф Радэцкі і Мольтке Старэйшы, а таксама некалькіх манархаў і членаў іх сем'яў (у 1872 Аляксандр II даў фельдмаршальскія жэзлы чацвярым Гогенцолернам).

З усіх расійскіх імператараў толькі пры Іване Антонавічу і пры Аляксандры III (Міратворцы) фельдмаршальскіх званняў не прысвойвалася. Па некаторых дадзеных, Аляксандр II сам неафіцыйна насіў фельдмаршальскія знакі адрознення (без фармальнага распараджэння аб прысваенні самому сабе такога звання).

Да моманту адмены Табелі аб рангах у 1917 годзе ў жывых быў толькі адзін рускі генерал-фельдмаршал — Нікола Петравіч-Негаш (Мікалай I), кароль Чарнагорыі. Апошні генерал-фельдмаршал рускай службы Дзмітрый Аляксеевіч Мілюцін памёр у 1912 годзе.

Спіс генерал-фельдмаршалаў

1. Карл Яўген Круа (1651—1702), генерал-фельдмаршал саксонскіх войскаў (1698)
2. 1701 — граф Барыс Пятровіч Шарамецеў (1652—1719)
3. 1709 — святлейшы князь Аляксандр Данілавіч Меншыкаў (1673—1729), генералісімус (1727)
4. 1724 — князь Анікіта Іванавіч Рэпнін (1668—1726)
5. 1725 — князь Міхаіл Міхайлавіч Галіцын (1675—1730)
6. 1726 — граф Ян Казімір Сапега (пам. 1730), вялікі гетман літоўскі, пасля 1709 на рускай службе
7. 1726 — граф Якаў Вілімавіч Брус (1670—1735)
8. 1728 — князь Васіль Уладзіміравіч Далгарукаў (1667—1746)
9. 1728 — князь Іван Юр'евіч Трубяцкой (1667—1750)
10. 1732 — граф Іаган Мініх (1683—1767)
11. 1736 — граф Пётр Пятровіч Ласі (1678—1751)
12. 1742 — Людовік Вільгельм, прынц Гесен-Гомбургскі (1705—1745)
13. 1756 — князь Мікіта Юр'евіч Трубяцкой (1700—1767)
14. 1756 — граф Аляксандр Барысавіч Бутурлін (1694—1767)
15. 1756 — граф Аляксей Рыгоравіч Разумоўскі (1709—1771)
16. 1756 — Сцяпан Фёдаравіч Апраксін (1702—1758)
17. 1759 — граф Пётр Сямёнавіч Салтыкоў (1698—1772)
18. 1761 — граф Аляксандр Іванавіч Шувалаў (1710—1771)
19. 1761 — граф Пётр Іванавіч Шувалаў (1711—1762)
20. 1762 — Пётр Аўгуст Фрыдрых, прынц Гольштэйн-Бекскі (1698—1775)
21. 1762 — Георг, прынц Шлезвіг-Гальштэйнскі (пам. 1763)
22. 1762 — Юрый Юр'евіч Броўн (Джордж Браўн, 1698—1792) — генерал-аншэф, планаваўся Пятром III да прызначэння фельдмаршалам у 1762 для паходу ў Данію, але адмовіўся ад гэтага паходу; па некаторых дадзеных, выраблены ў фельдмаршалы і неўзабаве разжалаваны.
23. 1762 — граф Аляксей Пятровіч Бястужаў-Румін (1693—1766), у 1744—1758 — дзяржаўны канцлер
24. 1764 — Кірыла Рыгоравіч Разумоўскі (1728—1803), у фельдмаршальскім рангу (як гетман Украіны) з 1750
25. 1769 — князь Aляксандр Mихайлавіч Галіцын (1718—1783)
26. 1770 — граф Пётр Аляксандравіч Румянцаў (1725—1796)
27. 1773 — граф Захар Рыгоравіч Чарнышоў (1722—1784)
28. 1784 — святлейшы князь Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін (1736—1791)
29. 1794 — князь Аляксандр Васілевіч Сувораў (1729—1800), генералісімус (1799)
30. 1796 — святлейшы князь Мікалай Іванавіч Салтыкоў (1736—1816)
31. 1796 — князь Мікалай Васільевіч Рэпнін (1734—1801)
32. 1796 — граф Іван Рыгоравіч Чарнышоў (1726—1797), генерал-фельдмаршал па флоце
33. 1796 — граф Іван Пятровіч Салтыкоў (1730—1805)
34. 1797 — граф Іван Карлавіч Эльмпт (1725—1802)
35. 1797 — граф Валянцін Платонавіч Мусін-Пушкін (1735—1804)
36. 1797 — граф Міхаіл Фядотавіч Каменскі (1738—1809)
37. 1797 — герцаг Віктар Францыск дэ-Брольі (1718—1804), маршал Францыі, фармальна прыняты на рускую службу
38. 1807 — князь Аляксандр Аляксандравіч Празароўскі (1732—1809)
39. 1807 — граф Іван Васілевіч Гудовіч (1741—1820)
40. 1812 — святлейшы князь Міхаіл Іларыёнавіч Кутузаў (1745—1813)
41. 1814 — князь Міхаіл Багданавіч Барклай-дэ-Толі (1761—1818)
42. 1826 — святлейшы князь Пётр Хрысціянавіч Вітгенштэйн (1768—1843)
43. 1826 — князь Фабіян Вільгельмавіч Остэн-Сакен (1752—1837)
44. 1829 — граф Іван Іванавіч Дзібіч (1785—1831)
45. 1829 — святлейшы князь Іван Фёдаравіч Паскевіч (1782—1856)
46. 1850 — святлейшы князь Пётр Міхайлавіч Валконскі (1776—1852)
47. 1856 — святлейшы князь Міхаіл Сямёнавіч Варанцоў (1782—1856)
48. 1859 — князь Аляксандр Іванавіч Баратынскі (1815—1879)
49. 1865 — граф Фёдар Фёдаравіч Берг (1794—1874)
50. 1878 (па некаторых дадзеных, неафіцыйна) — Аляксандр II, імператар Расіі (1818—1881)
51. 1878 — вялікі князь Міхаіл Мікалаевіч (1832—1909)
52. 1878 — вялікі князь Мікалай Мікалаевіч Старэйшы (1831—1891)
53. 1894 — Іосіф Уладзіміравіч Гурка (1828—1901)
54. 1898 — граф Дзмітрый Аляксеевіч Мілюцін (1816—1912)

Як ганаровае званне гэты чын насілі не служыўшыя ў рускай арміі замежныя палкаводцы:

1. 1762 — Карл Людвіг, герцаг Гольштэйн-Бекскі (пам. 1774)
2. 1774 — Людвіг IX, ландграф Гесэн-Дармштацкі (1719—1790)
3. 1818 — брытанскі фельдмаршал герцаг Артур Уэлінгтан (1769—1852)
4. 1837 — Іаган, эрцгерцаг Аўстрыйскі (1782—1859)
5. 1849 — аўстрыйскі фельдмаршал граф Іосіф Радзецкі (1766—1858)
6. 1872 — Альбрэхт, эрцгерцаг Аўстрыйскі, герцаг Цешэн (1817—1895)
7. 1872 — Фрыдрых Вільгельм, кронпрынц Германскі, пасля Фрыдрых III, імператар Германіі (1831—1888)
8. 1872 — Альбрэхт Фрыдрых, прынц Прускі (1809—1872)
9. 1872 — Фрыдрых Карл, прынц Прускі (1828—1885)
10. 1872 — Карл Фрыдрых, прынц Прускі (1801—1883)
11. 1872 — Альберт (Альбрэхт), кронпрынц Саксоніі, пасля кароль Саксоніі Альберт I (1828—1902)
12. 1872 — германскі генерал-фельдмаршал граф Гельмут Карл Бернгард Мольтке (1800—1891)
13. 1910 — Мікалай I, кароль Чарнагорыі (1841—1921)
14. 1912 — Кароль I, кароль Румыніі (1839—1914)